La nouvelle au xvi siecle: formation d'un genre

Abstract

This study titled "The novel in the 16th century formation of a literary genre" aims to prove that the novel - in doubt for a long time - constitutes an independent genre which started in fact to be formed in France at the end of the 15th -beginning of the 16th century when a rich production of novels is observed. In order to show the diachronic development of this genre we were based on different collections of novels that cover chronologically the French Renaissance and we tried through the study of each one of them to proceed in general observations and conclusions which concern the main characteristics of the novel. This study is then divided in 4 parts: the first one constitutes an extensive introduction of defining concepts and keynotes, the second one refers to the literary production of novels during the first years of the 16th century and the third one is dedicated to Marguerite de Navarre’s Heptameron a work that we regard as a landmark in the development of the novel. The fourth and final part refers to the collections of novels written at the end of the 16th century. Based on theories like the narratology one by G. Genette, H. R. Jauss’s theory of perception and M. Bakhtine’s and Karl Vietor’s theories about the literary genre, we noted that the form of a literary work - internal and external - the content,, the relationship between reader narrator and author, as well as the way of production and development determine the genre concept. Regarding the narration we observed that it’s a matter of monophonic narration. The structure of the novel is uniform in the consisting mainly of 3 parts - the prologue the main story and the epilogue - in which the succession of the events that take place is simply presented and narrated in brief. The linear narration, the brevity, the oral character, the real stories narrated which happened in the recent past and transferred through the oral tradition by persons 'worthy of trust" as well as the laughter and the amusing and entertaining character, they all compose the initial form of the novel in the first years of its appearance in France. In the middle of the French Renaissance, Marguerite de Navarre’s Heptameron inaugurate in fact a new model of novel which will be used worked out and expanded by post-authors. The Heptameron and the posterior collections carry an initial frame-story which encompasses the novels produced and narrated in a small storytellers’ society already known from the frame-story. In these works the changes are obvious, the narration and the dialogue are interrelated (assorted narrative), the time takes a new dimension similar to the Heptameron’s time dimension, the concept of the "social play" which first appeared in Marguerites work and caused by the relationship of narration-dialogue become more definite. The autobiographical speech finds fertile ground and the genre character of the novel extends and takes a theatrical dimension. The narration remains monophonic despite of some polyphonic nuances observed in a few novels.

Η μελέτη με τίτλο «Η νουβέλα στο 16° αιώνα διαμόρφωση ενός λογοτεχνικού είδους» έχει σαν στόχο να απόδείξει ότι η νουβέλα μολονότι επί μακρόν αμφισβητήθηκε ως προς την ειδολογική της ταυτότητα απότελεί ένα αυτόνομο λογοτεχνικό είδος το οποίο αρχίζει ουσιαστικά να διαμορφώνεται στη Γαλλία περί τα τέλη του 15ου αιώνα-αρχές 16ου όπου παρατηρείται μια τεράστια παράγωγη από νουβέλες. Θέλοντας να δείξουμε τη διαχρονική εξέλιξη του συγκεκριμένου αυτού του είδους συγκεντρώσαμε διάφορες συλλογές από νουβέλες που καλύπτουν χρονικά όλο τον 16° αιώνα τις οποίες και μελετήσαμε προκείμενου να προβούμε σε γενικά συμπεράσματα που αφορούν τα κύρια χαρακτηριστικά της. Η εργασία χωρίζεται σε τέσσερα μέρη: το πρώτο επέχει τη θέση εκτεταμένης εισαγωγής προσδιορισμού εννοιών και αξόνων, το δεύτερο αναφέρεται στη λογοτεχνική παραγωγή της νουβέλας στο α’ μισό του 16ου αιώνα, το τρίτο είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στο Επταήμερο της Marguerite de Navarre, έργο το οποίο θεωρούμε «σταθμό» για την εξέλιξη της νουβέλας και το τέταρτο και τελευταίο μέρος αναφέρεται σε συλλογές από νουβέλες που γράφτηκαν περί τα τέλη του 16ου αιώνα. Βασιζόμενη στη θεωρία της αφηγηματολογίας (G. Genette) όπως επίσης και στη θεωρία της πρόσληψης (Η. R. Jauss) και του είδους (Karl Vietor - Mikhail Bakhtine) δεχτήκαμε ότι η νουβέλα - όπως και όλα τα είδη - βρίσκεται σε μια διάδραση με το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται ενώ ταυτόχρονα η έννοια του είδους προσδιορίζεται από τη μορφή - εσωτερική και εξωτερική - το περιεχόμενο του έργου καθώς και από τη σχέση του με τον αναγνώστη, τον συγγραφέα και τον αφηγητή. Παρατηρήσαμε ότι η αφήγηση είναι κατά πλειοψηφία τριτοπρόσωπη και μονοφωνική. Η δομή της νουβέλας παρουσιάζεται ομοιόμορφη αποτελούμενη κατά κύριο λόγο από έναν πρόλογο, το κύριο μέρος και τον επίλογο όπου η διαδοχή των γεγονότων γίνεται με απλό και σύντομο τρόπο. Η γραμμικότητα της αφήγησης σε συνδυασμό με τη συντομία, τον προφορικό της χαρακτήρα, τα πραγματικά περιστατικά ανθρωπίνου ενδιαφέροντος που εξιστορούνται και τα οποία συνέβησαν πρόσφατα στο παρελθόν και μεταδόθηκαν από άτομα «άξια εμπιστοσύνης» μέσω της προφορικής παράδοσης όπως επίσης το γέλιο και ο ψυχαγωγικός της χαρακτήρας συνθέτουν την αρχική φόρμα της νουβέλας στο α’ μισό του 16ου αιώνα. Στην πραγματικότητα όμως με το Επταήμερο της Marguerite de Navarre εγκαινιάζεται ένα καινούριο πρότυπο νουβέλας το οποίο θα χρησιμοποιηθεί και θα εξελιχθεί από τους μεταγενέστερους συγγραφείς αυτού του αιώνα. Όπως το Επταήμερο, οι συλλογές από νουβέλες που έπονται δομικά και αφηγηματικά διαθέτουν μια αρχική ιστορία-πλαίσιο στην οποία ενσωματώνονται οι ιστορίες νουβέλες που οι ήρωες της «αφηγηματικής κοινωνίας» της ιστορίας-πλαισίου παράγουν όπου η αφήγηση και η συζήτηση-διάλογος πλέον συνδέονται αλληλένδετα μεταξύ τους όπου ο χρόνος αποκτά μια άλλη διάσταση παρόμοια με αυτή του Επταήμερου όπου η έννοια του «κοινωνικού παιχνιδιού» που συντελείται μέσω της «ετερόκλητης μορφής» της νουβέλας γίνεται ακόμη πιο σαφής. Παράλληλα, ο αυτοβιογραφικός λόγος βρίσκει πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθεί ενώ ο ειδολογικός χαρακτήρας της νουβέλας διευρύνεται και δύναται να πάρει θεατρική διάσταση.