Η θεώρηση του τοπίου μέσα από την σχέση φύση - πολιτισμός στην Κρήτη, από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα: ορισμοί - ερμηνείες - παρερμηνείες - προσανατολισμοί

Abstract

The purpose of this doctoral dissertation is to investigate the use of the term landscape, through the actions and attitudes of various social groups from the restoration of Greek democracy to the present. The bibliographic research has three key aims: a) to document the theoretical/historical basis of the concept of landscape; b) to investigate the dialectical relations between nature and art and town and country, as guiding elements in the investigation of the dialectical relation between nature and culture from Antiquity to the present day; c) and to identify the main reasons for the emergence of landscape awareness in Greece, all seen in the light of a historiographical critique based on an interdisciplinary approach. Given that the consideration of the relationship between nature and culture contributes to the understanding of landscape, the present thesis, taking the island of Crete as a case study and employing a multidimensional approach, attempts to decipher the causes of the dominant rhetorical and practical trends concerning landscape, and to clarify the interpretations and misinterpretations that emerge from the use of this term, with the ultimate goal of providing a rational model and, if possible, a collective orientation, further to the European Landscape Convention.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή ως κεντρικό σκοπό έχει την διερεύνηση του χειρισμού του όρου τοπίο, μέσα από τις δράσεις και τις τοποθετήσεις διαφόρων κοινωνικών ομάδων από την Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. Στο πλαίσιο της βιβλιογραφικής έρευνας του παρόντος, -μεταξύ άλλων- επιχειρείται: α) η προσπάθεια τεκμηρίωσης μιας θεωρητικής/ιστορικής βάσης της έννοιας τοπίο, β) η διερεύνηση των διαλεκτικών σχέσεων φύση-τέχνη και πόλη-ύπαιθρος, ως κατευθυντήριες διερεύνησης της διαλεκτικής σχέσης φύση-πολιτισμός από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, γ) καθώς εξετάζονται και οι κυρίαρχοι λόγοι ανάδυσης της σύγχρονης συνείδησης του τοπίου στην Ελλάδα, όλα ιδωμένα υπό το πρίσμα μίας ιστοριογραφικής κριτικής, με κύριο άξονα την διεπιστημονικότητα. Με δεδομένο ότι στην κατανόηση του τοπίου συμβάλλει η θεώρηση της σχέσης φύσης-πολιτισμού, η παρούσα διδακτορική διατριβή, λαμβάνοντας ως περίπτωση μελέτης το νησί της Κρήτης, μέσω μιας πολυμεθοδολογικής προσέγγισης με πολλές διαφορετικές εποπτείες, επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει τις αιτίες των επικρατέστερων τάσεων της ρητορικής αλλά και της πρακτικής που αφορούν στο τοπίο, όσο και να αποσαφηνίσει τις ερμηνείες και τις παρερμηνείες που αναδύονται με την χρήση αυτού του όρου, με απώτερο σκοπό την απόδοση ενός ορθολογικού προτύπου και ει δυνατόν προσανατολισμού στο πεδίο της συλλογικότητας, με αφορμή και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο.