Implementatie van een bewegingsbeleid als stimulans voor een langere tewerkstelling in het kader van leeftijdsbewust personeelsbeleid

Abstract

Het doel van dit onderzoek is om meer te weten te komen over hoe een actief gezondheids –en bewegingsbeleid ervoor kan zorgen dat arbeiders langer aan de slag kunnen blijven op de arbeidsmarkt. Bovendien tracht ik een dergelijk bewegingsbeleid te implementeren in een arbeidersorganisatie. Om het hoofd te bieden aan de toenemende vergrijzing en om de welvaartstaat te blijven financieren, is het namelijk belangrijk dat onze activiteitsgraad verhoogt tot 70% tegen 2010. Dit dient vooral te gebeuren door meer mensen langer aan het werk te houden. Zowel bij het theoriedeel als bij het praktijkdeel wordt een antwoord gezocht op dezelfde vragen. Eerst wordt het belang van een bewegingsbeleid op bedrijfsniveau onderzocht. Daarnaast wordt nagegaan hoe een bewegingsbeleid geïmplementeerd kan worden en achteraf worden de resultaten besproken die het bewegingsbeleid oplevert voor de betrokken partijen. Het praktijkonderzoek gebeurt bij de firma CELA (dit is een schuilnaam aangezien het bedrijf onbekend wenst te blijven) om na te gaan hoe een dergelijk bewegingsbeleid geïmplementeerd kan worden. Uit de literatuur blijkt dat de ontwikkeling van een bewegingsbeleid een meerwaarde kan betekenen voor werknemers, werkgevers en de maatschappij. De voordelen voor werknemers zijn een betere gezondheid (ook op latere leeftijd), verbetering van de gemoedstoestand, grotere stressbestendigheid, beter werkklimaat, meer werkplezier, gezonder werken, meer spierkracht en uithouding voor bepaalde taken en minder arbeidsongevallen (VIG, n.d.). Ook voor de organisatie zijn er vele redenen om aan meer beweging te werken, zoals minder gezondheidsproblemen, lagere kosten door absenteïsme en ziekteverzuim, minder arbeidsongevallen, betere arbeidsprestaties, een betere werksfeer, een hogere arbeidstevredenheid, een beter bedrijfsimago en minder personeelsverloop. Toch blijkt uit een onderzoek van Vacature.com (2002) dat slechts 17% van de werkgevers initiatieven neemt om de beweging van de werknemers te verhogen. Het promoten van voldoende fysieke activiteit heeft eveneens een meerwaarde voor de maatschappij. Bewegingsprogramma’s dragen volgens Chris Brands (2000) bij aan de bevordering van gezondheid, welzijn, emancipatie en integratie. Een aantal overheidsinstellingen (VIG, ENWHP) spannen zich daarom in om de bevolking ervan te overtuigen dat beweging veel voordelen oplevert. Tijdens mijn praktijkstudie bestudeer ik een belangrijk internationaal toeleveringsbedrijf uit de automobielsector dat anoniem wenst te blijven. Daarom gebruik ik de schuilnaam CELA. Zij onderkennen het belang van gezondheidsbevorderende maatregelen en willen graag een actief bewegingsbeleid implementeren om de gezondheid van de arbeiders positief te beïnvloeden met het oog op een langere loopbaan. De vele redenen die in de literatuurstudie worden onderzocht, gelden ook voor CELA. Zo willen zij de kosten van absenteïsme en personeelsverloop verminderen, hun imago verbeteren en de arbeidstevredenheid en productiviteit verhogen. Vervolgens wordt nagegaan hoe een bedrijf op een gestructureerde manier een bewegingsbeleid kan implementeren. Het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie heeft een stappenplan ontwikkeld om bedrijven hierbij te helpen. Het stappenplan wordt chronologisch voorgesteld in zeven te volgen stappen. In de literatuurstudie worden de te volgen stappen verduidelijkt, waarna getracht wordt in de firma CELA een bewegingsbeleid te implementeren aan de hand van dit plan. In het kader van stap 1 wordt bijvoorbeeld onderzocht welke bewegingsinitiatieven er al bestaan binnen CELA. Eveneens wordt een werkgroep beweging opgericht (stap 2) en er wordt een enquête afgenomen bij alle productiemedewerkers om hun wensen en behoeften met betrekking tot het beleid na te gaan (stap 3). Vervolgens wordt, in samenspraak met de werkgroep, een plan opgesteld met de te organiseren activiteiten (stap 4) en het implementatieplan wordt uitgevoerd (stap 5). Tussentijds worden de genomen stappen al geëvalueerd (stap 6) en indien nodig bijgestuurd (stap 7). Bij CELA is het in feite nog te vroeg om al resultaten te zien, aangezien het drie tot vijf jaar kan duren voordat een bewegingsprogramma zijn vruchten begint af te werpen. Het is dus onwaarschijnlijk dat er al gezondheidsvoordelen zijn voor de arbeiders, maar wel blijken zij erg tevreden over de activiteiten die CELA tot op heden organiseerde. Hoewel de gezondheidsvoordelen in dit stadium nog niet gemeten kunnen worden, is dit op langere termijn wel mogelijk. Toch is de bedrijfsleiding al erg opgetogen omdat de sportraad zich zo actief wil inzetten voor het bedrijf en de medecollega’s. Na verloop van tijd kan CELA een aantal indicatoren (absenteïsmecijfers, productiviteitsmetingen, tevredenheidpeilingen) onderzoeken om de resultaten te meten.