Stosunki Rosji z Białorusią i Ukrainą po 1991 r.

Loading...
Thumbnail Image

Date

2018

Editor

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

Title alternative

Relations between Russia, Belarus and Ukraine after 1991

Abstract

Spoglądając na ćwierć wieku białoruskiej i ukraińskiej niepodległości, należy podkreślić, że Rosja pozostała głównym i najważniejszym politycznym, kulturalnym i ekonomicznym elementem polityki suwerennej Białorusi i Ukrainy. Rosyjskie wpływy w obu krajach można było łatwo zauważyć chociażby w tak ważnych obszarach, jak wybór modelu białoruskiej i ukraińskiej państwowości, ochrona interesów narodowych, kształtowanie oficjalnych koncepcji bezpieczeństwa narodowego i polityki zagranicznej. Stosunki dwustronne między Rosją i Białorusią i Ukraina miały również znaczący wpływ na politykę międzynarodową, zwłaszcza stosunki między Unią Europejską i Stanami Zjednoczonymi a Federacją Rosyjską. Wzajemne kontakty były pełne politycznych komplikacji, wywołanych przez rosyjskie ingerencje na Białorusi i Ukrainie. Tak w zagranicznej, a także wewnętrznej polityce Białorusi i Ukrainy, Rosji została przypisana rola najważniejszego i strategicznego partnera, którego tradycyjne wpływy okazały się trudne do pominięcia. Historyczne odniesienia, wspólne korzenie i doświadczenia z wielu stuleci wspólnej historii i państwowości Rosji, Białorusi i Ukrainy, skomplikowane stosunki etniczne i językowe na dzisiejszej Białorusi i Ukrainie, mit tradycyjnej słowiańskiej jedności, urojone i rzeczywiste resentymenty i sympatie były przyczyną, z powodu której tego szczególnego rodzaj powiązań nie dało się ograniczyć przez wiele lat. Analiza stosunków rosyjsko-białoruskich i rosyjsko-ukraińskich dowodzi prawdziwości hipotezy badawczej przyjętej na wstępie. Relacje między Federacją Rosyjską a Republiką Białoruś i Ukrainą były asymetryczne. Opisane zależności warunkowane były decyzjami władz poszczególnych suwerennych państw, określających na poziomie krajowym podstawowe kierunki polityki zagranicznej, militarnej (bezpieczeństwo) i gospodarczej. Prymat Rosji, jej pozycja w stosunkach dwustronnych, jej dominująca pozycja w stosunku do zależnych od niej Białorusi i Ukrainy (w różnym stopniu) zmieniły się jednak zasadniczo w omawianym czasie (lata 1991-2018), zwłaszcza w ostatnim okresie, kiedy otwarcie zanegowano utrzymanie ścisłych więzi z Rosją jako wyłączny (Białoruś) lub dominujący (Ukraina) wektor polityki zagranicznej. Opisane związki miały różne źródła (uwarunkowania historyczne, czynniki polityczne, wojskowe, społeczno-ekonomiczne i kulturowe). Szczegółowy opis stosunków bilateralnych na przestrzeni ćwierćwiecza, jaki upłynął od upadku Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, pozwolił na przedstawienie przejawów i źródeł asymetrii we współczesnych stosunkach rosyjsko-białoruskich i rosyjsko-ukraińskich. Oba kraje różnie ukształtowały swoje stosunki z Federacją Rosyjskiej. Polityka "ekonomizacji" polityki zagranicznej Władimira Putina przyczyniła się do zmiany postrzegania roli Rosji i pogorszenia jej wizerunku. W ciągu ćwierć wieku, od rozpadu ZSRR, wzmocniła się państwowość Białorusi i Ukrainy.
Looking over quarter of a century of Belarusian and Ukrainian independence, I conclude that Russia remained the main and the most significiant political, cultural and economic element of the sovereign Belarus and Ukraine’s politics. The presentation of Russian influence in both countries could be easily noticed in such important areas, as choice of model of Belarusian and Ukrainian states, protecting the national interests, shaping the official concepts of national security and foreign policy. Bilateral relations between Russia and Belarus and Ukraine had also a great influence on the international politics, especially the relations between the European Union, the United States and the Russian Federation. The mutual contacts were full of political complications evoked by Russian interferences in Belarus and Ukraine. In foreign, as well as home, domestic politics of Belarus and Ukraine, Russia was described as all-important and strategic partner, which traditional influence showed difficult to be omitted. Historical references, common roots and experiences of many centuries of Russian-Belarusian and Russian-Ukrainian common history, complicated the ethnic and linguistic relations in today’s Belarus and Ukraine, traditional Slavic solidarity and postsoviet resentments and sympathies were the reason why the specific kind of connections was impossible to be limited for many years. The analysis of Russian-Belarusian and Russian-Ukrainian relations proves the truth of the research hypotheses adopted at the outset. Relations between the Russian Federation and the Republic of Belarus and Ukraine were asymmetrical. The described dependencies were conditioned by decisions of the authorities of individual sovereign states, defining at the national level the basic directions of foreign policy, defense (security) and economic development. The primacy of Russia, its position in bilateral relations, its dominant position in relation to Belarusian and Ukrainian dependent (to varying degrees) have changed over the period discussed (years 1991-2018), with the last period negating relations with Russia as the only one (Belarus) or the dominant (Ukraine) foreign policy vector. The described relationships had various sources mentioned above (historical conditions, political, military, socio-economic and cultural factors). A detailed description of bilateral relations over the quarter-century that has elapsed since the collapse of the Union of Soviet Socialist Republics has allowed the presentation of manifestations and sources of asymmetry in contemporary Russian-Belarusian and Russian-Ukrainian relations. Both countries have shaped their relations differently in the Russian Federation. Vladimir Putin's policy of “economization” of foreign policy has contributed to changing the perception of Russia's role and the deterioration of its image. Within a quarter of a century, since the collapse of the USSR, the statehood of Belarus and Ukraine strengthened.

Description

Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa

Sponsor

Keywords

Rosja, Russia, Białoruś, Belarus, Ukraina, Ukraine, suwerenność, sovereignty, konflikt, conflict

Citation

ISBN

DOI

Title Alternative

Rights Creative Commons

Creative Commons License

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego