Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
Nodion Ned Huws.
Nodion Ned Huws. YR oedd llawer o wir yn yr hyn a ddywedodd Mr J. R. Davies y dydd o'r blaen yn Nghynadl- dd yr Ymneillduwyr yn Nghaernarfon. Ac frior hawdd ydyw dweyd llawer o wir, a hwnw in wir miniog, heb ddweyd yr boll wir. Gwir garw a gwrthun ydyw yr eiddigedd sectol y cyfeiriai Mr Davies mor briodol ato, ac nid all beidio peri poen dirfawr i bob Ymneillduwr Cydwybodol ac anhunanol. Hwn ydyw y pryf Sydd yn bwyta mer ein hesgyrn ni y Cymry yn .Y y dyddiau hyn. Nid pwy ydyw y dyn goreu erbyn hyn ydyw y cwestiwn pwysig, ond i ba Beet y perthyna. Gwisga yr eiddigedd hwn, taewn rhai amgylchiadau, weddfgreulon a dieflig. Oddeutu mis yn ol yr oedd gweinidog nid an- enwog yn traddodi darlith yn yr ardal hon. Bywyd y Cristion fel e'i dangosir yn Nhaith y Pererin, neu rywbeth i'r perwyl yna, oedd testyn ) gwr parchedig. Yr oedd elw y ddarlith, wrth gwrs, i fyn'd at yr achos yn y lie. Yn mhlith y gwrandawyr yr oedd lluaws mawr o Fethodist- iaid Calfinaidd, y rhai a brynasant docynau er Oawyn cynorthwyo eu brodyr gweiniaid. Ond %chymyger eu teimlad, pryd y dywedodd y darlithydd hyawdl, yn mhlith llawer o bethau c&redig eraill am y Calfiniaid, Wyddoch chwi beth 1 byddai yn well genyf ymddangos gerbron Duw yn y farn fel anffyddiwr trwyadl a phroffes- edig nag fel Methodist Calfinaidd Wrth gwra, ystyrid y gwr yn y fan a'r lie gan y bobl gallaf t)edd yn gwrando arno fel un oedd yn dyoddef gan wallgofrwydd amserol. Ac eto dyma'r gwr y nlynai rhywrai ei wthio fel ymgeisydd Sen- eddol dros Orllewinbarth sir Ddinbych yn yr etholiad diweddaf! Gwared ni, Arglwydd daionus Tra y bydd yr ysbryd anfrawdol ac "n-Nghristionogol hwn yn cyniwair ac yn caelei ^•chlesu yn ein gwlad-ta-ta i Gymru a ffarwel n dyheuadau cenedlaethol. Ond fe ddywedir fod mwy o ffyliaid nag o bobl gall yn marw yn y dyddiau hyn a'r awr hon, ttieddir, y cyflawnir y gair-" cenfigen a ladd ei pherchenog." Oes, y mae gwell gobaith yn aros lOYinru. Mae sectyddiaeth wedi gweled ei man tochaf. Wedi i'n harweinwyr ieuainc ymgymysgu s-'u gilydd yn y colegau, ac adnabod a deall eu gilydd yn well, edrychir yn y man ar y ere bachod culfarn fel hen ffosiLs neu ancient history. Ond son yr oeddwn am sylwadau Mr J. R. Davies. Gobeithio nad ydyw y darlun a dyna o YlStâd ysbrydol yr eglwysi Ymneillduol yn hollol gywir. Cyn belled ag y mae fy mhrofiad i yn lnyn'd, nid Dadgysylltiad a Dadwaddoliad ydyw yr unig bwnc sydd yn llenwi meddyliau ein hbglwysi a'n gweinidogion. Mae yr Efengyl, dialch am hyny, yn cael ei phregethu gyda grym a tterth y dyddiau hyn, ac os ydyw y dychwel- ^digion yn anaml, nid yw hyny ond yr hyn a fu 0 ? blaen pryd nad oedd son am Ddadgysylltiad 114 Dadwaddoliad. Braidd na feddyliwn fod Byniadau Mr Davies yn rhy gyfyng am waith Duw yn y byd. Gyda pharch a gwyleidd-dra y flylllunwn ddweyd nad Duw y seiat, y Gymanfa, yr Undeb, a'r Conference yn unig ydyw ein Duw ni. lVIae ei oruwchreolaeth yn cymeryd i mewn hyd Yn nod wleidyddiaeth ac yn rhychwantu dros loll amgylchiadau dynolryw. Ac os o gyfeiriad Yr Eglwys Wladol, fel y prophwyda Mr Davies, y tyr y wawr, pa wahaniaeth a wna hyny ? am y bydd yn wawr mewn gwirionedd ac yn datguddio ein pechodau a'n gwendidau. Ond pan ddeil attibell glerigwr ei lantern gorn rbyngddo a'r tywyllwch, na tbybied neb fod y wawr ar dori. Pan goda hi, ffy defodaeth a sectyddiaeth i'w llochesau, a bydd coed y maes yn curo dwylaw
: o : NQDIAQAU 0 IM Y'TAFWYS.
o NQDIAQAU 0 IM Y'TAFWYS. [GAN UN O'll GW¥BODYDDION.] LLENYDDIAETH GELTAIDD. RgYFEDlI fel y mae Llenyddiaeth y Celt yn joyned a bryd dysgedigion yr oes. Bu amser, a 'yny heb fod yn mhell, pan nad oedd neb yn yryderu yn ngbylch cofnodion y Cymro na'r Wyddel. Y mae r adeg anffrwythlon hono wedi iorl%a heibio> ac yn awr y mae dynion dysged- yx Oermani a Fframc—ac arnbell un yn Lloegr aiengar hefyd—yn treulio dyddiau blinion, a nOSwelthiau meithion i gael allan y dirgelion a Spdodd ein cyndeidiau i gadw ar lech a memrwn. \\n.ra,id i mi ond enwi y Proffeswr Rhys, Mr hitley Stokes, y Proffeswr Zimmer, Mr ^gerton Phillimore, Mr Alfred Nutt, a Mr G-wenogvryn Evans (ychydig o blith y lluaws) i dgoffa i ddarllenwyr yr hyn sydd wedi ei wneud lw ^stoc* y blynyddau diweddaf i ddwyn i'r am- v § drysorau cuddiedig Llenyddiaeth y Celt. ttiv6 §en^ feddwl fod y gwaifch da yn ilyfr rn^aen- Yr wyf newydd fod yn darllen PROFFESWR KCTNO MEYER, M °kg y Brifysgol, Lerpwl, ar Freuddwyd ,n§^nnej" hen chwedl Wyddelig wedi ei H ^wyddo i lawr o'r Canol Oesoedd yn y ofai r ry°h (Leavhar Breac) a gedwir mor Casrvf Amgueddfa Frenhinol yn Nublin. *WhW j defnyddiau y Llyfr Brych at eu gilydd ^eljrr f nynry bedwaredd ganrif ar ddeg. Fe fier-tv. hynafiaeth lied respectable yn yn ir hen chwedl. Rhydd y golygydd i ni ffurf arall ar y chwedl wedi ei chymeryd o ysgrif berthynol i'r unfed ganrif. ar bumtheg a gedwir yn llyfrgell Coleg y Drindod, Dublin. Y mae y gwahaniaeth rhwng d wy ffurf y chwedl yn rhoddille i'r Proff. Wilhelm Wollner, o Brifathrofa Leipsic, i ysgrifenu traithawd dyddorol ar gysyllt- iadly Breuddwyd allenyddiaethgyffrediny Canol Oesoedd ac i ddweyd llawer a dyfalu mwy yn nghylch ei hawdwr a'i hanes. Y casgliad y deuir iddo ydyw i'r chwedl gael ei chyfansoddi oddetitu diwedd y ddeuddegfed ganrif. Ni raid i mi ddweyd wrth ddarllenwyr y Cymro pa ryw ddyddordeb sydd mewn chwedl a ddesgrifia arferion cymdeithasol a dull o feddwl gwyr yr Iwerddon chwech a saith gant o flynyddoedd yn ol. Cydnebydd y Proffeswr ei ddyled i Mr Alfred Nutt fel cyhoeddwr y gwaith. Yr ydym ninau y Cymry hefyd yn ddyledus i'r un person, oblegyd nid oes neb wedi gwneuthur mwy dros Lenyddiaeth Geltig yn ystod y deug mlynedd diweddaf na Mr Alfred Nutt.
-0-Etholiad Trengholydd Dosbarth…
-0- Etholiad Trengholydd Dosbarth Cwrecsam. DDYDD Llun cynaliwyd cyfarfod chwarterol Cyng- hor Sir Ddinbych yn Llys y Sir yn Ngwrecsam, tan lywyddiaeth yr Henadur Thomas Gee. Cyn i'r Cynghor fyned yn mlaen i ethol trenghol- ydd dros y rhan hono o'r sir yn lie y diweddar Mr B. H. Thelwall, cynygiodd Mr E. Hooson, Nad oedd unrhyw berson amddifad o wybodaeth drwyadl o'r iaith Gymraeg yn gymhwys i gael ei ethol yn drengholydd dros ddosbarth Gwrecsam o sir Ddin- bych." Eiliodd Mr Henry Dennis, Y.H., y cynyg- iad, a chefnogodd Mr J. E. Powell, Gwrecsam, yr hwn a sylwai i'r Llywodraeth Geidwadol ddiweddar ddadgan yn glir na ddylid penodi neb i swyddau yn y dyfodol mewn cysylltiad. a mwnau yn Nghymru os na fyddai yn alluog i siarad Cymiaeg. Yr oedd hwnw yn gynghor da i weithredu arno, a theimlai yn gryf o blaid y penderfyniad. Captain Griffith- Boscawen a ddywedai i'r diweddar drengholydd (Mr R. H. Thelwall) weithredu am 45 mlynedd, ac na chlywodd ef unrhyw achwyniad yn ei erbyn am nad oedd yn medru Cymraeg. Yr oedd Gwrecsa.m, rhanbarth mwyaf y dosbarth, yn dref Seisnig. Nid oedd unrhyw grybwylliad yn yr hysbysiad am Gym- raeg, a chredai ef eu bod allan o drefn yn awr i lusgo y cwestiwn i mewn i'r gweithrediadau. Capten Best a ddywedai ei fod yntau o'r un farn. Henadur Christmas Jones, a Mr loan Williams, goruchwyl- iwr Cymdeithas Glowyr Gogledd Cymru, a gefnog- ent y penderfyniad, a sylwai Mr Williams fod Cymdeithas y Glowyr wedi pasio penderfyniad unfrydol yn ei gyfarwyddo ef i bleidleisio o blaid ethol Cymro yn drengholydd newydd. Pleidleis- iwyd, a chafwyd fod 41 yn ffafriol i'r penderfyniad, 7 yn erbyn, a 12 yn anmhleidiol. Yna darllenodd yr ysgrifenydd enwau yr ymgeiswyr fel y canlyn Mr Gladhill, Cheltenham Dr. Edward Davies, Plas Darland, Gwrecsam Mr James Clegg, Holling- wood, Oldham Dr. J. C. Davies, Rhos Mr Robert Kendrick, cyfreithiwr, Gwrecsam Mr Ll. Kenrick, cyfreithiwr, Rhiwabon; Mr W. Wynne Evans, cyfreithiwr, Gwrecsam Mr Edward Foulkes Jones, cyfreithiwr, Llangollen. Mewn atebiad i ofyniad, dywedai yr Ysgrifenydd (Mr Ll. Adams) mai un o gymhwysderau angenrheidiol y trengholydd yd- oedd meddu ystad rydd-ddaliadol. Cynghorwr: Faint yw swm y cymhwysder yna? Y Clerc Nid yw mainty swm yn cael ei nodi. Mr J. E. Powell, Gwrecsam, a gynygiodd fod Mr W. Wynne Evans yn cael ei benodi, ac eiliwyd hyny gan Mr Henry Dennis, Y.H. Mr Edward Roberts, Brymbo, a gynygiodd Dr. Edward Davies, Y.H., Gwrecsam, yr hwn a weithredai yn bresenol fel trengholydd, ac eiliwyd gan Mr John Pritchard, Y.H., Gwrecsam. Mr Lumley, Rhuthyn, a ddy- wedai nas gellid dewis Dr. Edward Davies, gan nad oedd yn medru Cymraeg yn drwyadl; a chyfeiriodd Mr Powell at y ffaith fod Dr. Davies yn barod yn swyddog meddygol i'r dosbarth, swyddog meddygol i'r undeb, swyddog meddygol iechyd, swyddog meddygol Yspytby y Clefydau, swyddog cyhoedd- us buchfrechiad, archwiliwr gwallgofrwydd, swydd. og meddygol dan Ddeddf y Gweithfeydd, a swyddog meddygol i Gwmpeini Reilffordd y Great Western. Yr oedd cyfanswm y tal oddiwrth y saith cyntaf o'r swyddau hyn yn 1884 yn 9660. Cafwyd wedi pleidleisio fod 38 o blaid Mr W. Wynne Evans, a 19 dros Dr. Edward Davies. -:0:-
[No title]
MANCHESTER.—Yn y ddinas hon y ganwyd y Cymro ieuanc galluog, John S. Pugh, arlunydd i'r New York Recorder. Meirioniaid glan ydynt ei rieni. Y mae ei dad, Rees Pugh (" Abednego Y Drych), Watervllie, New York, yn naifabbrawd i Mr Ellis Pugh, Ottawa Villa, Flixton, ac y mae yr arlunydd, trwy ei fam, yn orwyr i'r hynod Enoc Evans o'r Bala. Yr oedd "Abednego," pan yn ddyn ieuanc, yn hoff o lenyddiaeth. Dechreuodd o ddifrif yn y ffordd hon, ddwy flyuedd a deugain yn ol, yn nghymdeithas gwyr ienainc oedd y pryd hyny yn cael ei chynal yn nghapel yr Annibynwyr, yn Gartside Street, Manchester. Y mae yn dal ei ffordd yr ochr draw i'r Werydd, fel y dengys ei ohebion i'r Drych am flynyddau, ac yn neillduol y papur a ddarllenodd yn Nghymanfa Cynulleidfa- olwyr Talaeth New York ar ddechreu'r mis di- weddaf, ar "Y Weinidogaeth Gynulleidfaol." Darllenwyd yn yr un cyfarfod bapur ar yr un pwnc, gan y Parch Rhys Gwesyn Jones, D.D., Utica, a chyhoeddir y ddau bapur ar gais y gy- nadledd yn y Cenadivr.-Lenmas.
Newyddion Cymrefg.
Newyddion Cymrefg. Y MAE ein cydwladwr Dr. John Roberts, Caer, newydd gael ei benodi yn Ynad Heddwch tros y ddinas hono. Derbyniwyd Miss Gray, merch y Parch Thomas Gray (T.C.), Birkenhead, yn aelod o'r Incorpora- ted Society of Musicians." Heddyw cynelir cyfarfodydd Cyngrhrair Rhydd- frydig Gogledd Cymru yn y Rhyl, pryd y siaredir gan Syr Charles Russel, ac amryw o'r aelodau Cymreig. Etholwyd y Prifathraw Williams, o'r Coleg Newydd, Edinburgh, a'r meddyg anifeiliaid enwog, yn aelod o Gynghor y Ddinas hono, gyda mwyafrif 0 600. J Oblegyd fod y myfyrwyr i symud i Brifysgol Aberystwyth, penderfynodd awdurdodau Coleg y Bedyddwyr, Hwlffordd, yr wythnos ddiweddaf i werthu yr adeilad. Dywed Gyfaill yr Aelwyd mai brodor o sir Gaer- fyrddin ydyw Mr Ernest Rhys, golygydd y Camelot Glassies, a Chymro gloyw wedi ei adenill i bob- peth Cymreig." Y mae Mr Lleufer Thomas, neu fel y gelwir ef fynychaf gan y rhai yr ymchwilia i'w sefyllfa, Llafm" Thomas, newydd orphen ei neges i Gymru ar ran Dirprwyaeth Llafur. Dywed y Western Mail fod 85 o foneddigesau ieuainc wedi llongyfarch Mr T. E. Ellis ar ei ben- odiad i'r Weinyddiaeth ac yr oedd pob un ohonynt yn gwneud llygad cam yn nghongl y llythyr. Dywedir fod Dr. Saunders wedi gadael yn ei ewyllys ei gasgliad helaeth o lyfrau cerddorol i Mr W. T. Rees (Alaw Ddu) a'r gweddill o'i lyfrgell werthfawr i'w fab, y Parch J. M. Saunders, M.A., Penai th. Yr wythnos ddiweddaf, yn Nhowyn, Meirion- ydd, priodwyd Mr W. P. Owen, cyfreithiwr, Aber- ystwyth, mab y Parch Elias Owen, M.A., rheithor Efenechtyd, a Miss Robinson, o Bodtalog Hall, Towyn. ° Wedi gwasanaethu Cwmni y Cambrian am 28ain mlynedd, fel arolygydd yn ddiweddar ar dros- glwyddiad y teithwyr, y mae Mr Vaughan wedi ei benodi i arolygu trosglwyddiad nwyddau ar y reil- ffordd rhwng Limerick a Waterford, yr hon gyda'i changhenau sydd bron yn 300 milldir o hyd. Ddydd Llun, yn Llys yr Ynadon, Gwrecsam, cyhuddwyd un Jane Williams, merch i lowr o'r Coedpoeth, o geisio cael bwyd a Hetty mewn amryw leoedd trwy dwyll, fel merch i fasnachwr o Lerpwl ac athrawes yn Y 3go1 Grove Park. Ded- frydwyd hi i fis o garchariad. Ddydd Llun, yn Llys Ynadon Wyddgrug, dirwy- wyd Mr. James Evans, siopwr, Bryn-y-bal, i 10s. a'r costau am werthu diod i'w yfed yn y ty tra nad oedd ganddo drwydded ond yn unig i werthu allan. Galwodd rhyw ddynion yn y ty am ddiod, a rhodd- wyd ef iddynt, ac yna aethant i'w yfed i'r ardd. Ddydd Llun, yn Llys Heddgeidwaid Llanelwy, anfonwyd un o'r enw Thomas Evans i garchar am fis am feddwi ac ymosod ar yr heddgeidwaid. Sylwai y Milwriad Birch, cadeirydd yr ynadon, fod Evans wedi ei garcharu 28 o weithiau. Llefai chwaer y carcharor yn y llya Yr wyf yn gobeithio y caiff fis o garchar." Gwnaed cais gan fasnachwyr, ac eraill, at Gwm- ni Reilffordd Manchester, Sheffield, a sir Lin- coln, i estyn y llinell o Wrecsam i'r Ponkey, y Rhos, &c., a derbyniwyd atebiad oddiwrth Mr. Wm. Pollit, y goruchwyliwr, yn hysbysu nad yw y Cwmni yn gweled ei ffordd yn glir yn bresenol i ofyn caniatad y Senedd i wneud y reilffordd newydd. Dywedodd Esgob Llanelwy yn ei bregeth yn Eglwys Gadeiriol Caergaint fod athrawiaeth syl- faenol Cristionogaetb tan ofal y Methodistiaid Calfinaidd mewn dwylaw peryglus, ac y mae Llyw- ydd y Gymdeithasfa Gyffredinol, y Parch W. James, Manchester, wedi anfon i'r Times i geisio gan yr Esgob nodi pa athrawiaeth neillduol a olyga a pha seiliau oedd ganddo dros ddweyd hyny. Ddydd Llun, gerbron Dr. Evan Pierce, cynal- iwyd trengholiad ar gorph Arthur Lloyd, 16 oed, mab Mr. John Lloyd, Felin Segrwyd, ger Nantglyn. Syrthiodd y bachgenyn anffodus i afael olwynion y felin tra yr oedd yn cynorthwyo Mr. Thomas Foulkes, saer, i'w hadgyweirio. Sylwai y trenghol- ydd, ac amryw o'r rheithwyr, y dylasai y felin gael ei hatal tra yr oeddis yn ei hadgyweirio ond dyg- wyd rheithfarn o farwolaeth ddamweiniol, heb feio neb. SARON, GER AMLWCII.—Nos Fercher, yr 2fed cyfisol, cynaliwyd cyfarfod adloniadol difyrus ac adeiladol gan yr Annibynwyr yn y lIe uchod. Yr oedd y plant yn adrodd, dadleu a chanu. Cymer- wyd rhan yn y cyfarfod gan amryw o gantorion yr ardal. Llywyddwyd ac arweiniwyd gan y Parch Mr Evans, Porth, Amlwch. Terfynwyd trwy i Mr Roberts, Amlwch, arwain y dorf i ganu Hen Wlad fy Nhadau. "-R. Y mae ffermwyr siroedd Aberteifi, Penfro, a Chaerfyrddin yn arwyddo deiseb i'w danfon i'r Senedd yn egluro fod llawer o ftermwyr bychain y siroedd hyny wedi prynu eu tyddynod yn ystod y pumtheng mlynedd diweddaf, pan oedd y byd yn ilwyddianus ond gan fod y nifer fwyaf ohonynt wedi gorfod benthyca arian i dalu, y mae'r llog yn fwy yn awr nag allant gyfarfod. Gan hyny, erfyniant ar y Llywodraeth roi echwyn iddynt i tua thri chwarter gwerth y tyddyn yji ol llog o 3 y cant. Ddydd Llun, yn Llys yr Heddgeidwaid, Conwy, cyhuddwyd Margaret Prichard, Mountain View Hotel, o werthu gwirodydd i ddynion dan ddylan- wad diod. Dywedai yr 'Heddgeidwad Rowlands iddo, ar yr 22ain o'r mis diweddaf, fyned a dau ddyn gartref oddiyno wedi meddwi, ac iddo hys- bysu Roberts, yr hwn a ofalai ar yr adeg am y ty, ei fod am wysio Mrs. Pritchard am werthu diod i ddynion wedi meddwi. Dywedai Mrs Pritchard mai dyna y wys gyntaf a gafodd yn ystod y 26 mlynedd y ba yn cadw'r ty, ac iddi werthu'r gwir- odydd i'r dynion mewn poteli, yr hwn a yfwyd ganddynt allan. Tynwyd y wys yn ol. LLANFAIRFECHAN.—Nos Fawrth a dydd Mercher, Tachwedd 1 a 2, cynaliodd "Caersalem" (M.C.) ei gwyl flynyddol, pryd y gwasanaethodd y Parchn. W, R. Jones (Goleufryn), H. Barrow Williams, a D. Pierce (Mordaf). Hyderwn y bydd i'r gwir- ioneddau a draddodwyd ddwyn ffrwyth lawer yr oeddynt yn ffitio y dyffryn, oblegyd mae'r eglwysi yn dyoddef yn dost oherwydd oerfelgarwch a di- faterwch y rhai sydd ag arch Duw ar eu hys- gwyddau. Nos Iau traddodwy d darlith gwir dda yn ysgoldy Horeb (M.C.) gan Parch John Griffiths (B.) ar "Agweddau gwyddonol y cwestiwn dir- westol," mewn cysylltiad a Chymdeithas Lenyddol a Dadleuol, ac o dan lywyddiaeth Mordaf. Mae Mr Pierce yn cynal", bob nos Wener, ddosbarth i ddarllen ac astudio "Athrawiaeth yr'Iawn a dyma gam yn yr iawn gyfeiriad. Y mae dyfodiad Mordaf i'n mysg yn debyg o greu cyfnod newydd yn hanes ein pobl ieuaine. -Nechai?z.
Nodion o Rydychen.
Nodion o Rydychen. PAN yr wyf yn ysgrifenu, clywaf swn traed myrdd yn myn'd beibio fy ystafell—ysgrech- feydd a bloeddiadau na chlywyd eu bath byd yn nod ar ddiwrnod lladd liioch. Pobl y ddinas yma sydd yn cadw cof am Guy Fawkes, y gwr a geisiodd chwythu'r Senedd-dy i fynu yn 1605. Y mae ei lantar i'w gweled yn yr Ashmolean Museum, wedi ei rhoddi yno gan Robert Heywood, mab yr ustus a'i dedfrydodd. Dacw ddelw ohono'n cael ei chario, a llu yn ei dilyn, gyda chymaint o sêl ag y gwelais amaethwyr Meirion yn dilyn delw y person a werthai eu heiddo. Yn yr amser a fu, yr oedd ymladd- feydd dychrynllyd yn cymeryd lie ar y pumed u Dachwedd cydrhwng y "town and gown "-pobl y dref a phobl y coleg. Pan ofynais i'm scout-- gwr nad yw camgymeryd eiddo eraill am ei eiddo ei hun yn rhyw lawer o brofedigaeth iddu -a oedd yr hen arferiad hwnw'n dat i fynu (I hyd, dywedodd,—" Y mae'n myned yn llai bob blwyddyn, Pan yr oeddwn i ond hogyu, yr oedd yn berygl i fyfyriwr ymddangos ar y stryd, a gwelais ami un yn cael ei adael ar lawr fel marw. Bum inemewn amI i ffrwgwd flin, ac y mae'r creithie yn aros arnaf hyd heddyw." Plygodd ei ben, a gwelais drwy ei wallt gwyn olion a brofai fod yr hen scout yn dweyd y gwir. Wedi clywed hyn, nid oedd arnaf lai nag ofn myn'd i GYMDEITHAS DAFYDD AB GWILYM, ond cyrhaeddais breswylfod J. Gweno'^fryn Evans yn weddol ddibrofedigaetb. Hwn°oedd y cyfarfod lluosocaf a welais. Yr oedd pawb yn llawn llaweuydd a chan. Gan mai bob pythef- nos yr ydym yn cael papyr, cyfarfod o rydd ymddyddan oedd yr un diweddaf. Casglwyd enwau gwahanol ddarnau aradr a gears ceffylau, fel y maent yn cael eu harfer ar lafar gwlad yn ngwahanol siroedd Cymru. Adroddwyd dywed- 11 y iadau pert rhai o hen gymeriade hynod Cymru, megys Nicholas, Humphreys, ac eraill. Canodd Tuuno Williams am ryfeddodau y mor Thomas, Merton, am farwolaeth perthynas; J. M. Edwards am unigrwydd y mynydd a T. J. Lewis benillion telyn,— 'Roedd pawb a'i benill yn ei gwrs, Heb son am bwrs y cybydd. Derbyniwyd R. Bryan a D. Rees yn aelodau. Cafodd Mary Davies dderbyniad hynod gynes pan yn canu yn nghyngherdd crefyddol Balliol nos Sul ddiweddaf. Yr un adeg yr oedd cyfarfod amddiffyniad yr Eglwys yn Ngholeg y Frenhines. Siaradodd Green, Aberdar, yn dda, ac yr oedd llawer o wir yn ei araith. Yr oedd Boscawen, A.S., yn fwy eithafoi lawer. Dywedir fod Toriaid Arfon am ddyfod ag ef allan yn erbyn Lloyd George yn yr etLoliad nesaf, ac y rhydd, wrth gwrs, gurfa dda iddo ONOMATO.
---0-Elelynt y Degwm yn Sir…
-0- Elelynt y Degwm yn Sir Ddinbych. YN llys sirol Caerlleon, ddydd Iau, rhoddodd y Barnwr, Syr Horatio Lloyd, ei ddyfarniad mewn achos o atafaelu yn annghyfreithlawn, fel y sonid, yr byn a gymerodd le ddwy flynedd yn ol. Yr achwynyddion oeddynt, Jane Edwards (mam), a David Edwards (mab), ffermwyr, Oddiarllyn, LlallsiIin, Moelfra a cheisient adfeddianu y swm o zC50 oddiar* y Parch John Williams, ficer Llangadwaladr, a Charles Davies Phillips, Middleton Arms Inn, Rhuthyn, fel iawn ani atafaelli yn annghyfreithlawn. Yr oedd yr achos wedi ei drosglwyddo o Lansilin i Gaerlleon, oherwydd cytlwr teimlad y cyhoedd yn y gy- mydooraetb.-Ar ol myned drwy y tystiolaethau, sylwodd y Barnwr fod yr hyn a gymerasai le yn ddigon i ddychrynu dyn cyffredin tra yn cyflawni ei ddyltdswyddau fel beili. 0 dan yr amgylch- iadau yr oedd y beili yn hcllol iawn wrth atafaelu drachefn, ond yr oedd ef (y Barnwr) yn cael fod yr atafaeliant ar y gwair, dan yr amgylchiadau, yn gwrs rhesymol ac iawn i'r beili i'w gymeryd. —Dyfarnwyd o blaid y ddau ddiffynydd gyda'r CJSt&U.
-0--Marohnad Yd Liverpool.
-0-- Marohnad Yd Liverpool. DDYDD MAWRTH. Gwenith, Y farchnad yn gadarn, ond ofnid y byddai i'r ystorm yn Manitoba effeithio ar y tirisiau. Indrawn. -Gwerthwyr yr Americanaidd Cymysg- edig yn derbyn ljc. llai 11a'r farchnad ddiweddaf. 4 Blawd Tramor a Chartref yn ddystaw, a'r prisiau braidd yn ffafrio y prynwyr. Ffa mewn galwad gweddol. Pys yn ddystaw, a thrwy well cyflenwacl y maent wedi gostwng ic. y cant. 2 Ceirch yn ddisylw. Blawd Ceirch yn fywiog, ond y prisiau heb newid. -{"
Advertising
.J. I Symudiadau Llongau Cymreig Lerpwal. CAMBRIAN LINE (Thomas Williams & Go.) CAMBMAN WADIUOB, hwj liodd o Barry am Port Elizabeth Medi 12. CAMBKIAN PIUNCESS, cyrliaecldodd Adelaide o Tiio vie Janeiro Hydref 20, a hwyliodd am Otago Heads Hydref 22. CAMBRIAN KINO, cyrhaeddodd Batavia o Rio de Janeiro Hydref 3. CAMBRIAN MONARCH, hwyliodd o Rio de Janeiro am Xew- castle, N.S. W" Hyilref 10. CAMBRIAN PRINCE, cyrhaeddodd Callao o Lerpwl, Hydref 97 CAMBRIAN CHIKFTAIN, cyrhaeddodd Adelaide o Tegal, Java Medi 29. CAMBRIAN ^UBEN, gadawedd Manilla am P>oston, Hydref 6. CAMBRIAN HILLS, yn cael ei liadeiladu yn Port Glasgow. I MBI. WILLIAM THOMAS A'I FAB. PRYDAIN, cyrhaeddodd Newcastle on Tyue Medi 9. lkvlon, cyrhaeddodd Buenos Ayres Hydref 12. GWYNKDD, gadawodd Buenos Ayres Hydref 5 am Newcastle, N.S.W. QUEEN OF CAMBRIA, cyrhaeddodd Chittagong, HYl ref 23. I CELTIC LINE (R. Hughes-Jones & Go.) CELTIC MONARCH, gadawodd Pan Francibto am PaluLQUtU Hydref 17. CELTIC CHIEF, gadawodd New York Hydref 4 am Hong Kong XJKLTIC QUEEN, gadawodd Rio de Janeiro am Newcastle Hytiref 19. CELTIC BACE, cyrhieddodd Acaoulco, Mexico, o Newcastle, N.S.W., Hydref 19. CARNBDD LLKWELVN, Gadawodd Taital, am Portland, Oregon, Hydref 20. BRITISH COMMODORF, gadmodd Callao Hydref 1 am Puget Sound. SbrERB, gadawodd Santos am Newcastle, N.S.W., Medi 18.
o Y Boddiad yn y Ribble.
o Y Boddiad yn y Ribble. DRWG genym hysbysu na chafwyd eto hyd i gorph y bacligen ieuanc Edward J. Jones, mab Mr a Mrs R. E. Jones, 81, Edge Lane, a foddwyd yn yr afon Ribble, gerllaw Preston, wythnos i ddydd Llun. Ni arbedwyd llafur na thraul er cyrhaedd yr am- can. Bu Mr Jones yno bob dydd cyflogwyd ym- suddwyr (divers), yn ngbyntaf o Preston, a rhai eraill wed'yn o Lerpwl; ond er chwilio pob llyn a phwll yn yr afon am gryn bellder, aflwydd- ianus fu'r cwbl. Ofnir erbyn hyn fod y llanc, a'i gydysgolor Flood, yr hwn a foddwyd yr un pryd, wedi eu cludo i'r mor. Y mae'r pryder parhaol hwn yn chwanegu'n ddirfawr at drallod naturiol y teulu a'r ymyl goleu i'w cwmwl du ydyw'r cydymdeimlad dwys a ddangosir gan bawb tuag atynt yn eu profedigaeth chwerw. Prydnawn Sul, yn Ysgol Holt Road, lie y mae'r tad y flwyddyn hon yn llanw y swydd o arolygydd, ac yr oedd yr ymadawedig bob amser yn aelod, ar gynygiad Mr B. J. Thomas, ac eiliad Mr Thomas Jones, Need ham Road, rhoddwyd arwydd dilys o gydymdeimlad a'r teulu trallodus.