Reforma służb ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego była ważną częścią całej reformy administracji państwa po roku 1989. Idea utworzenia formacji policyjnej podległej samorządowi, niezależnej od policji rządowej zrodziła się na przełomie 1989 i 1990 r. Prace nad reformą samorządową były ściśle skoordynowane z pracami nad reformą organów ochrony bezpieczeństwa i porządku, w efekcie ustawa o Policji (ustawa z 6 kwietnia 1990 r. o Policji, art. 23 i 24) dała prezydentom i burmistrzom miast prawo (nie obowiązek) tworzenia podległych im i przez nich utrzymywanych Straży Miejskich. Uprawnienia publiczno-prawne tych straży dostosowane zostały do zadań samorządu, w szczególności do zadania, jakim z mocy ustawy (art. 7 pkt. 14 ustawy z 8 marca 1990 o samorządzie gminnym) były sprawy „porządku publicznego i ochrony przeciwpożarowej”. W 1997 r. uchwalono ustawę o Strażach Gminnych (ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o Strażach Gminnych, Dz.U. Nr 123 poz. 779), która możliwość tworzenia straży rozciągnęła także na tereny gmin wiejskich, utrzymując w zasadzie poprzedni zakres uprawnień publiczno-prawnych. Kolejna nowelizacja ustawy o samorządzie poszerzyła zakres zadań samorządów ze spraw porządku publicznego, także do spraw „bezpieczeństwa obywateli”. Z tym poszerzeniem zadań samorządu nie wiązało się poszerzenie uprawnień publiczno-prawnych Straży Gminnych, w szczególności rozciągnięcie ich uprawnień i kompetencji na działania w zakresie ochrony bezpieczeństwa. Działania takie wymagają bowiem wykonywania działań operacyjno-rozpoznawczych czy dochodzeniowo-śledczych, do wykonywania których straże uprawnień nie mają. Obecny prawny wymaga zmiany. Albo z zadań samorządu gminnego należy wykreślić „sprawy bezpieczeństwa obywateli”, albo do zadań straży dopisać „ochronę bezpieczeństwa” i dać jej uprawnienia do działania w tym zakresie. Autor opowiada się za rozwiązaniem pierwszym.