Η εξέλιξη της γονιμότητας στην Ελλάδα από το 1960 και μετέπειτα: ιδιαιτερότητες και πρόσφατες τάσεις

Abstract

The longitudinal analysis of fertility shows that the low values of the period TF from 1980 to 2000 was the result of the postponement of births, as women who born after 1960 were putting off parenthood to later ages which depressed period fertility rates. The increase of period TF in the first decade of 2000 is due to fertility “recuperation”, through the increase in fertility rates at ages over 30 years old. The recuperation is incomplete and the cohort fertility has significantly reduced over time Analysis of cohort fertility by biological birth order shows a mean age of childbearing in first child increasingly high and a significant increase of childlessness. The 20-25% of woman born from1970 to 1975 in Greece will remain childlessness. The reduction of complete fertility in generations is largely due to the fact that more and more women reaching the age of 49 years old without having a children. Also the family size is reduced over the generations, two child family becoming the norm. The parity progression ratios reduced at all birth orders and especially a2 and a3. The low percentage of births outside marriage in Greece (6,7% 2013) revealed the important role of marriage in childbearing. Data from the censuses (1991,2001,2011) show that unmarried women over 49 years old, had on average a total fertility between 0,05 to 0,15 children/women and a childlessness rate between 85 and 95%. The examination of a series of economic indicators like GDP and unemployment rate alongside with period TF reveals the strong correlation between the two phenomena. The short time series (2009-2012) does not allow us to know whether this reduction of period fertility will have an impact on the cohort fertility.

Από την διαγενεακή ανάλυση της γονιμότητας προκύπτει ότι οι τιμές που λαμβάνει ΣΔΓ κατά την περίοδο 1960-1980 είναι αποτέλεσμα της υιοθέτησης ενός πρώιμου ημερολογίου γονιμότητας από τις γυναίκες που γεννήθηκαν από το 1940 και μετέπειτα. Επίσης η κατάρρευση που γνωρίζει ο συγχρονικός δείκτης από το 1980 μέχρι και το 2000, οφείλεται σε ένα πιο ώριμο ημερολόγιο γονιμότητας που υιοθετούν οι γυναίκες που γεννήθηκαν από το 1960 και μετά. Η αύξηση του ΣΔΓ κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα είναι το αποτέλεσμα του φαινομένου της αναπλήρωσης των αναβληθέντων γεννήσεων που εκφράζεται μέσω της αύξησης των ποσοστών γονιμότητας για τις γυναίκες ηλικίας άνω των 30 ετών. Η αναπλήρωση παραμένει ατελής καθώς η τελική γονιμότητα των γενεών μειώνεται στο πέρασμα του χρόνου. Λαμβάνοντας υπόψιν την θνησιμότητα, καμιά από τις υπό εξέταση γενεές δεν αναπληρώθηκε πλήρως. Η διαγενεακή ανάλυση της γονιμότητας κατά βιολογική τάξη έλευσης του τέκνου αναδεικνύει την ολοένα αυξανόμενη μέση ηλικία στο 1ο παιδί και την ταυτόχρονα σημαντική αύξηση της τελικής ατεκνίας για τις γυναίκες που γεννήθηκαν από τα τέλη του 1960 και μετά. Η πλειοψηφία (50-55%) των γυναικών που γεννήθηκαν ανάμεσα στο 1940 και 1960 απέκτησαν συνολικά 2 παιδιά. Η κυριαρχία του οικογενειακού μοντέλου της τετραμελούς οικογένειας (Γονείς και 2 παιδιά) μοιάζει να εμφανίζεται χρονικά αρκετά νωρίτερα στην Ελλάδα απ' ότι στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. Η αποκοπή της γονιμότητας από την γαμηλιότητα και τον θεσμό του γάμου, φαινόμενο αρκετά διαδεδομένο στην δυτική Ευρώπη δεν επιβεβαιώνεται για την Ελλάδα, στην οποία τα ποσοστά εκτός γάμου γεννήσεων παραμένουν τα χαμηλότερα ανάμεσα στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ. Η έναρξη της οικονομικής κρίσης συνέπεσε χρονικά με την μείωση της συγχρονικής γονιμότητας. Το μικρό χρονικό διάστημα δεν μας επιτρέπει να γνωρίζουμε ακόμη αν το γεγονός αυτό θα έχει επιπτώσεις στην διαγενεακή γονιμότητα.

L'analyse longitudinale de la fécondité montre que les valeurs élevées de l’ICF pendant une première période (1960-1980) résultent de l'adoption d'un calendrier plus précoce des femmes nées en 1940 et au-delà. Aussi, son effondrement au cours d’une seconde période (1980-2000) est dû à un calendrier fécond plus mature des femmes nées à partir de 1960. L’augmentation de l’ICF des premières années de 2000 est due au phénomène de récupération des naissances à travers l’augmentation des taux de fécondité à des âges supérieurs à 30 ans. Cette récupération est cependant incomplète car la descendance finale des générations s’est nettement réduite au fil du temps. En tenant compte de la mortalité, aucune de générations examinées ne s’est complètement reproduite. L'analyse de la fécondité longitudinale selon le rang biologique de naissance de l’enfant montre un âge moyen à la maternité de plus en plus élevé au premier enfant et l'augmentation significative de l’infécondité définitive pour les femmes nées depuis la fin des années 1960. Plus de la moitié des femmes nées entre 1940 et le début des années 1960 ont obtenu 2 enfants. Le modèle standard de la famille de deux enfants semble donc apparaître un plus tôt en Grèce que dans d’autres pays européens. Le découplage de la fécondité de la nuptialité, observée dans les pays occidentaux n’a pas encore été confirmée pour la Grèce. Le début de la crise économique a coïncidé avec la diminution de la fécondité transversale. Le faible recul temporel ne nous permet pas de savoir si cette réduction aura un impact sur la descendance finale des générations.