Wijsgerige en Staatkundige Waereldkaart, waar op de reizen van Cook en La Perouse geteekend zijn

Abstract

Nederlandse editie van de in 1800 (jaar 8) in Parijs uitgegeven Mappemonde van Louis Brion, père. Het bijzondere van deze kaart is het thema van de inkleuring: vrijheid van de bevolking. De hoogste klasse is ‘Volkeren onder een Gemeenebestbestuur, het zij van Volksregeering, het zij van Adelregeering’, waaronder slechts twee landen vallen, namelijk (vanzelfsprekend) Frankrijk en de Verenigde Staten. De tweede klasse is ‘Volkeren onder een Eenhoofdig Gemeenebestbestuur’, zoals de Engelsen; verder ‘Volkeren onder eene Gemaatigden Alleenheersching’, zoals Spanje, Duitsland en Oostenrijk. Slechter af zijn de ‘Volkeren onder het juk van een min of meer in het oog lopend, Opperheerschend of ondergeschikt Dwangbewind’, deze ongelukkigen zijn onder anderen de Russen en de Chinezen en de bewoners van de meeste Europese koloniën (behalve natuurlijk de Franse koloniën, die onder de hoogste klasse vallen). Verder worden nog onderscheiden: ‘Halfwilde horden of stammen, bij welke de beschaaving begint af te neemen’ en ‘Wilde horden, wel het naast aan de natuur, maar tevens zeer woest’. Het onderscheid tussen deze twee laatste klassen wordt onder in een tekst verklaard. Rechtsonder vindt men een tabel, waarin het aantal inwoners van de aarde volgens deze indeling en volgens de ‘normale’ geografische indeling af te lezen valt. De tabel wordt gevolgd door een citaat van Voltaire: ‘Wel nu rampzalige Stervelingen, zeer weinig is er aan gelegen dat men wete, of de aarde wat meer of wat minder bevolkt zij: maar zeer veel, of zij door gelukkige mensen bewoond worde.’ Tenslotte nog de volgende, nog steeds zeer actuele, opmerking (te vinden links boven de kaart): ‘Men kan de zedenlykheid der volkeren in zekeren zin bereekenen naar de onderstaande verklaaring van deze kaart. Men wachte zich echter wel, om de benaaming van barbaarsch, roofzuchtig of woest niet by uitsluiting aan bepaalde menschensoorten toe te voegen. Zou wel ééne dezelve in het geheel niet verdienen. Eene vraag, by welke stil te staan onteerend voor de menschheid mag zyn: maar by welke echter de opmerking niet te onpas komt, dat by de meest beschaafde volkeren de gastvryheid het minst wordt geëerbiedigd. Welk eene verbaazende en in het oog lopende tegenstrydigheid vertoont zich van den anderen kant, wanneer men wilden of halve wilden, naar voorkomende gelegenheid, beurtlings dezen schonen plicht jegens reizigers ziet betrachten en ten gelyken tyde de wreedste struikroveryen jegens anderen ziet pleegen. Zelfs zyn’er veele wilden, by wien de menschenoffers in hunnen Godsdienst, het menschenëten op hunne gastmaalen, het gebruik van venynige pylen in hunne gevechten en de schriklykste folteringen hunner krygsgevangenen min of meer gemeenzaam zyn. Dezen voege de wysgeer nu de ontelbaare middelen en werktuigen van verwoesting toe, by de beschaafde volkeren in gebruik, en welke vreemde vraagen zal hy, van welke Godsdienstige gezinte hy ook zyn mag, zich over de natuur der menschen kunnen doen!’