Housing policy and outcomes in Southern and Southeastern Europe: Bulgaria and Greece compared

Abstract

This PhD comparatively analyzes and explains the institutional structure, functioning and transformational dynamics of the Bulgarian and Greek housing systems, also considering the wider geopolitical context. Despite their historically differentiated backgrounds, the two countries are selected due to several structural similarities in their housing systems. Likewise, neither is easy to fit into the socialist and southern European groupings, and both are experiencing radical transformational pressures and severe systemic shocks as a result of socio-political and financial turbulences. Despite the academic interest, housing research in both countries has been relatively 'introverted', mainly confined to describing sociopolitical ‘idiosyncrasies’ and applying 'typologies'. An elaborate comparative study of the two countries is practically inexistent, while the increasing transformational dynamics in the Bulgarian and Greek housing systems remain insufficiently discussed. Thus, the available literature lacks outreaching comparative perspective and has trouble being incorporated in wider studies. By employing an institutionally embedded mixed-methods approach the research assesses similarities whilst respecting differences, avoiding dogmatic adherence to typologies. Primary data was collected through qualitative in-depth interviews with housing experts and households in Bulgaria and Greece. The EU-SILC and national statistical agencies databases have been the main source of secondary quantitative data. Officially published reports and newspaper articles provided complementary secondary qualitative and quantitative data of relevance. The thesis shows that the Bulgarian and Greek housing systems are since circa the 1990s gradually moving away from de-commodified and towards pre-commodified forms. Established institutional interfaces are now being challenged, stressed under the weight of strong socio-financial restructuring forces and persisting societal housing precepts. Comparing the two countries with each other and with their wider groupings, allows for improved inclusion in southeastern European housing systems. Consequently, the latter can be better incorporated in broader comparative housing studies. This research overall contributes to the wider ongoing discussion about housing system transformation in southeastern European countries under transition.

Η παρούσα διατριβή αναλύει συγκριτικά κι εξηγεί τη θεσμική δομή, λειτουργία και δυναμική μεταμόρφωσης των συστημάτων στέγασης Βουλγαρίας κι Ελλάδας, συνυπολογίζοντας το ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο. Παρά το διαφορετικό ιστορικό υπόβαθρο, οι δύο χώρες επιλέγονται λόγω συγκεκριμένων δομικών ομοιοτήτων στα στεγαστικά τους συστήματα. Παρομοίως, κανένα εκ των δυο δεν μπορεί εύκολα να ενταχθεί στη σοσιαλιστική ή νοτιοευρωπαϊκή κατηγοριοποίηση, και δέχονται εξίσου ριζικές πιέσεις μεταμόρφωσης και έντονα συστημικά σοκ, εξαιτίας κοινωνικοπολιτικών και οικονομικών αναταραχών. Παρά το ακαδημαϊκό ενδιαφέρον, η στεγαστική έρευνα και στις δυο χώρες υπήρξε σχετικώς «εσωστρεφής», περιορισμένη κυρίως στην περιγραφή κοινωνικοπολιτικών «ιδιοσυγκρασιών» και στην εφαρμογή «τυπολογιών». Μια ενδελεχής συγκριτική μελέτη των δυο χωρών είναι πρακτικώς ανύπαρκτη, ενώ οι εντεινόμενες δυναμικές μεταμόρφωσης στο Βουλγαρικό κι Ελληνικό στεγαστικό σύστημα παραμένουν ανεπαρκώς αναλυμένες. Επομένως, η διαθέσιμη βιβλιογραφία στερείται ευρύτερης συγκριτικής προοπτικής κι έχει αδυναμία να ενταχθεί σε διεθνείς μελέτες. Εφαρμόζοντας μια θεσμικώς ενσωματωμένη μέθοδο μικτής προσέγγισης η παρούσα έρευνα αξιολογεί τις ομοιότητες σεβόμενη τις διαφορές, κι αποφεύγοντας την προσκόλληση σε κατηγοριοποιήσεις. Πρωτογενή δεδομένα συλλέχτηκαν μέσω ποιοτικών εις βάθος συνεντεύξεων με ειδήμονες του κλάδου της στέγασης, καθώς και νοικοκυριά σε Βουλγαρία και Ελλάδα. Η βάσεις δεδομένων EU-SILC καθώς και αυτές των εθνικών στατιστικών υπηρεσιών απετέλεσαν την κύρια πηγή δευτερογενών ποσοτικών δεδομένων. Επισήμως δημοσιευμένες αναφορές και άρθρα εφημερίδων παρείχαν σύγχρονα δευτερογενή ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα ενδιαφέροντος. Η διατριβή καταδεικνύει πως τα στεγαστικά συστήματα Βουλγαρίας και Ελλάδας από το 1990 περίπου και μετά απομακρύνονται σταδιακά από μια απο-εμπορευματοποιημένη σε μια προ-εμπορευματοποιημένη μορφή. Εδραιωμένα θεσμικά πλαίσια πλέον αμφισβητούνται, πιεσμένα υπό το βάρος ισχυρών κοινωνικο-οικονομικών αναδιαρθρωτικών δυνάμεων και εμμενόντων κοινωνικών στεγαστικών κανόνων. Συγκρίνοντας τις δυο χώρες μεταξύ τους και με τα ευρύτερα γκρουπ τους, επιτρέπει μια βελτιωμένη ένταξή τους στα νοτιοευρωπαϊκά στεγαστικά συστήματα. Εν συνεχεία, τα τελευταία μπορούν να ενταχθούν καλύτερα στα στις ευρύτερες συγκριτικές στεγαστικές μελέτες. Η παρούσα έρευνα συμβάλλει συνολικά στην ευρύτερη ανοικτή συζήτηση σχετικά με τη μεταμόρφωση των στεγαστικών συστημάτων στις υπό μετάβαση νοτιοευρωπαϊκές χώρες.