Ασύρματα κοινοτικά δίκτυα: μία περίπτωση μοντέρνας συλλογικής δράσης

Abstract

Wireless community networks (or wireless communities) constitute a grassroots, decentralized, and self-organized model for the provision of Wireless Local Area Network (WLAN) infrastructure, information and communication services, as well as knowledge and expertise in the wireless realm. In particular, individuals operate their own Access Points, invite friends and neighbors to join in as clients to their nodes and, then, interconnect with other nodes (which typically belong to strangers sharing the same community spirit) to build a wireless blanket of home-made hotspots that is scalable enough to cover large metropolitan areas. To support the operation of the community network, individual participants are expected to contribute their time, effort, and monetary resources to set up or connect to Access Points, share their knowledge and expertise, as well as enrich the community’s web with valuable services. At the same time, they are offered a hybrid mode of social connectivity: physical in the form of face-to-face meetings and virtual over digital channels, such as discussion forums and VoIP telephony. Furthermore, the aggregation of individual contributions affords the capacity for producing a shared good that is, in turn, made available to all interested individuals. The work presented in this thesis advances a socio-economic thinking on wireless communities, which seeks to comprehend the phenomenon’s micro- as well as macro-properties. In doing so, it portrays wireless communities as an impure public information and communication good that is collectively produced by individual contributions of tangible (i.e. money, equipment) as well as intangible (i.e. time, knowledge) resources. The wireless community good is highly heterogeneous possessing several dimensions including physical connectivity and service commons, as well as social connectivity and knowledge exchange facilities. In addition, it does not demand from its contributors to relinquish power over the resources contributed - both tangible and intangible - something that adds to its novelty. Anchoring on this portrayal, wireless communities are scrutinized under the umbrella of collective action theory, taking into account its traditional formulation and recent modifications adjusting it to technology-augmented contexts, to identify four key properties warranting further inquiry: members’ motives for becoming involved with a wireless community, costs incurred for gaining access to the community and its services, member participation described in the nature of the processes developing over multiple good dimensions along with the associated interdependencies (including free-riding tendencies and coordination patterns), and the community’s ability to sustain its existence under the influence of all the above. involvement with the community, innovation is limited to experimentation with existing hardware or software solutions, while attachment to societal goals is not received with equal enthusiasm amongst members. Hence, wireless communities serve the needs of a niche of sophisticated users who, constrained by income, price, industry action, and regulation, become relatively resistant to pressure from providers, are not subject to a technological imperative, and work to adapt a technology to their own ends. The wireless community enthusiast fits the portrait of the unpaid volunteer, who is interested in the project itself, without regarding it as part of a wider arrangement exercising a pivotal role within the currently prevailing telecommunications industry landscape.

Τα ασύρματα κοινοτικά δίκτυα (ή ασύρματες κοινότητες) προτείνουν ένα διαφορετικό μοντέλο για τη δημιουργία και λειτουργία υποδομών Ασύρματων Τοπικών Δικτύων που βασίζεται στην αυτοδιαχείριση των μελών τους προσπερνώντας με αυτόν τον τρόπο την ανάγκη ενός κεντρικού ρόλου - συντονιστή για την ανάπτυξη του δικτύου. Πιο συγκεκριμένα, τα μέλη μιας ασύρματης κοινότητας δημιουργούν το δικό τους ασύρματο κόμβο (Access Point), προσκαλούν φίλους και γείτονες να συνδεθούν ως πελάτες στον κόμβο τους και, στη συνέχεια, διασυνδέονται με άλλους κόμβους (που τυπικά ανήκουν σε άλλα μέλη με κοινές, όμως, επιδιώξεις) για να δημιουργήσουν τελικά ένα ασύρματο δίκτυο από ‘οικιακούς’ κόμβους με τη δυνατότητα κάλυψης μητροπολιτικών περιοχών. Για την υποστήριξη της λειτουργίας της κοινοτικής υποδομής, οι συμμετέχοντες συνεισφέρουν πόρους όπως χρόνο, χρήμα και προσπάθεια για τη δημιουργία και διασύνδεση των κόμβων τους με το δίκτυο, μοιράζονται τις εξειδικευμένες γνώσεις τους σχετικά με την ασύρματη δικτύωση, εμπλουτίζουν το δίκτυο με χρήσιμες υπηρεσίες και περιεχόμενο, ενώ, παράλληλα, τους δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξουν κοινωνικές σχέσεις σε δύο επίπεδα - στο φυσικό επίπεδο μέσω προσωπικών επαφών και συναντήσεων και στο εικονικό (ψηφιακό) επίπεδο μέσω διαδικτυακών τόπων συζήτησης και VoIP τηλεφωνίας. Τελικά, οι ασύρματες κοινότητες αντιπροσωπεύουν ένα αγαθό που δημιουργείται από τη συνάθροιση των συνεισφορών κάθε μέλους και στη συνέχεια διαμοιράζεται σε κάθε ενδιαφερόμενο χρήστη ανεξάρτητα από το ύψος της συνεισφοράς του. Σκοπός της παρούσας ερευνητικής εργασίας είναι η βαθύτερη κατανόηση των μικροσκοπικών και μακροσκοπικών χαρακτηριστικών των ασύρματων κοινοτήτων με άξονα προσέγγισης τις κοινωνικο-οικονομικές προεκτάσεις τους. Το πρώτο βήμα στην προσπάθεια αυτή ήταν η απόδοση στις ασύρματες κοινότητες χαρακτηριστικών ενός μη-καθαρού δημόσιου πληροφοριακού και επικοινωνιακού αγαθού (impure public information and communication good) που παράγεται συλλογικά από τις συνεισφορές των ιδιωτικών πόρων των μελών τους (οι πόροι αυτοί μπορεί να είναι απτοί, όπως είναι το χρήμα και ο τεχνικός εξοπλισμός, αλλά και μη απτοί, όπως ο χρόνος και η προσπάθεια). διαδικασία που ονομάζεται τριγωνισμός (triangulation). Πιο συγκεκριμένα, αρχικά πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις με μέλη ασύρματων κοινοτήτων με απώτερο στόχο τον εμπλουτισμό της υπάρχουσας γνώσης, όπως αυτή έχει συσσωρευτεί στη σχετική βιβλιογραφία, σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας και ανάπτυξης των συγκεκριμένων κοινοτήτων. Στη συνέχεια, οργανώθηκε ποσοτική έρευνα μεγάλης κλίμακας με χρήση δομημένων ερωτηματολογίων όπου τα μέλη ασύρματων κοινοτήτων κλήθηκαν να απαντήσουν αναφορικά με τα κίνητρα και τα κόστη συμμετοχής καθώς και τις διαδικασίες - δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα σε μια ασύρματη κοινότητα. Τέλος, διενεργήθηκαν συμπληρωματικές συνεντεύξεις με μέλη ασύρματων κοινοτήτων προς επιβεβαίωση των συμπερασμάτων που προέκυψαν από την ποσοτική έρευνα και διερεύνηση της ικανότητας των κοινοτήτων να δημιουργήσουν θετικές επιδράσεις στο ευρύτερο περιβάλλον τους. Ο συγκεκριμένος ερευνητικός σχεδιασμός εστιάζει στο άτομο-μέλος μιας ασύρματης κοινότητας για να μελετήσει τα εσωτερικά χαρακτηριστικά των κοινοτήτων και, στη συνέχεια, να επεκτείνει στην κατανόηση του ρόλου των ασύρματων κοινοτήτων στο ευρύτερο τεχνολογικό, κοινωνικό, οικονομικό και ρυθμιστικό περιβάλλον.