Terug naar zoekresultaten

2.25.101 Inventaris van het archief van het Rantsoeneringsbureau voor Gedistilleerde Dranken (RGD), de Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken (VGD), het Productschap voor Gedistilleerde Dranken (PGD) alsmede van verwante publiek- en privaatrechtelijke organisaties, (1917) 1941-2001 (2014)

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.25.101
Inventaris van het archief van het Rantsoeneringsbureau voor Gedistilleerde Dranken (RGD), de Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken (VGD), het Productschap voor Gedistilleerde Dranken (PGD) alsmede van verwante publiek- en privaatrechtelijke organisaties, (1917) 1941-2001 (2014)

Auteur

Drs. P. Zwaal, D. Groot, C.Lamens

Versie

24-08-2020

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2017 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Rantsoeneringsbureau / Vakorganisatie / Productschap Gedistilleerde Dranken Rantsoeneringsbureau / Vakorganisatie / Productschap Gedistilleerde Dranken
Productschap Gedistilleerde Dranken e.a. Productschap Gedistilleerde Dranken e.a.

Periodisering

archiefvorming: 1941-2002
oudste stuk - jongste stuk: 1917-2014

Archiefbloknummer

P82

Omvang

; 1713 inventarisnummer(s) 37,00 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Rantsoeneringsbureau voor Gedistilleerde Dranken Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken Productschap voor Gedistilleerde Dranken, , , 1941-1946, , , 1944-1955, , , 1954-2002

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief van het Rantsoeneringbureau voor Gedistilleerde Dranken (RGD), de Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken (VGD), het Productschap voor Gedistilleerde Dranken (PGD) alsmede van verwante publiek- en privaatrechtelijke organisaties, 1917 (1941–2014) bestaat uit vergaderstukken (agenda’s, bijlagen bij agenda’s en verslagen van vergaderingen), financiële stukken (begrotingen en jaarrekeningen), stukken betreffende benoemingen en stukken betreffende uitgevaardigde verordeningen alsmede ontheffingen en overtredingen van deze verordeningen.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Rantsoeneringsbureau voor Gedistilleerde Dranken (RGD) (bestaansjaren 1941-1946)
In augustus 1941 werden door de Sectie Spiritus van het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd (RVO) een rantsoeneringsreglement en rantsoeneringsvoorschriften vastgesteld. Voor de uitvoering van deze voorschriften werd het Rantsoeneringsbureau voor Gedistilleerde Dranken (RGD) in het leven geroepen.
De rantsoeneringscommissie hield toezicht op de juiste uitvoering van de werkzaamheden die door het Rantsoeneringsbureau voor Gedistilleerde Dranken werden uitgevoerd aangezien de directeur en de secretaris nauwe banden onderhielden met individuele distilleerderijen waar zij eerder werkzaam waren geweest.
De leden van deze commissie werden aangewezen door:
• De Verenigde Distillateurs (3 zetels);
• de Nevedil (1 zetel);
• de Vereniging van Fabrikanten van Zwak-Alcoholhoudende en Alcoholvrije Dranken (FAVAD, 1 zetel);
• de Nederlandse Bond van Grossiers in Gedistilleerd (NBG, 1 zetel);
• Centrale Vereniging voor de Handel in Gedistilleerd en Andere Alcoholhoudende Dranken (CVG, 1 zetel).
In de Rantsoeneringscommissie waren tevens 3 adviserende zetels ingeruimd voor de spiritusindustrie. Aangezien de rantsoeneringsvoorschriften kracht van wet hadden, was het RGD naar aard en wezen een publiekrechtelijke organisatie.
Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken (VGD) (bestaansjaren 1944-1955)
De Vakorganisatie werd bij besluit van de secretaris-generaal van het Departement van Landbouw en Visserij op 19 juli 1944 opgericht.
Volgens het Organisatiebesluit Voedselvoorziening 1941 was de taak van de Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken;
"alle regelingen te treffen op het gebied van de productie, den handel, den afzet en den in- en uitvoer van gedistilleerde dranken, voor zoover hierin niet door andere wetten en besluiten […] is voorzien."
De werkzaamheden en bevoegdheden van het Rantsoeneringsbureau werden geleidelijk overgedragen aan de Vakorganisatie. In formele zin ressorteerde de Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken onder het Hoofdbedrijfschap voor Akkerbouwproducten.
De Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken trad op als verbindende en regulerende instantie in het 'verticale' overleg tussen en met alle organen op het gebied van productie, groothandel, tussenhandel, detailhandel en horecaverkoop in/van gedistilleerde dranken. Deze organen waren in 1942 opgericht, veelal ter vervanging van privaatrechtelijke brancheorganisaties. De bedoelde organen waren;
• de Ondervakgroep Gist-, Spiritus- en Moutwijnindustrie;
• de Ondervakgroep Distilleerderijen van Niet- of Lichtgezoete Dranken;
• de Ondervakgroep Distilleerderijen van Likeuren met een alcoholgehalte van meer dan 15%;
• de Ondervakgroep Fabrieken van Zwak-Alcoholhoudende en Alcoholvrije Dranken;
• de Ondervakgroep Exportdistilleerderijen;
• de Ondervakgroep Groothandel in Gedistilleerd en Likeuren;
• de Sectie Import van Gedistilleerd en Likeuren;
• de Vakgroep Tussenpersonen in Alcoholhoudende Dranken;
• de Ondervakgroep Detailhandel in Gedistilleerd;
• de Bedrijfsgroep Hotel-, Café-, Restaurant-, Pension- en Aanverwante Bedrijven.
Dat al deze organen in één verticaal verband werden bijeengebracht was uniek.
De Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken was bedoeld als rechtsopvolger van het Rantsoeneringsbureau voor Gedistilleerde Dranken en werd in die hoedanigheid bijgestaan door een bestuur en een raad van bijstand waarin voor wat betreft het product gedistilleerd alle verticale geledingen van de bedrijfskolom (producenten, groothandelaren, tussenpersonen, detailhandelaren en horecaondernemers) waren vertegenwoordigd.
Krachtens de Wet op de Bedrijfsorganisatie (1950) werd de Vakorganisatie opgevolgd door een publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie. Op 1 januari 1956 ving het Produktschap voor Gedistilleerde Dranken (PGD) daadwerkelijk aan met haar werkzaamheden.
De Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken heeft in de ruim elf jaar van haar bestaan een groot aantal verordeningen uitgevaardigd op het gebied van prijzen, minimumsterkte en benaming van gedistilleerde dranken. Ook werden bedrijfseisen vastgesteld voor distilleerderijen en likeurstokerijen alsmede erkenningsreglementen opgesteld voor exporteurs, importeurs en groothandelaren van/in gedistilleerde dranken. De middelen ter financiering van de Vakorganisatie werden verkregen door heffingen op de grondstoffen spiritus en moutwijn en door heffingen op de import en export van gedistilleerde dranken
Productschap voor Gedistilleerde Dranken (PGD) (bestaansjaren 1954-2002)
Het Productschap voor Gedistilleerde Dranken werd ingesteld bij Wet van 30 september 1954 en begon zijn werkzaamheden per 1 januari 1956. Volgens die instellingswet werd het productschap ingesteld voor; "ondernemingen waarin spiritus, moutwijn of gedistilleerde dranken worden bereid; de handel - met uitzondering van de aanvoer-, transito- en driehoekshandel - in spiritus, moutwijn of gedistilleerde dranken; ondernemingen waar gedistilleerde dranken per glas worden verstrekt (horeca ondernemingen met een vergunning voor het schenken van gedistilleerde dranken).
Het Productschap voor Gedistilleerde Dranken bestaat uit de volgende organen:
• Voorzitter
• Bestuur
• Dagelijks bestuur
• Commissies die volledig bestaan uit bestuursleden
• Commissies die in het instellingsbesluit van het bedrijfslichaam zijn genoemd
Alle publiekrechtelijke handelingen worden verricht door de voorzitter, het bestuur en het dagelijks bestuur. De commissies hebben alleen een adviserende bevoegdheid.
Taken en bevoegdheden
In de instellingswet zijn de volgende taken en bevoegdheden benoemd:
• Vaststellen van prijzen;
• De registratie van ondernemingen, waarvoor het productschap is ingesteld;
• Het uitvaardigen van verordeningen.
Aan werkgeverszijde kregen de volgende organisaties één of meer bestuurszetels toegewezen:
• het Verbond van Nederlandse Werkgevers (namens de spiritus- en moutwijnproducenten);
• het Centraal Verbond van Distillateurs en Likeurstokers (Cevedil);
• de Unie van Distillateurs en Likeurstokers;
• de Vereniging van Fabrikanten van Zwak-Alcholhoudende en Alcoholvrije Dranken (FAVAD);
• de Vereniging van Nederlandse Groothandelaren in Gedistilleerd en Likeuren (GROHAD);
• de Vereniging van Importeurs van Gedistilleerde Dranken (VI of VIGD);
• de Vereniging van Agenten in Wijn en Buitenlands Gedistilleerd;
• de Nederlandse Bond van Slijters in Gedistilleerd, Wijn en Andere Dranken;
• de Nederlandse Katholieke Bond van Hotel-, Café- en Restauranthouders en Slijters (Hocres);
• de Nederlandse Bond van Horeca- en Aanverwante Bedrijven;
• de Nederlandse Bond van Werkgevers in Hotel-, Restaurant-, Café- en Aanverwante Bedrijven (Horecaf).
Aan werknemerszijde werden de bestuurszetels verdeeld onder zeven vakbonden.
Verwante en privaatrechtelijke organisaties
Bond van Distillateurs in Nederland (bestaansjaren 1900-1918) en Bond van Distillateurs en Likeurstokers in Nederland (bestaansjaren 1918-1926)
Op 18 januari 1900 werd door een gezelschap Schiedamse, Rotterdamse en Delftse distillateurs de Bond van Distillateurs in Nederland opgericht. De belangrijkste activiteit van de bond was het vaststellen van een alternatieve prijsnotering. Al spoedig na oprichting begon de Bond zich ook te buigen over andere zaken dan de moutwijnprijzen, onder andere de herziening van de Drankwet en de voorgenomen verhogingen van de accijns op gedistilleerde dranken.
De Ver(e)enigde Distillateurs (bestaansjaren 1926-1991)
Na het faillissement van de Bond van Distillateurs werd kartelorganisatie de Verenigde Distillateurs als vanzelf de meest representatieve organisatie van Nederlandse distillateurs en likeurstokers. Voornaamste taak was het overleg met distilleerderijen voor het vaststellen van prijzen.
In maart 1929 werd door De Verenigde Distillateurs een minimumprijsreglement uitgevaardigd dat redelijk werd nageleefd en gedurende de crisisjaren de scherpste kantjes van de prijsconcurrentie heeft weten te verzachten. Het prijsreglement werd met ingang van 1935 aangevuld met een zogenaamd quotecontract, wat in wezen een contingenteringskartel was. Prijs- en contingenteringskartel hebben tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog gefunctioneerd maar verloren met de invoering van de rantsoenering van gedistilleerde dranken (april 1941) hun reden van bestaan. Enkele jaren na de Tweede Wereldoorlog werd opnieuw een prijsreglement ingevoerd. Over de herinvoering van het quotecontract kon echter geen overeenstemming worden bereikt.
Sectie Spiritus (bestaansjaren 1939-1951)
Met het oog op een eerlijke verdeling van de grondstoffen spiritus (melassealcohol) en moutwijn in oorlogstijd werd op 13 oktober 1939 door de Minister van Economische Zaken krachtens de zogenaamde Spiritusbeschikking een Sectie Spiritus ingesteld. De werkzaamheden van de Sectie Spiritus bestonden uit het monitoren van de productie van spiritus en moutwijn en het afgeven van vergunningen voor de aan- en verkoop van deze grondstoffen. De Sectie Spiritus maakte aanvankelijk onderdeel uit van het Rijksbureau voor Chemische Produkten (RCP) maar aangezien veruit de meeste vergunninghouders distilleerderijen en likeurstokerijen waren, werd de Sectie Spiritus per 1 november 1940 overgeheveld naar het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd (RVO).
In augustus 1941 werden door de Sectie Spiritus gedetailleerde voorschriften vastgesteld voor de toewijzing van gedistilleerde dranken aan groothandels, horeca- en slijterijbedrijven. De uitvoering van deze voorschriften werd gedelegeerd aan het Rantsoeneringsbureau voor Gedistilleerde Dranken (RGD) te Schiedam. Na de oorlog kwam de Sectie Spiritus te ressorteren onder de Afdeling Agrarische Handel en Nijverheid van het Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening (LVV). De productie van en handel in spiritus en moutwijn hebben tot 9 juli 1951 onder toezicht gestaan van de Sectie Spiritus. Op laatstgenoemde datum werd de Spiritusbeschikking ingetrokken. Ultimo 1951 kwam als vanzelf ook een eind aan de Sectie Spiritus.
Centraal Verbond van Distillateurs en Likeurstokers (Cevedil) (bestaansjaren 1953-1956)
Opgericht op 1 mei 1953 ter vervanging van de Ondervakgroep Distilleerderijen van Niet- of Lichtgezoete Dranken, Ondervakgroep Exportdistilleerderijen en Ondervakgroep Distilleerderijen van Likeuren met een alcoholgehalte van meer dan 15%.
Het Centraal Verbond van Distillateurs vertegenwoordigde samen met de Unie van Distillateurs en Likeurstokers elk ongeveer 40% van de binnenlandse afzet. Wat betreft de gedistilleerdexport was de Cevedil duidelijk veel representatiever (iets meer dan 90% van exportvolume) dan de Unie (iets minder dan 10% van exportvolume).
Algemene Vereniging van Distillateurs en Likeurstokers (AVDL) (bestaansjaren 1956-1991)
Ontstaan uit de fusie tussen de Unie van Distillateurs en Likeurstokers en het Centraal Verbond van Distillateurs en Likeurstokers en bedoeld als brancheorganisatie. De vereniging fungeerde als privaatrechtelijke organisatie naast het Productschap voor Gedistilleerde Dranken.
De vereniging heeft de invoering van een overwerkregeling voor het personeel van distilleerderijen (1962) tot stand gebracht. Een jaarlijks terugkerende activiteit was het vaststellen van de datum waarop distillateurs met de uitlevering van de bessenjenever nieuwe oogst mochten beginnen.
In 1977 werd binnen de vereniging een Werkgroep Herstructurering geformeerd. Deze werkgroep kreeg de opdracht te onderzoeken hoe de vereniging zich scherper kon profileren en een meer onafhankelijke koers van het productschap kon gaan varen. De werkgroep herstructurering kwam tot de conclusie dat de Algemene Vereniging van Distillateurs en Likeurstokers behoefte had aan een onafhankelijke voorzitter, aan een fulltime secretaris en aan een ‘eigen’ secretariaatskantoor. Uitvoering gevend aan de wens tot herstructurering werd het secretariaat per 1 oktober 1978 ondergebracht in het pand Nieuwe Haven 125 te Schiedam. De taakverdeling tussen Algemene Vereniging van Distillateurs en Likeurstokers en De Verenigde Distillateurs was helder: De Verenigde Distillateurs gingen over de binnenlandse grossiersprijzen en de Algemene Vereniging van Distillateurs en Likeurstokers over alle andere zaken.
Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie (NGU) (bestaansjaren 1991-2003) en Stichting Vrienden van de NGU in oprichting (bestaansjaren 2000-2001)
In 1991 besloten de branche- en kartelorganisaties onder één gemeenschappelijk noemer naar buiten te treden: Nederlandse Gedistilleerdunie. Voornaamste taak van de vereniging was de voorlichting en propaganda voor Nederlands gedistilleerd, met de definities van jenever en andere gedistilleerde dranken en met fiscale kwesties. De Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie nam in het algemeen bestuur van het Produktschap Gedistilleerde Dranken vier zetels en in het dagelijks bestuur van het Produktschap Gedistilleerde Dranken één zetel in.
Uit het periodiek overleg tussen de Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie en het Produktschap Gedistilleerde Dranken in de Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie Werkgroep Voorlichting is in 1995 de Stichting Het Jenevergenootschap voortgekomen. De werkzaamheden van deze stichting, die naar buiten trad onder de naam Genevergenootschap, bestonden onder andere uit het benoemen van jeneverambassadeurs en het verheffen van bepaalde horecagelegenheden tot erkende jenevercafé’s. De financiering van het Genevergenootschap gebeurde vanuit de Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie.
De Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie heeft een zeer actieve rol heeft gespeeld bij de totstandkoming van de Stichting Museum De Gekroonde Brandersketel (Schiedam), dat in 1996 haar deuren opende voor het publiek.
Onder de vlag van de Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie opereerden ook enkele secties. De Sectie Zwak Gedistilleerd was de voortzetting van de FAVAD. De Secties Sterke Merken en Private Label waren feitelijk de voortzetting van de quoteringsregeling die eerder onder de naam VNG had geopereerd. Voor zover bekend heeft deze quoteringsregeling tot ver in de jaren negentig gefunctioneerd.
De Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie liet haar contributies heffen en innen door het Produktschap Gedistilleerde Dranken. Ten behoeve van de Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie voerde het Produktschap Gedistilleerde Dranken ook diverse maandelijkse enquêtes uit: naar de binnenlandse afzet van sterk gedistilleerde dranken, naar de binnenlandse afzet van zwak gedistilleerde dranken en naar de binnenlandse afzet van een aantal jenevermerken.
Een aantal leden participeerde sinds 1992 in de Stichting Activiteiten Slijtersbranche (STAS), een vanuit de slijterijsector opgezette organisatie die tot doel had de verkoop te bevorderen van Nederlands gedistilleerd. Toen de Stichting Activiteiten Slijtersbranche begin 2000 ter ziele ging besloot het bestuur van de Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie tot oprichting van de Stichting Vrienden van de NGU. Deze stichting moest gelden bijeenbrengen om een imagocampagne te financieren voor Nederlands gedistilleerd. Aan de tien leden die voorheen participeerden in de Stichting Activiteiten Slijtersbranche werd hiertoe door het Produktschap Gedistilleerde Dranken een heffing opgelegd. Uiteindelijk werd het plan voor een afzonderlijke Stichting Vrienden van de NGU toch weer afgeblazen (januari 2001) waarna de geïnde gelden werden overgemaakt naar de Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie.
Ondervakgroep Groothandel in Gedistilleerd en Likeuren (bestaansjaren 1942-1954), Vereniging van Nederlandse Groothandelaren in Gedistilleerd en Likeuren (bestaansjaren 1950-2005) en Stichting Onderwijs Vakbekwaamheid voor de Groothandel in Gedistilleerd en Likeuren (bestaansjaren 1950-1978)
Ingesteld in mei 1942 als publiekrechtelijke opvolger van de Nederlandse Bond van Grossiers in Gedistilleerd, die op last van de bezetter werd opgeheven. De taak van de ondervakgroep was het verenigen van alle beroepsgenoten en vanuit die positie de toegang tot het beroep te regulieren. Per 1 januari 1950 werd een nieuwe privaatrechtelijke brancheorganisatie opgericht onder de naam Vereniging van Nederlandse Groothandelaren in Gedistilleerd en Likeuren (GROHAD)
Belangrijke taak was onder andere het reguleren van toegang tot het beroep door het verplicht stellen van een vakdiploma. Dit werd tot stand gebracht door middel van het Erkenningsreglement groothandel in gedistilleerde dranken (1948) en het latere Erkenningsreglement groothandelaren in en importeurs van gedistilleerde dranken (1952). Deze erkenningsreglementen waren op verzoek van de Ondervakgroep uitgevaardigd door de VGD. Wie een erkende groothandel in gedistilleerd en likeuren wenste te beginnen of voort te zetten, diende hiertoe een schriftelijke cursus vakbekwaamheid te volgen. Deze cursus werd verzorgd door de Stichting Onderwijs Vakbekwaamheid voor de Groothandel in Gedistilleerd en Likeuren. Door het uitvoeren van deze taken was de ondervakgroep overbodig geworden en werd in 1954 opgeheven.
Medio 1961 werd op last van de Commissie Adviezen Vestigingsregelingen van de Sociaal-Economische Raad het Erkenningsreglement groothandelaren in en importeurs van gedistilleerde dranken ingetrokken. Daarmee verviel ook de bestaansreden van de cursus vakbekwaamheid. De laatste examens waren in mei 1961 gehouden. De Stichting Onderwijs Vakbekwaamheid voor de Groothandel in Gedistilleerd en Likeuren werd overigens pas ultimo 1978 geliquideerd.
Sectie Import Gedistilleerd en Likeuren (bestaansjaren 1943-1953) en Vereniging van Importeurs van Gedistilleerde Dranken (bestaansjaren 1950-2001)
De in september 1943 ingestelde Sectie Import Gedistilleerd en Likeuren was een onderdeel van de Ondervakgroep Groothandel in Gedistilleerd en Likeuren. De Sectie Import Gedistilleerd en Likeuren was opgericht om de belangen te behartigen van de Nederlandse importeurs van buitenlands gedistilleerd (cognac, whisky, rum, arak, etc.).
In april 1950 werd door de importeurs van buitenlands gedistilleerd een vrije vereniging opgericht: de Vereniging van Importeurs van Gedistilleerde Dranken (VIGD of kortweg VI). Vanaf dat moment vielen de Sectie en Vereniging bestuurlijk samen, tot aan de formele opheffing van de Sectie in 1953. De VI(GD) nam één (gedeelde) bestuurszetel in het PGD- bestuur in. Vanwege het groeiende aandeel van buitenlands gedistilleerd op de Nederlandse markt kreeg de VI(GD) met ingang van 1982 twee bestuurszetels in het PGD toegewezen. Diverse verenigingswerkzaamheden, waaronder het heffen en innen van contributie, liet de VI(GD) uitvoeren door het PGD. Kort na de viering van het 50-jarig bestaan fuseerde de VI(GD) uiteindelijk met de NGO tot de Vereniging Nederlandse Importeurs en Producenten van Gedistilleerde Dranken (VIP).
Vereniging van Nederlandse Importeurs en Producenten van Gedistilleerde Dranken (bestaansjaren 2001-2013)
Uit de fusie van de Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie (NGU) en de Vereniging van Importeurs van Gedistilleerde Dranken (VI of VIGD) ontstond op 10 december 2001 de Vereniging van Nederlandse Importeurs en Producenten van Gedistilleerde Dranken (VIP).
Onder de VIP ressorteerden twee secties te weten de Sectie Nederlands Gedistilleerd en de Sectie Import Gedistilleerd. Onder de Sectie Nederlands Gedistilleerd opereerde voorts een Werkgroep Voorlichting. Een groot deel van de werkzaamheden van deze werkgroep bestond uit het aansturen en begeleiden van de activiteiten van het Genevergenootschap, zoals de benoeming van jeneverambassadeurs en de erkenning van jenevercafé's. In 2004 werd de Werkgroep Voorlichting omgedoopt in Commissie Communicatie.
Onder de vlag van de VIP opereerden ook nog enkele andere commissies;
• Commissie Ready To Drink (die zich boog over de problemen terzake van kant-en-klare cocktails in blikjes en flesjes, de zogenaamde premixdranken, in de volksmond breezers geheten);
• Commissie Public Affairs;
• Commissie Museum (die zich boog over de financiële problemen van het Gedistilleerdmuseum te Schiedam);
• Werkgroep Branchesamenwerking (die de mogelijkheid onderzocht van een nauwere samenwerking tussen de VIP en de Commissie Gedistilleerd van het Productschap Dranken).
De contributieheffing en -inning van de VIP werd verzorgd door de Commissie Gedistilleerd.
De secretaris van de Commissie Gedistilleerd werd ook uitgenodigd voor de bestuursvergaderingen van de VIP.
Toen duidelijk werd dat de Commissie Gedistilleerd binnen afzienbare tijd zou ophouden te bestaan, werd door de VIP bekeken welke taken van de Commissie Gedistilleerd eventueel op privaatrechtelijke basis zouden kunnen worden voortgezet. Deze taken zijn onder andere monitoring van alcoholbeleid, fiscale zaken, kwaliteit en wetgeving van gedistilleerde dranken. In 2013 nam de VIP hiertoe de nieuwe naam SPIRITS.NL aan. Het secretariaat van SPIRITS.NL werd met ingang van 2014 verplaatst naar het communicatieadviesbureau Schinkelshoek & Verhoog van Jan Schinkelshoek (Smidswater 27, Den Haag).
Drawij-Stichting (bestaansjaren 1955-1985)
Opgericht in oktober 1955 op initiatief van de Federatie van Slijtersorganisaties en met steun van de brancheorganisaties van producenten, importeurs en groothandelaren van gedistilleerde dranken.
Doelstelling van de stichting: “het bevorderen van de regelmatige en gezonde handel in sterk-alcoholhoudende dranken”. De Drawij-Stichting bepaalde tegen welke prijzen gedistilleerde dranken in de slijterij dienden te worden verkocht. Deze consumentenprijzen werden gepubliceerd in een speciale prijscourant (de Drawij Prijscourant of Oranje Slijterprijscourant). Behalve het vaststellen van de consumentenprijzen stelde de Drawij-Stichting ook regels op ten aanzien van leveringsvoorwaarden, kortingen en toegiftartikelen. Deze regels werden vastgelegd in de zogenaamde Drawij-voorwaarden, die in juni 1956 in werking traden. De Drawij-prijzen en Drawij-voorwaarden golden overigens alleen voor de zogenaamde acceptanten: de producenten, importeurs en groothandelaren van gedistilleerde dranken die zich aan de Drawij-Stichting hadden gecommitteerd en er financieel aan bijdroegen.
Op de naleving van de Drawij-voorwaarden werd toegezien door controleurs, die formeel in dienst waren van het PGD maar wier arbeidskosten en onkosten door het PGD werden doorbelast aan de Drawij-Stichting. In april 1964 werden alle vormen van collectieve verticale prijsbinding door de Minister van Economische Zaken onverbindend werden verklaard. Hangende een juridisch beroep tegen deze onverbindendverklaring bleef de Drawij-Stichting nog een aantal jaren actief, zonder dat evenwel in rechte tegen prijsovertreders kon worden opgetreden. In 1968 werden alle activiteiten beëindigd, waarna de Drawij-Stichting in slapende toestand werd gebracht. Eind 1985 werd de Drawij-Stichting ontbonden.
Contactcommissie voor de Gedistilleerdindustrie en –handel (bestaansjaren 1966-1975)
Nadat de Drawij-Stichting haar prijsregelende bevoegdheid was kwijt geraakt werd in augustus 1966 een informeel overlegorgaan opgericht van producenten (Algemene Vereniging van Distillateurs en Likeurstokers), groothandelaren (Nederlandse Bond van Grossiers in Gedistilleerd) en kleinhandelaren (Federatie van Slijtersorganisaties) op het gebied van gedistilleerde dranken. Deze zogenaamde Contactcommissie voor de Gedistilleerdindustrie en –handel had geen rechtspersoonlijkheid en geen speciale bevoegdheden. Er vond vrijblijvend overleg plaats over ontwikkelingen in de gedistilleerdbranche, in het bijzonder over de gevolgen van de invoering van de nieuwe Drank- en Horecawet (november 1967).
Centrale Vereniging voor de Handel in Gedistilleerd en Andere Alcoholhoudende Dranken (bestaansjaren 1928-1977)
In dit federatieve overlegorgaan bespraken de bonden en verenigingen van distillateurs, groothandelaren van gedistilleerde dranken, slijters en horecaondernemers kwesties inzake de Drankwet en kwesties inzake accijnzen. Door een gecoördineerd optreden hoopten deze bonden en verenigingen sterker te staan tegenover de overheid en tegenover drankbestrijdingsorganisaties. De producenten van gedistilleerd werden binnen de Vereniging Centrale Gedistilleerd-Commissie (Cegedisco) vertegenwoordigd door de vereniging De Verenigde Distillateurs.
In oktober 1928 werd de Cegedisco omgedoopt tot de Centrale Vereniging voor de Handel in Gedistilleerd en Andere Alcoholhoudende Dranken (CVG). Een dossier waar de CVG zich vooral op heeft geprofileerd was het streven naar minimumconsumptieprijzen in de horeca. Dit heeft de CVG – overigens zonder enig succes – onder meer via de Wet op de Bindend- en Onverbindendverklaring van Ondernemersovereenkomsten trachten te bereiken.
Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog kwamen de werkzaamheden van de CVG stil te liggen en na de oorlog leidde de CVG een slapend bestaan. Het vooroorlogse streven naar een minimumconsumptieprijs in de horeca werd in 1950 door de VGD gerealiseerd in de vorm van de Verordening Glasprijzen Jenever enz. Tot 1967 heeft de CVG diverse activiteiten van het Propagandafonds Gedistilleerde Dranken en het daarmee verbonden Gilde van het Gouden Glaasje financieel ondersteund. Omstreeks 1977 werd de CVG daadwerkelijk geliquideerd.
Stichting Het Gedistilleerdbureau (bestaansjaren 1949-1954), Stichting Centraal Gedistilleerdbureau (bestaansjaren 1954-), Actiefonds Gedistilleerdindustrie en –handel (bestaansjaren 1954-1980) en Stichting Actiefonds Gedistilleerdindustrie en –handel (bestaansjaren 1980-1985)
In augustus 1949 werd de Stichting Het Gedistilleerdbureau opgericht ter uitvoering van werkzaamheden die buiten de publiekrechtelijke taken en bevoegdheden van de VGD vielen.
In de oprichtingsakte van Het Gedistilleerdbureau werden de doelstellingen opzettelijk zeer ruim gedefinieerd: het verhogen van de vakbekwaamheid van ondernemers in de gedistilleerdindustrie en –handel, het treffen van maatregelen ter verbetering van de kwaliteit van gedistilleerde dranken, het bevorderen van eerlijkheid in de handel en het geven van voorlichting over de gedistilleerdindustrie en –handel. In de praktijk heeft Het Gedistilleerdbureau, waarvan de naam in februari 1954 gewijzigd werd in Centraal Gedistilleerdbureau (CGB), zich hoofdzakelijk bewogen op de terreinen van informatievoorziening, publieksvoorlichting en collectieve reclame
In 1951 was Het Gedistilleerdbureau – voor de gelegenheid opererend onder de Engelse benaming Dutch Spirits Marketing Board – verantwoordelijk voor de eerste vorm van collectieve propaganda voor het Nederlands gedistilleerd: een exportbrochure getiteld The Spirit of the Golden Age.
Onder de leus Een matig mens is zijn vrijheid waard heeft het CGB voorts campagne gevoerd tegen accijnsverhoging alsmede tegen een wetsontwerp dat een stelsel van plaatselijke keuze (lokale drooglegging door gemeenten) mogelijk moest maken.
Het Actiefonds was geen zelfstandige rechtspersoon maar ressorteerde onder het CGB. Het beheer over het Actiefonds werd gevoerd door het CGB-bestuur. Het CGB-bestuur bestond vanaf 1956 uit de zogenaamde werkgeversbestuursleden van het PGD. Het Actiefonds heeft van april 1954 tot en met november 1957 middels diverse publiciteitscampagnes en publieksactiviteiten van zich laten horen en leidde daarna een min of meer slapend bestaan. Uit de resterende middelen van het Actiefonds werd onder andere de uitgave gefinancierd van een propagandaboekje over Nederlands gedistilleerd voor buitenlandse toeristen (1965-1967). In juli 1980 werd het Actiefonds een zelfstandige stichting. Als zodanig heeft de Stichting Actiefonds Gedistilleerdindustrie en –handel slechts vijf jaar bestaan. In oktober 1985 werd deze stichting geliquideerd.
Stichting Propagandafonds Gedistilleerde Dranken (bestaansjaren 1958-1979) en Stichting Fonds voor Voorlichting en Publiciteit Gedistilleerde Dranken (bestaansjaren 1979-)
Opgericht in maart 1958. Het secretariaat van dit Propagandafonds berustte bij het PGD. De werkgeversbestuursleden van het PGD vormden ook het bestuur van het Propagandafonds. De financiële middelen van het Propagandafonds werden grotendeels bijeengebracht door de producenten van gedistilleerde dranken. Deze middelen werden geïnd door de producenten van spiritus en moutwijn in de vorm van een toeslag op deze grondstoffen.
Het Propagandafonds heeft met name in de jaren 1959-1967 van zich doen spreken, deels in de vorm van reclame-uitingen onder eigen naam en deels in de vorm van publicitaire activiteiten onder de naam van het in 1960 ingestelde Gilde van het Gouden Glaasje. Door middel van landelijke etalagewedstrijden voor slijters (1960-1966) en schenktoernooien voor horecaondernemers (1964-1967) werd beoogd de productpresentatie van gedistilleerde dranken in detailhandel en horeca op een hoger niveau te brengen.
Door een statutenwijziging in april 1979 werd de naam van het Propagandafonds gewijzigd in Stichting Fonds voor Voorlichting en Publiciteit Gedistilleerde Dranken (FVP). De Stichting FVP leidde een min of meer slapend bestaan. Incidenteel werden donaties verstrekt aan Museum De Gekroonde Brandersketel te Schiedam en aan publicitaire activiteiten van de NGU. Ook trad de Stichting FVP op als sponsor van een aflevering van het RTL5 televisieprogramma Nederland in bedrijf die geheel gewijd was aan de drankenindustrie (2004). Het bestuur van de Stichting FVP werd gevormd door de werkgeversbestuursleden van het PGD en vanaf 2002 door de werkgeversbestuursleden van de CG/PD. Met ingang van 2014 werd de Stichting FVP losgekoppeld van de CG/PD.
Stichting Jenevergenootschap (bestaansjaren 1995-)
De Stichting Jenevergenootschap werd in mei 1995 opgericht door de NGU Werkgroep Voorlichting. De stichting trad naar buiten onder de naam Genevergenootschap met activiteiten die erop waren gericht de belangstelling voor het product jenever te bevorderen.
Werkgroep Alcohol en Maatschappij (bestaansjaren 1980-1989)
De Werkgroep Alcohol en Maatschappij (WAM) werd in augustus 1980 opgericht. De belangrijkste doelstelling van hun beleid was het terugdringen van alcoholmisbruik. In 1989 is de WAM opgeheven en omgevormd tot het Overlegplatform Drank- en Horecawet.
Stichting Gedistilleerd Examens Nederland (bestaansjaren 1996-)
Opgericht op 16 september 1996. De doelstelling van de Stichting was het vaststellen van eindtermen voor cursisten van de gedistilleerdmodule van het slijtersvakdiploma (SGEN niveau 1) en de liquoristenopleiding van de Wijnacademie (SGEN niveau 2) alsmede toelatingseisen vast te stellen voor deze opleidingen. In het bestuur van de SGEN hadden uitsluitend personen zitting die namens hun brancheorganisatie tevens zitting hadden in ofwel het bestuur van het PGD, ofwel het bestuur van het BDAD. Voorts was één bestuurszetel ingeruimd voor een vakbondsvertegenwoordiger.
Geschiedenis van het archiefbeheer
De archieven zijn gevormd in de periode 1935-2014 en zijn afkomstig van achtereenvolgende publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties alsmede van verschillende privaatrechtelijke branche- en kartelorganisaties. Niet van alle aangetroffen archieven en archiefbestanddelen is na te gaan wie verantwoordelijk was voor het beheer en waaruit dit beheer bestond.
Het archiefbeheer van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties is over het algemeen redelijk zorgvuldig geweest. Gebleken is dat in het verleden diverse opschoningsoperaties zijn uitgevoerd onder andere in de jaren 1984 en 1994. Op enig moment – vermoedelijk in de jaren negentig – is door een medewerker van het PGD die belast was met archiveringszaken een zelfontworpen systematische archiefcode ingevoerd waarmee vervolgens bepaalde archiefbestanddelen zijn herordend. Hiertoe werd elk afzonderlijk archiefstuk voorzien van een cijfercode en vervolgens opgeborgen in een daarmee corresponderende hangmap. Slechts een klein deel van het aanwezige archiefmateriaal – ongeveer 8 strekkende meter – is op deze wijze onder handen genomen.
Ook van de privaatrechtelijke organisaties die hun secretariaat hebben gedeeld met de voornoemde publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties kan gezegd worden dat het archiefbeheer redelijk zorgvuldig was. Dit betreft de volgende rechtspersonen: Stichting Het Gedistilleerdbureau / Centraal Gedistilleerdbureau (CGB), Stichting Actiefonds Gedistilleerdindustrie en –handel, Stichting Propagandafonds Gedistilleerde Dranken, Stichting Fonds voor Voorlichting en Publiciteit Gedistilleerde Dranken, Stichting Gedistilleerd Examens Nederland (SGEN), Centraal Verbond van Distillateurs en Likeurstokers (Cevedil) en Drawij-Stichting. De archieven van al deze rechtspersonen leveren voldoende informatie op over aard en wezen van deze organisaties, over de werkzaamheden en activiteiten, over de belangrijkste actoren en over de beleidskeuzes die werden gemaakt.
Het archief van De Verenigde Distillateurs nagenoeg geheel vernietigd en zijn de aangetroffen archivalia slechts de stukken die in de loop der tijd op vertrouwelijke basis aan het PGD werden toegezonden.
Het archief van de Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie (NGU) is verre van compleet. Zo ontbreken alle stukken die betrekking hebben op de Secties Sterke Merken en Private Label.
De NGU heeft verschillende rechtsvoorgangers gehad, waaronder de Nederlandse Vereniging van Distillateurs en Likeurstokers (Nevedil), de Unie van Distillateurs en Likeurstokers (Unie) en de Algemene Vereniging van Distillateurs en Likeurstokers (AVDL). Van de archieven van deze rechtsvoorgangers van de NGU ontbreekt elk spoor.
Tussen de archiefbescheiden van het PGD zijn overigens wel enkele stukken opgedoken die afkomstig waren van de AVDL. Deze stukken zijn door de AVDL op vertrouwelijke basis aan het PGD toegezonden onder meer in verband met de contributieheffing, die door de AVDL was uitbesteed aan het PGD. Zo ook bleken zich tussen de archiefbescheiden van het RGD en de VGD stukken te bevinden die afkomstig waren van de Sectie Spiritus van het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd. Deze stukken zijn door genoemde Sectie op vertrouwelijke basis ter hand gesteld van RGD en VGD in verband met de rantsoenering van gedistilleerde dranken. Bekend is dat het eigenlijke archief van de Sectie Spiritus na de oorlog rigoureus is vernietigd, zulks in verband met de toenmalige schaarste aan grondstoffen voor de papierindustrie.
Onduidelijk is waar de archieven van de Bond van Distillateurs en Likeurstokers in Nederland, de Vereniging Centrale Gedistilleerd-Commissie (Cegedisco), de Centrale Vereniging voor de Gedistilleerdhandel (CVG) en de Nederlandse Bond van Grossiers in Gedistilleerd (NBG) zijn gebleven. Aannemelijk is dat de archieven van deze organisaties al lang geleden zijn vernietigd.
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
Het archief van het Rantsoeneringbureau voor Gedistilleerde Dranken (RGD), de Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken (VGD), het Productschap voor Gedistilleerde Dranken (PGD) alsmede van verwante publiek- en privaatrechtelijke organisaties, 1917 (1941–2014) bestaat uit vergaderstukken (agenda’s, bijlagen bij agenda’s en verslagen van vergaderingen), financiële stukken (begrotingen en jaarrekeningen), stukken betreffende benoemingen en stukken betreffende uitgevaardigde verordeningen alsmede ontheffingen en overtredingen van deze verordeningen.
Selectie en vernietiging
Zie hiervoor hoofdstuk Verantwoording van de bewerking
Aanvullingen
Verantwoording van de bewerking
Met de bewerking van de archieven is een aanvang gemaakt in de maanden mei t/m september 2009, voorafgaande aan de verhuizing van de Commissie Gedistilleerd van Produktschap Dranken, de rechtsopvolger van PGD, van Schiedam (Westmolenstraat 2) naar Den Haag (Stadhoudersplantsoen 12). Duidelijk was dat de CG/PD in Den Haag over een archiefbewaarplaats zou komen te beschikken die veel minder ruim bemeten was dan die in Schiedam. Zaak was dus de archieven in verband met deze verhuizing in enkele maanden tijds op een verantwoorde wijze flink in te krimpen.
Bij de eerste globale inventarisatie werd circa 230 strekkende meter archiefmateriaal aangetroffen, opgeborgen in hangmappen en dossierkasten, banden en ordners, dozen, archiefzakken en verzegelde pakketten. Een inventaris van deze archieven ontbrak. Er was geen sprake van een fysieke scheiding tussen de archieven van publiekrechtelijke bedrijfslichamen (vallend onder het regime van de Archiefwet) en de archieven van privaatrechtelijke branche- en kartelorganisaties (niet vallend onder het regime van de Archiefwet). Van de aangetroffen archieven en archiefbestanddelen van privaatrechtelijke aard was op het eerste gezicht niet altijd duidelijk wie de archiefvormer was geweest. Mogelijk betrof het stukken die in de loop der tijd vertrouwelijk waren toegezonden of overhandigd aan RGD, VGD, PGD of CG/PD, in welk geval de voornoemde publiekrechtelijke bedrijfslichamen dus de eigenlijke archiefvormers waren. Een andere mogelijkheid was dat de privaatrechtelijke archieven en archiefbestanddelen op enig moment in actief beheer of depot zijn overgedragen aan RGD, VGD, PGD of CG/PD, in welk geval de betreffende privaatrechtelijke organisaties dus de archiefvormers waren.
De eerste globale inventarisatie was er vooral op gericht duidelijkheid te verkrijgen over aard, omvang en herkomst van de archieven en archiefbestanddelen teneinde een schifting aan te kunnen brengen tussen wat in aanmerking kwam voor verhuizing en nadere bewerking en wat kon worden afgestoten of kon worden vernietigd krachtens de ten deze geldende vernietigingslijst (Lijst van voor vernietiging in aanmerking komende archiefbescheiden ingesteld op grond van het Tweede Hoofdstuk van de Wet op de Bedrijfsorganisatie (ministeriële beschikking van 30 januari 1979, nr. 197.820, Nederlandse Staatscourant, 18 juni 1979, nr. 115).
In principe kwamen voor verhuizing en nadere bewerking in aanmerking:
• De archieven van de publiekrechtelijke bedrijfslichamen RGD, VGD, PGD en CG/PD.
• De archieven van de privaatrechtelijke branche- en kartelorganisaties die hun secretariaat hebben gedeeld met één van de genoemde publiekrechtelijke bedrijfslichamen.
• De archieven en archiefbestanddelen van opgeheven privaatrechtelijke branche- en kartelorganisaties die op enig moment bij de genoemde publiekrechtelijke bedrijfslichamen in actief beheer of depot zijn gegeven.
Na de eerste globale inventarisatie konden in september 2009 de volgende archieven en archiefbestanddelen worden afgestoten:
• Ongeveer 20 strekkende meter archiefmateriaal dat in december 2003 door de Commissie Slijters van het Productschap Dranken in tijdelijke bewaring was gegeven aan de CG/PD. Het betrof archiefbestanddelen van het voormalige Bedrijfschap voor de Detailhandel in Alcoholhoudende Dranken (Bedrijfschap Slijters) en de daaraan gelieerde Wijnacademie. Dit materiaal werd geretourneerd aan de Commissie Slijters.
• Het voor blijvende bewaring in aanmerking komende archief van de Commissie Gedistilleerd (CG/PD) is opgenomen in de inventaris van het Productschap Dranken (toegang 2.25.100)
• Ongeveer een meter archiefmateriaal afkomstig van de Stichting Nationaal Gedistilleerd Museum (NGM, 1955-2000) en de hieraan gerelateerde Stichting De Gekroonde Brandersketel (1986-2000). Met de secretariaatsvoering van beide stichtingen zijn indertijd VGD en PGD belast geweest. Het betreffende materiaal kon worden overgedragen aan de Stichting Jenevermuseum Schiedam, zijnde de rechtsopvolger van het NGM. Bij deze overdracht waren niet inbegrepen de stukken van de zogenaamde Commissie voor het Nationaal Gedistilleerd Museum (1952-1955), die fungeerde als wegbereider van het NGM.
• Ongeveer negen strekkende meter met ingebonden jaargangen van de uitgaven Vertrouwelijk Verslag (1946-1983), Exportmededelingen (1947-1992), Distillateursnieuws (1949-1978) en Gedistilleerdnieuws (1978-1992). Deze gestencilde en gefotokopieerde uitgaven verschenen onder auspiciën van VGD, PGD en CGB. Van de meeste ingebonden jaargangen bleken drie tot vijf exemplaren aanwezig. Besloten werd deze ingebonden jaargangen slechts in enkelvoud te behouden en de doublures af te stoten of te vernietigen. Aan de Stichting Jenevermuseum Schiedam werd een groot aantal banden afgestaan ter completering van een reeks die reeds in 2004 ter hand was gesteld van genoemd museum. Ook aan de Stichting Nationaal Likeur- en Frisdrankenmuseum Isidorus Jonkers (Hilvarenbeek) werd een groot aantal banden geschonken.
Vernietigd werden in september 2009 de volgende archiefbestanddelen:
• Nog eens acht strekkende meter met doublures van de uitgaven Vertrouwelijk Verslag (1946-1983), Exportmededelingen (1947-1992), Distillateursnieuws (1949-1978) en Gedistilleerdnieuws (1978-1992).
• Vergaderstukken, jaarverslagen en uitgaven van andere publiekrechtelijke organen, waaronder de SER, het College Gezamenlijk Overleg Arbeidsvoorwaarden PBO-Sector (GOA), het Productschap Wijn en het Bedrijfschap Horeca (2 meter).
• Vergaderstukken en jaarverslagen van de Stichting Verantwoord Alcoholgebruik (STIVA) en de Stichting Alcohol Research (SAR) (1 meter). Bekend was dat deze privaatrechtelijke organisaties, waarin door PGD en CG/PD werd geparticipeerd, een zelfstandig archiefbeheer voerden.
• Vergaderstukken, jaarverslagen en rapporten van internationale branche- en lobbyorganisaties waarvan VGD, PGD en CG/PD lid waren of waarmee contacten werden onderhouden (5 meter). Het betrof stukken afkomstig van de Fédération Internationale des Industries et du Commerce en Gros des Vins, Spiritueux, Eaux-de-Vie et Liqueurs (FIVS, 1951-1982), de Union Européenne des Alcools, Eaux-de-Vie et Spiritueux (UEAES, 1959-1993), de Confédération Européenne des Producteurs de Spiritueux (CEPS, 1993-2012), The Amsterdam Group (TAG, 1990-2005) en de European Forum for Responsible Drinking (EFRD, 2005-2009). Deze internationale organisaties werden geacht een eigen archiefbeheer te voeren of te hebben gevoerd.
• Heffingsadministratie en financiële administratie van de PGD van vóór 1999 met uitzondering van jaarrekeningen en accountantsrapporten (22 meter).
• Door bedrijven geretourneerde enquêteformulieren uit de periode 1980-1998 ten behoeve van diverse PGD-statistieken (8 meter).
• Correspondentie van PGD en CG/PD uit de periode 1980-2005 die betrekking had op het verzamelen van gegevens ten behoeve van de seriële uitgaven Hoeveel alcoholhoudende dranken worden er in de wereld gedronken? en World Drink Trends (9 meter).
• Ordners met uitgaande stukken van het PGD-secretariaat uit de periode 1985-1999 en bijbehorende registers (10 meter). De stukken in deze ordners waren numeriek (zogenaamde S-nummers) en chronologisch geordend en toegankelijk middels handgeschreven registers. Deze registers maakten echter in veel gevallen alleen melding van de geadresseerde. Een meer inhoudelijke ontsluiting van de stukken naar onderwerp of dossier ontbrak.
Medewerkers van het CG/PD-secretariaat die ten deze werden geconsulteerd, gaven aan dat uitgaande stukken van enige importantie in de regel ook elders in het archief in fotokopie konden worden aangetroffen, bijvoorbeeld in themamappen en onderwerpsgebonden dossiers en/of als bijlagen bij vergaderstukken van besturen en commissies. De reeks ordners met uitgaande stukken vormde feitelijk niet meer dan een schaduwarchief. Omdat de reeks enkele grote hiaten vertoonde en ordners met uitgaande stukken van vóór 1985 geheel ontbraken, werd besloten de aangetroffen ordners te vernietigen.
• Ordners met inkomende stukken van het PGD-secretariaat uit de periode 1985-1999 en bijbehorende registers (4 meter). De stukken in deze ordners waren chronologisch geordend en toegankelijk middels handgeschreven registers. Deze registers maakten echter in veel gevallen alleen melding van de afzender. Een meer inhoudelijke ontsluiting van de stukken naar onderwerp of dossier ontbrak. Omdat ook deze ordners feitelijk als schaduwarchief fungeerden, is besloten ze te vernietigen.
• Doublures van diverse notulenreeksen van RGD, VGD en PGD alsmede doublures van PGD-jaarverslagen en andere PGD-uitgaven en rapporten (12 meter).
Al met al werd voorafgaande aan de verhuizing van Schiedam naar Den Haag dus ongeveer 30 meter archiefmateriaal afgestoten en ongeveer 81 meter archiefmateriaal vernietigd. Het resterende materiaal – ongeveer 119 meter – werd verhuisd naar Den Haag om aldaar op enig moment in verdere bewerking te worden genomen.
Met deze verdere bewerking werd in de maanden oktober t/m december 2011 begonnen. Aanleiding vormde wederom een verhuizing, ditmaal van Stadhoudersplantsoen 12 naar Dagelijkse Groenmarkt 3-5 (Den Haag). Bovendien was inmiddels ook de Erfgoedinspectie sterk gaan aandringen op bewerking van het materiaal in verband met de zeer wenselijk geachte overbrenging naar het Nationaal Archief. Richtsnoer bij de bewerking vormde de reeds genoemde vernietigingslijst. Uiteraard had deze lijst slechts kracht van wet voor de archieven van de publiekrechtelijke bedrijfslichamen. Niettemin vond ook de bewerking van de privaatrechtelijke archieven en archiefbestanddelen plaats aan de hand van genoemde vernietigingslijst.
Bij de bewerking van het materiaal werd de bestaande ordening zoveel mogelijk intact gehouden. Een uitzondering ten deze werd gemaakt voor het archiefdeel dat – vermoedelijk in de jaren negentig – aan een poging tot systematische herordening ten prooi was gevallen. De rigide systematiek van deze herordening stond te ver af van de meer organische ordening van de rest van het materiaal. Besloten werd daarom deze systematiek te negeren en het betreffende archiefdeel – ongeveer acht meter – weer organisch in te vlechten in het grotere geheel.
In de maanden oktober t/m december 2011 werd ongeveer 49 strekkende meter archiefmateriaal doorgenomen en bewerkt ten kantore van de CG/PD op het adres Stadhoudersplantsoen 12. In de periode mei 2012 t/m juli 2013 werd nog eens 70 meter archiefmateriaal doorgenomen en bewerkt ten kantore van de CG/PD op het adres Dagelijkse Groenmarkt 3-5. In het zicht van de naderende opheffing van de CG/PD werd tenslotte in de maanden augustus en september 2014 op het adres Dagelijkse Groenmarkt 2 nog eens drie meter archiefmateriaal bewerkt uit de periode 2009-2014.
Vermeldenswaard is voorts dat in de maanden augustus en september 2014 ongeveer twee meter archiefmateriaal is ingevlochten van enkele andere archiefvormers. Dit betrof met name stukken van de voormalige Vereniging van Nederlandse Groothandelaren in Gedistilleerd en Likeuren (GROHAD) en de voormalige Stichting Onderwijs Vakbekwaamheid voor de Groothandel in Gedistilleerd en Likeuren. De archieven van deze twee privaatrechtelijke organisaties werden sinds juli 2008 beheerd door de Stichting Dranken Nederland (Den Haag). Ook werd nog een klein aantal stukken ingevlochten van de Stichting Gedistilleerd Examens Nederland (SGEN), die afkomstig waren uit het archief van het voormalige Bedrijfschap voor de Detailhandel in Alcoholhoudende Dranken.
Bij de bewerking zijn alle oorspronkelijk gebruikte verpakkingsmaterialen (ordners, snelhechtmappen, archiefdozen en archiefzakken) verwijderd. Ook nietjes, paperclips, zelfklevende memoblaadjes, plastic tabbladen, plastic en metalen spiralen zijn verwijderd. Bij de bewerking zijn geen sporen van schimmels, insecten of ongedierte aangetroffen. Bij de herverpakking zijn archiefdozen, omslagen en verpakkingsmaterialen gebruikt die voldoen aan de kwaliteitseisen van het Instituut Collectie Nederland.
Tussen mei 2009 en september 2014 is in totaal 235 meter archiefmateriaal doorgenomen en bewerkt. Na de bewerking in verschillende etappes resteerde een archief van 45,7 meter.
Ordening van het archief
Het archief is geordend op onderwerp.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Voor zover bekend zijn er geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Andere toegang
Voor dit archief is geen andere toegang beschikbaar.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Rantsoeneringsbureau / Vakorganisatie / Productschap Gedistilleerde Dranken Rantsoeneringsbureau / Vakorganisatie / Productschap Gedistilleerde Dranken , nummer toegang 2.25.101, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Productschap Gedistilleerde Dranken e.a. Productschap Gedistilleerde Dranken e.a., 2.25.101, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
2.25.100 Productschap Dranken
Overzicht van geraadpleegde literatuur Arnoldussen, Paul & Jolande Otten, De borrel is schaarsch en kaal geworden : Amsterdamse horeca 1940-1945 (Amsterdam : Bas Lubberhuizen, 1994) Barjesteh van Waalwijk van Doorn, L.A.F. & C.E.G. ten Houte de Lange, Honderd Schiedamse families van 1795 tot 1940 : liber amicorum mr. dr. V.A.M. van den Burg (Gronsveld ; Rotterdam : Barjesteh van Waalwijk van Doorn, 2010) BJS/Communicatie Management (tekst en red.), De Liquor index : twintig jaar thuis in de markt (Diemen : A.C. Nielsen (Nederland) B.V., 1997) [zie ook inv. nrs. 1284–1285] Bond van Distillateurs en Likeurstokers in Nederland , Ter herinnering aan de opening van het gebouw van de Bond van Distillateurs en Likeurstokers in Nederland op dinsdag 22 april 1919 (Schiedam : Bond van Distillateurs en Likeurstokers in Nederland, 1919) [exemplaar aanwezig in bibliotheek van Gemeentearchief Schiedam] Brockbernd, A., Alcoholproductie in Herkenbosch, 1926-1988 : een bedrijfsgeschiedenis. In: Studies over de sociaal-economische geschiedenis van Limburg 35 (1990) p.141-175 Borghouts, Ton, & Michael Davidson, Het Slijtersvakblad 1953-2003 : een tijdsbeeld (Den Haag : SVB-Slijtersvakblad, 2003) Bouwens, Bram, Alcohol in beweging : Nedalco honderd jaar (Den Haag : Sdu, 1999) Dirkzwager, C. [e.a.], Herdenkingsnummer van het Vertrouwelijk Verslag van de Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken (Schiedam : Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken, 1955) [zie inv. nr. 17] Huijskens, Pierre (tekst), & Ruud Wallast Groenewoud (red.), Kroniek van een eeuweling : VNW 1899 – 1999 CVNW (Amsterdam : Centrale Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren, 1999) Jansen, M.P.J.M., Een halve eeuw Nederlandse melasse, Nederlandse alkohol : uitgave ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan (Bergen op Zoom : B.V. Zuid-Nederlandse Spiritusfabriek, 1974) Klein, Ron, Neuzen in honderd jaar Drankendetail (Houten : Theo Jägers B.V., 2003) Klein, Ron, Van Anisette tot Zinfandel : honderd jaar verenigde slijters 1905-2005 . In: Marc Houben (eindred.), Jaarboek 2005-2006 : handboek voor de zelfstandige slijter (Eindhoven : SlijtersUnie, 2005) p.57-118 Kok, G.Chr., met medew. van F.A. Arnbak-d’Aulnis de Bourouill, Rotterdamse juristen uit vijf eeuwen (Hilversum : Verloren, 2009) Koning, Henk de, De zaak Siebrand : de omstreden dubbelrol van een drankenhandelaar in oorlogstijd (Kampen : Ærie Uitgevers Auteurs, 2012) [zie ook inv. nr. 445] Kramers, Coen, De moutwijnindustrie te Schiedam (Amsterdam : Lieverlee, 1946) Lanschot Hubrecht, J.A. van, Wat kan de historie leren? : een bijdrage ter bevordering van hechte eenheid tussen distillateurs en likeurstokers (Schiedam : Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken, 1948) [zie inv. nr. 432] Lans, Nathalie, Schiedam bouwt op jeneververleden : een wandeling door de tijd (Schiedam TDS, 2000) Lans, Nathalie, Wereldwijd verbreid : de jeneverindustrie in Schiedam 1860-1993 (Schiedam : Stedelijk Museum Schiedam, 1993) Olde Monnikhof, M.W.M., De ontwikkeling van de structuur van de drankenindustrie en –handel in Nederland (Tilburg : Katholieke Hogeschool, 1979) Raad voor het Bedrijfsleven, De organisatie van het Nederlandsche bedrijfsleven : besluiten, beschikkingen en mededeelingen (’s-Gravenhage : Raad voor het Bedrijfsleven, 1942) Schreurs, Wilbert, Collectieve reclame in Nederland (Leiden ; Antwerpen : Stenfert Kroese, 1991 Slooten, F. van, 20 jaar Produktschap voor Gedistilleerde Dranken (Schiedam : Produktschap voor Gedistilleerde Dranken, 1976 ) [zie inv. nr. 60] Slootmans, C.J.F., De alcohol der Nederlandse suikerindustrie : jubileumboek ter gelegenheid van het vijftig-jarig bestaan 1899-1949 (Bergen op Zoom : N.V. Zuid-Nederlandsche Spiritusfabriek, 1949) Staalman, Abr., De Gouden Bond en zijn geschiedenis, 1883-1933 (Amsterdam : Nederlandsche Bond van Koffiehuis-, Restauranthouders en Slijters, 1933) Trienekens, Gerard, Tussen ons volk en de honger : de voedselvoorziening, 1940-1945 (Utrecht : Matrijs, 1985) Vermeulen, Ton (ed.), Oost west, Hollands best : jeneverexport wereldwijd (Schiedam : Nationaal Jenevermuseum, 2011) Verstraaten, Wim, Het groot jeneverboek (Baarn : In den Toren, 1984) Verstraaten, Willem, Atlas van het Nederlands gedistilleerd : actualiteit en historie van een nationaal cultuurprodukt (Utrecht : Nederlandse Gedistilleerdunie, 1995) [zie inv. nr. 2003] Verstraaten, Willem, Jenever : over levenswater en foezelolie (Utrecht : Kwadraat, 1994) Wallast Groenewoud, R.J.B., 1950-2000 : 50 jaar Vereniging van Importeurs van Gedistilleerde Dranken (Amsterdam : Vereniging van Importeurs van Gedistilleerde Dranken, 2000) [zie inv. nr. 2030] Zwaal, Peter, Clandestiene stookpraktijken in Nederland. In: Davy Jacobs, Francis Huijbrechts en Joyce Pinsel-Meijer (red.), Tersluiks : alcoholsmokkel en sluikstokerij in de Lage Landen (Heule : Snoeck, 2012) p.50-79 [zie ook inv. nrs. 804–814]

Afkortingenlijst
Afkorting
Naam
Actiefonds (Stichting)
Actiefonds Gedistilleerdindustrie en –handel [aanvankelijk geen eigen rechtspersoon maar onderdeel van CGB]
AVDL
Algemene Vereniging van Distillateurs en Likeurstokers
BBM
Algemene Nederlandse Bond van Frisdrankenfabrikanten en Groothandelaren in Dranken [oorspronkelijk Algemene Nederlandse Bond van Bierhandelaren en Mineraalwaterfabrikanten]
BDAD
Bedrijfschap voor de Detailhandel in Alcoholhoudende Dranken
BLEU
Belgisch-Luxemburgse Economische Unie
Bond
Bond van Distillateurs en Likeurstokers in Nederland
Bond van KR&S
Nederlands(ch)e Bond van Koffiehuis-, Restauranthouders en Slijters
CBK
Centraal Brouwerij Kantoor
CBS
Centraal Bureau voor de Statistiek
CCD
Centrale Controledienst [van het Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening]
Cegedisco
Vere(e)niging Centrale Gedistilleerd-Commissie
Cevedil
Centraal Verbond van Distillateurs en Likeurstokers
CGB
Stichting Centraal Gedistilleerdbureau
CG/PD
Commissie Gedistilleerd van het Productschap Dranken
CGEY
Cap Gemini Ernst & Young Nederland B.V.
CVG
Centrale Vere(e)niging voor de(n) Handel in Gedistilleerd en Andere Alcoholhoudende Dranken
CVNW
Centrale Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren
ECD
Economische Controledienst [van het Ministerie van Economische Zaken]
EEG
Europese Economische Gemeenschap
EIM
Stichting Economisch Instituut voor de(n) Middenstand / Stichting Economisch Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf
FAVAD
Vereniging van Fabrikanten van Zwak-Alcoholhoudende (en Alcoholvrije) Dranken
FIVS
Fédération Internationale des Industries et du Commerce en Gros des Vins, Spiritueux, Eaux-de-Vie et Liqueurs
FVP
Stichting Fonds voor Voorlichting en Publiciteit Gedistilleerde Dranken
FWO
Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek en Voorlichting [geen eigen rechtspersoon maar onderdeel van PGD en nadien van CG/PD]
GOA
College Gezamenlijk Overleg Arbeidsvoorwaarden PBO-Sector
GEEST
Gedistilleerd Educatie- en Studiecentrum
GG
Genevergenootschap
GROHAD
Vereniging van Nederlandse Groothandelaren in Gedistilleerd en Likeuren
Hocres
Nederlandse Katholieke Bond van Hotel-, Café- en Restauranthouders en Slijters
h.o.d.n.
handelend onder de naam
Horecaf
Nederlandse Bond van Werkgevers in Hotel-, Restaurant-, Café- en Aanverwante Bedrijven
HPA
Hoofdproductschap voor Akkerbouwproducten
i.c.t.
informatie- en communicatietechnologie
KNG&SF
N.V. Koninklijkle Nederlands(ch)e Gist- en Spiritusfabriek
KVNW
Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren
LVV
Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening
NAD
Nederlands(ch)e Arbeidsdienst
NBC
Nederlandse Bartender Club
NBG
Nederlands(ch)e Bond van Grossiers in Gedistilleerd
NCW
Nederlands Christelijk Werkgeversverbond
NEHEM
Stichting Nederlandse Herstructureringsmaatschappij
NEI
Stichting Het Nederlands Economisch Instituut
Nevedil
Nederlands(ch)e Vere(e)niging van Distillateurs en Likeurstokers
NGM
Stichting Nationaal Gedistilleerd Museum
NG&SF
N.V. Nederlands(ch)e Gist- en Spiritusfabriek
NGU
Vereniging Nederlandse Gedistilleerdunie
NIPO
Nederlandse Instituut voor de Publieke Opinie
NSB
Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland
NSDAP
National-Sozialistische Deutsche Arbeiterpartei
NVV
Nederlands(ch) Verbond van Vakvere(e)nigingen
PBO
Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie
PD
Productschap Dranken
PGD
Productschap (Produktschap) voor Gedistilleerde Dranken
Propagandafonds
Stichting Propagandafonds Gedistilleerde Dranken
RCP
Stichting Rijksbureau voor Chemische Producten (Produkten)
Recobaa
Regeringscommissariaat voor Buitenlandse Agrarische Aangelegenheden
RGD
Rantsoene(e)ringsbureau voor Gedistilleerde Dranken
Roges
Rohstoff-Handelsgesellschaft m.b.H.
RVO
Stichting Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd en voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933
SAR
Stichting Alcohol Research
SDN
Stichting Dranken Nederland
SER
Sociaal-Economische Raad
SGEN
Stichting Gedistilleerd Examens Nederland
SSO
Stichting SlijtersOpleidingen
STAS
Stichting Activiteiten Slijtersbranche
STIVA
Stichting Verantwoord Alcoholgebruik
SVH
Stichting Vakonderwijs Horeca
SVK
Spiritusverkoopkantoor Bergen op Zoom-Delft
SWEN
Stichting Wijnexamens Nederland
UEAES
Union Européenne des Alcools, Eaux-de-Vie et Spiritueux
Unie
Unie van Distillateurs en Likeurstokers
VGAAD
Vereniging van Grootwinkelbedrijven in Alcoholhoudende en Alcoholvrije Dranken
VGD
Vakorganisatie Gedistilleerde Dranken
VI(GD)
Vereniging van Importeurs van Gedistilleerde Dranken
VIP
Vereniging van Nederlandse Importeurs en Producenten van Gedistilleerde Dranken
VNG
Vereniging van Nederlandse Gedistilleerdfabrikanten
VNO
Verbond van Nederlandse Ondernemingen
VNW
Verbond van Nederlandse Werkgevers
WAM
Werkgroep Alcohol en Maatschappij
WIC
Wijninformatiecentrum [onderdeel van het Productschap Wijn]
ZNSF
N.V. Zuid-Nederlands(ch)e Spiritusfabriek

Archiefbestanddelen