La reconversión tecnológica y empresarial en un periódico consolidado: el caso de "La Vanguardia"

Author

Castro Sanz, Carles

Director

Ledo, Margarita

Riva, José Luis

Date of defense

2002-05-28

ISBN

8468808085

Legal Deposit

B.46.439-2002



Department/Institute

Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Comunicació Audiovisual i de Publicitat

Abstract

Esta tesis intenta aproximarse a los cambios y a los factores de viabilidad de la prensa durante el periodo comprendido entre 1970 y 1990, a través del estudio de un caso concreto -el del diario "La Vanguardia", de Barcelona- que constituye un paradigma de los periódicos de la modernidad. Estos periódicos, generalmente centenarios, presentaban hacia 1980 rasgos comunes de obsolescencia técnica, conceptual y formal, así como dificultades compartidas para renovarse y competir con las nuevas cabeceras. Paralelamente, el periodo estudiado se caracterizó por albergar un conjunto de transformaciones revolucionarias en el mundo de la prensa que afectaron no sólo a los métodos de elaboración y producción técnica, sino también al diseño y contenido de los diarios. Este proceso se vio acompañado de una crisis de adaptación que llevó a la desaparición de numerosas cabeceras y a una contracción generalizada -pese a la aparición de nuevos rotativos- del mercado lector. La presente investigación intenta establecer los factores que explican la viabilidad y pervivencia de determinadas cabeceras en detrimento de otras, y más en concreto la importancia del vector tecnológico en relación con otros aspectos, como el propio modelo de reconversión elegido, la apuesta formal, conceptual e ideológica de cada periódico, su implantación social, su evolución financiera y las fases de modernización de sus estructuras organizativas y empresariales. Para verificar adecuadamente el papel de cada uno de estos factores, la investigación se aproxima al objeto de estudio a través de círculos concéntricos que establecen modelos de referencia y pautas de comportamiento a nivel intercontinental (en torno a las experiencias de Europa y Estados Unidos), estatal (en torno a los rasgos específicos que presentaba la prensa española en la década de los setenta) y local (para determinar, además, la interacción entre el objeto de estudio y su mercado lector más cercano). La principal conclusión que se desprende de la investigación es que la modernización tecnológica constituyó una condición necesaria, pero no suficiente, para asegurar la viabilidad de los diarios. Es decir, de acuerdo con el estudio comparado del caso de "La Vanguardia", puede concluirse que la pervivencia de las cabeceras centenarias en el nuevo hábitat comunicacional respondió, sobre todo, a procesos previos de racionalización de las estructuras empresariales, productivas y financieras, así como a apuestas formales y conceptuales adecuadas, que ratificasen la implantación social e institucional en su respectivo mercado. De hecho, una cierta prudencia en la elección tecnológica y, sobre todo, una escrupulosa gradualidad en su aplicación -al menos por lo que respecta a los diarios de la modernidad en la vieja Europa- aparecen como condiciones básicas para afrontar con éxito el proceso de modernización.


This thesis examines the changes and the factors behind the press's viability during the period from 1970 to 1990, through study specifically of "La Vanguardia", a newspaper from Barcelona and one of the main examples of the modern newspapers of today. By 1980, newspapers of this type, generally centenarian, were suffering from obsolescence in terms of techniques and concepts, and had similar difficulties to innovate and compete with new journals. At the same time, the studied period was an exceptional one because, not only had there been revolutionary changes in the methods of elaboration and technical production, but also in design and newspaper contents. However, this process led to a crisis related to the difficulty of adaptation that some newspaper suffered (and which led to many of them closing) and a contraction -in spite of the emergence of new journals- in the number of readers. The purpose of this investigation is in the first place to research the elements that explain why some newspapers survive while others not, and, specifically, the importance of the technological vector in relation to some other aspects, as the changing model, the formal, conceptual and ideological choice of each journal, its social implantation, its financial evolution, and the degree of modernity of its structures of organisation and enterprise. To verify the role played by any of these elements, the investigation approaches the issue via concentric circles, which establish reference models and behavioural rules at an intercontinental level (comparing experiences from Europe and U.S.A), at a state level (the specific traits of the Spanish press in the seventies) and the local level (to determine, on the interaction between the studied object and the nearest reader market). The principal conclusion drawn here is that technological modernisation was a necessary but not sufficient condition for newspapers' viability. That is to say, from the comparative study of "La Vanguardia", it can be concluded that the survival of the centenarian journals in the new communicational habitat mainly results from a prior process of rationalisation of the corporate, productive and financial structures, as well as from going for the right formal and conceptual styles, which could confirm the social and institutional implantation within its respective markets. In fact, a certain restraint in the choice of the technologies and, above all, a scrupulously gradual approach to its introduction -at least where modern journals in old Europe are concerned- emerge as the basic conditions needed for successful modernisation.

Keywords

Empresa; Prensa; Tecnología

Subjects

070 - Newspapers. The Press. Journalism

Knowledge Area

Ciències Socials

Documents

ccs01de16.pdf

294.7Kb

ccs02de16.pdf

421.3Kb

ccs03de16.pdf

498.4Kb

ccs04de16.pdf

358.4Kb

ccs05de16.pdf

431.2Kb

ccs06de16.pdf

374.7Kb

ccs07de16.pdf

365.2Kb

ccs08de16.pdf

416.9Kb

ccs09de16.pdf

427.4Kb

ccs10de16.pdf

303.4Kb

ccs11de16.pdf

501.3Kb

ccs12de16.pdf

433.5Kb

ccs13de16.pdf

192.8Kb

ccs14de16.pdf

420.6Kb

ccs15de16.pdf

426.3Kb

ccs16de16.pdf

554.2Kb

 

Rights

ADVERTIMENT. L'accés als continguts d'aquesta tesi doctoral i la seva utilització ha de respectar els drets de la persona autora. Pot ser utilitzada per a consulta o estudi personal, així com en activitats o materials d'investigació i docència en els termes establerts a l'art. 32 del Text Refós de la Llei de Propietat Intel·lectual (RDL 1/1996). Per altres utilitzacions es requereix l'autorització prèvia i expressa de la persona autora. En qualsevol cas, en la utilització dels seus continguts caldrà indicar de forma clara el nom i cognoms de la persona autora i el títol de la tesi doctoral. No s'autoritza la seva reproducció o altres formes d'explotació efectuades amb finalitats de lucre ni la seva comunicació pública des d'un lloc aliè al servei TDX. Tampoc s'autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant als continguts de la tesi com als seus resums i índexs.

This item appears in the following Collection(s)