Y Cymro

Dedfryd lem. DYGWYD pedwar bachgenyn o 10 i 13 oed gerbron YnadJn Dinbych, sef y Maer, Mri J Harrison Jones, a John Davids, ar y cyhuddiad o ladrata caceraau o siop Mrs Rnghes, Vale Street. Dywedal yr heddgeidwald fod cryn gwyno yn y dref oblegyd y maa ladradau hyn end ni haerid mai y becbgyn hyn oedd yn euog o'r lleill. Gwnaed i'r mwyaf dievtog o'r pedwar dystio yn erbyn y lleill; a dedfrydwyd y tri hyny i dderbyn cJIWA gwialenod gyda gwialen 4edw:; ac yn maellach un o'r tri i gael ei anfon i Reformatory nes byddai yn 18 oed, tra y rhy buddiwyd y lkll drodd yn dyst i ochel ewmni drwg. Oaid oedd hyn, Mri,Ynadon, braidd yn ,sofar 1 Tybed na frtasai'r dychryn o gael eu dal gan yr heddgeidwaid yn ddigon effeithiol i'w cadw r" -ag y dtwg o hyny allan 1 Trwy ymbil daer mam y plentyn a ddedfrydwyd i gael ei anfon i'r Ysgol-gosbawl, tynerodd yr Ynadon ddigon i ohirio yr achos hwnw am bythefnos. Ond os nad oedd gan yr Ynadon rhyw ragor o wybodaeth yn ei gylch nag a ymddengys yn yr adrodditidau cyhoeddus, tipyn yn galed oedd y ddedfrvd i ddechreu. Beth ddaethai o 11 Wil Bryan" tan orachwyliaeth lem fel hon 1

Dyweddiad Due Westminster, MAR yr hyn a sibrydid fisoedd yn ol am garwriaeth y peudefig uchod a Miss West, merch ieuengaf y Milwriad West o Gastell Ehuthin, yn awr wedi ei gadarhau trwy ddatganiad y Due mewn llythyr at Faer Caer o'i ddyweddiad.

--0- Si^roli^adoecitii. Bangor Rhag 7. Ymenyn ffrea, Os Oc i Is 3c y pwys; wyau, 8 ii 0 am is; biff, 70 i 90 y pwys; molltgig, 80 i Joe cig oen, 8c i 10c y pwys oig lloi, 7c i 9c pore, 70 i lOo reoch tewiou, 3io i Oc y pwys. Cywion, o- i Aa nn v Pwn] ieir. Os Oc i 3s 00 v cwpl: 0O UU x J XT » *• cywion hwyaid, 0s Oc l 5a Oc y cwpl. Liangefni. Rhag 6. Ymenyu ffres, Os Oc i Is 3c y pwys wyau, 0 i 10 arc swllt; ieir. Is Oc i Is 6c yr un hwyaid, 2s Oc i 2s 3c yr un i in oc h bewionj 3^c i 3^o y pwys pyre, 12* 0c 117s 0c yr uu bifiE, 6c i 8c y pwya mollbgig, 7c i 9o (jig oen, 9c i 10o cig lloi, 7c i 8c pore, Caernarfon, Rhag. 8 Ymenyn, Is Oc i Is 4c y pwys wyan, 8 i 0 am ,gwllt biff- 2Ac i 9c y pwys molltgig, 7c i 9c cig oen, 00 i Oc, Y pwys; cig lloi, 5c i 9c; pore, 5c i 90 cywion, Os 00 i Os Oe y owpl; ieir, 3a 6c i 4s 00 y ,cwpl; hwyaid, 28 6c i 3s 60 yr un. Birmingham, Rhag. 11 Biff 4c i 7o y pwys molltgig, 5e i 8c; org oen, 00 i oc olg lloi, 6c i 80. Moch baewn, 9s 00 i 98 2c y SCOT perchyll, 10a 00 i 10s 6c hychod, 78 90 i Os Oc y twor. Salftird, Rhag. 11. Pris;au :-Biff, 50 i 6; paolltgig, 510 i Sic; cig oen, Oc i 0c; cig lloi, 6c i 81c y pwys. Moch, 9s 00 i 9s 4c y scor. XJundain Rhag. 11. Ychydifj o fusues wnaed yn y farchnad wenith heddyw. "indrawn yn ddystaw. Haidd yn ddisylw bron. Ceirch yn dal yn gadarn at ei bris, ond heb fawr o brynu arno. DA PIiUOG LERPWL. Tyroi, 68 Oc i 10s Oc gwyddau, 5s i 7s 6c yr un hwyaid, 4s 00 i 6s y cwpl; cywion, 3s 6c i 5s 6c; gwningod, 2s i 2s 6c y cwpl • yso-yfarnogod, 3s 0c i 5s yr un; pheasants, 4s 6c i Is 6c: petris, 8s 6c i 5s; ieir mynydd, 4s 6c i 5s 6c y cwpl. Wyau ffres, 0 am Is eraill, 0 am Is.

Buy TEGORRA" where you buy your Groceries. If »ot, buy your Groceries where you buy TEGORRA."

Gonemaetnau. "Pa fodd y cviympodd y Cedyrn?" Syi&O'rdiwedd, wedi cryn lawer o waeddi Tally-ho" a churo twmpathau a neidio cloddiau a fiosydd, dyma'r pry wedi ei redeg i'r ddaear. Ond er ei gornelu, nid yw am ildio'r dydd 0 na, y mae am ddangos bold front, ac am droi ar ei erlidwyr. Ceisia wneud gwawd o'r holl drybestod, canmola ei hun am ei wyleidd-dra yn peidio amlygu ei fodolaeth yn gynt, a'r unig ateb i'r ensyniadau anelwyd ato yw Lol i gyd Ni wna unrhyw ymdrech i esbonio ei ymddygiad, gan dybio, mae'n debyg, ei fod uwchlaw rheol a deddf. Ond ni thycia y gwyneb- galedwch hwn. Y mae y mater yn fwy difrifol nag y myn Dyfed i ni gredu. Wiw iddo geisio eiu dallu drwy wawdio'r colledigion; nis gwyddom pwy yw neb ohonynt oddigerth Cadvan, ac nis gwaeth genym chwaith. Ond y mae anrhydedd yr Eisteddfod Genedlaethol yn y cwestiwn, ac oni wel Dyfed hyny rhaid fod y duwiau wedi difirwytho ei synhwyrau cyn ei lwyr ddinystrio. Fe wyr pob Ilenor oedd yn Eisteddfod Lerpwl am yr awgrym- iadau oedd yn hedfan o amgylch yn nglyn ^'r fod pump neu chwech o'r gwobrwyon barddonol wedi syrthio i ddwylo gwr sydd yn berthynas agos iawn i Dyfed. O'm rhan fy hun teimlwn yn dra amharod i gredu peth mor isel am un y coleddwn syniad uchel am ei alluoedd a'i unplygrwydd. Ond beth ydym i'w feddwl erbyn byn ? Os gallai Dyfed ymostwng fel j gwnaeth mewn. cysylltiad a r rhian- p-srdd, paharn n^i allaeai wneud y pethau eraill a I briodolid iddo ? Onid celwydd yw tad pob twyll, ac onid yw y naill dwyll yn esgor ar eraill ? Onid yw y naill enw mor hw.Tlus a'r Ilall ? Ond, y mae ffwedd fwy difrifol fyth ar y mater. Y mae Dyfed wedi gwasanaethu er's blynyddau beUach tel un o brif feirniaid yr Eisteddfod. Dygir y cystadleuon yn mlaeu dan amodau pendant er mwyn sicrhau (os yw hyny yn bosibl) cyfiawnder ar ran y beirniaid a gonestrwydd ar ran y cystadleuwyr. Gofyna un o'r rheolau hyny i'r enillydd arddel ei hun drwy ymddangos yn bersonol neu drwy gynrychiolydd i dderbyn ei wobr, neu drwy ddanfon ei enw i mewn dan set. Y mae y rheol hon nid yn unig yn hollol resymol ond hefyd yn anhebgorol bwysig, oblegid pe caniateid i rai dderbyn gwobrau drwy gyfryngau anhysbys beth fyddai i rwystro beirniaid hwyluso'r arian i'w pocedau eu hunain ? Ond dyma'r rheol y mae Dyfed wedi ei threisio, ac wele, y mae yn ymogoneddu uwchben ei waith Y mae genym hawl i ddisgwyl i brif feirniaid yr Eisteddfod fod uwchlaw triciau iselwael o'r natur yma, ie, uwchlaw pob amheuaeth. Heb hyny, sut y gallaiat ddisgwyl i gystadleuwyr dderbyn eu dyfarniadau, llai fyth eu cerydd a'u gwatwareg, yn ostyngedig ? Nid wyf yn awgrymu fod Dyfed wedi derbyn dim na fuasai deilwng iddo pe buasai wedi cydymffurfio a'r amodau, ond dywedaf yn ddibetrus tod yr anmnarcn a dalodd i egwyddorion cystadleuaeth deg yn hollol annheilwng o wr o'i safle ef ac yn rhwym o arwain i ganlyniadau anffodus oni chondemnir y fath ym- ddygiad yn y modd mwyaf diarbed. Be wnaeth? Danfonodd hysbyseb dan eel i'r ysgrifenydd mai D Price, &c- ydoedd awdwr y gerdd a lawnodid "Madog Lawgam." Dyma gelwydd i ddechreu. Ymgyngreiriodd a rhywun fel y gallai dderbyn llythyr o Lerpwl yn cynwys cheque am 8p, wedi ei gyfeirio i Mr D Price, Broneppynt, Llanwrtyd Wells," person nad oedd bodolaeth iddo o gwbl. Yna coronodd ei orchestwaith drwy endorsio enw D Price ar gefn y cheque. Ac ibwy y mae y diolch yn ddyledus am fod y peutwr ffug hwn wedi ei ddadlenu ? Yr ydym fel Cymry yn hoff iawn o ymffrostio gymaint purach a mwy dyrchafedig yw ein Gwyl Genedlaethol ni na rhedegfeydd ceffylau y Saesou. Ond y mae lie i ofni fod ein syniadau am fair play afoul play yn llawer llacach na'r rhai a ffynant ar y Turf. Os delir jockey mewn camchwareu, cymerir ei drwydded oddiarno. Os ceir aelod o'r Joclcey Club yn euog o gamarwain diarddelir ef yn ebrwydd. Dyma ddarn o ymddiddan ar y pwnc allan o un o'r nofelau Seisnig:- But it does seem to me the wisest way would be to I make lots of bets againat your own horse and then lose on purpose. Yours is a capital plan, and I m sorry to Bay it is very often carried out. There 3 only one objection. I can't take advantage of it and remain a gentleman. A ydyw safon yr Eisteddfod i barhau yn is na safon y racecourse ? Os nad yw Crefydd Cymru yn ddigon toreithiog i gynyrchu gentlemen, beth sydd i'w wneud ? Dim ond un o ddau beth, un ai ym- wadu a'r Eisteddfod, neu roddi gwarthnod ar y rhai a droseddant yn erbyn rheolau moes ac iawn-ym- ddygiad fel y byddont yn esiampl i eraill. Y mae triciau Eisteddfodol yn rhy adnabyddus i'r wlad er's llawer dydd prin y cynelir Eisteddfod na cheir clywed am un neu fwy ohonynt. Danfon cyfan- soddiad i'r gystadleuaeth yn llawysgrif yr awdwr llawer dydd prin y cynelir Eisteddfod na cheir clywed am un neu fwy ohonynt. Danfon cyfan- soddiad i'r gystadleuaeth yn llawysgrif yr awdwr pan fyddo hono yn berSaith hysbys i'r beirniad, a'r awdwr ac yntau yn gyfeillioa-dyna un trie croes i ysbryd cystadleuaeth, ac fe'i gwnaed gan fwy nag un yn Lerpwl. Danfon cyfansoddiad yn llawysgrif I llenor arall pan fyddo hyny yn debyg o fod yn fwy manteisiol-fe wneir hyny hefyd. Ymohebu neu "I "I 1 ymyryd a'r beirniaid cyn y aytarniaa-ayna nen dric penllwyd sydd mor fyw ag enoed. Cyfansoddi dros eraill hefyd sydd dric ag y mae mwy nag un o feirdd Cymru yn euog ohono. Gwaeth na'r cwbl, beirniad a chystadleuydd yn cytuno i rariu'r ysbail- gwyddom am rai (diolch mai prin oeddynt) wedi dissyn mor isel a hyny. Gellid ymhelaethu, ond i baddiben. Y pwnc mawr yv, sut y chwynir y pethau hyn allau o dirioga-eth yr Eisteddfod. Yn nghofnodion Eisteddfod yr Aberffraw (1849), ceir y nodyn a ganlyn At a Committee Meeting held on the 4th day of March, 1850, the following qaobation from a pab- lihed letter of Mr Ebenezer Thomas, one of the on the poetical compositions, having been laid before the Committee- „ ,,q The gentleman in question however addressed the o&rcel containing his po«m to me, not the Secretary, wins a noce in reference to the adjudication »iga of identity, the th? |?0nda01' °J Niclnder in this instance is deaervwg of the gravest censure. Beth fydd dedfryd pwyllgor Lerpwl tybed ar ymddygiad Dyfed? Hu Gxdarn.

Y CYTHRWFL EISTEDDFODOL ,fVqTR _Nis gallaf ddychymygu beth ydyw ystyr yr holl Jythrwfl presenolyn nglyn a Hejynt y Rian- aa V*o Beth barodd 1 Iau falch hyrddio taran- gerdd, amynedd a phwyll fuas»i yn f/ltaVnboethiliw dydd. Bellach, gwyddia mai Dyfed ydyw awdwr y riangerdd fuddugol. Pa raid, gan nyny, wrth gwmni I A ptilie mae y bleida- iaid cymdeithasol' ? Onid yn nychymyg Cadfan ? A feiddia efe ddweyd am fonent fod dau o fairniaid Lerpwl yn eu plith ? Yn wir, credaf fod ymddihear ad yn ddyledus oddiar Cadfan i Iolo Caernarfon a Ben Davies; ao os nad wvf yn camsynied, eredaf ei fod ef yn ddigon o foneddwr i wneud. Hefyd, credai y dylid chwythu y chwedlau am fodolaeth y cenders' a'r 'ewmntau' i bed war gwynt y nef. Rai blynyddau'n of, cyhoeddwyd dwy gan front ac enll bafdd yn y De, yn ceisio pardduo Wat- cyn Wyn, Elfed, a Ben Daviss; ond, wrth gwrs, gwyddai pawb nad cedd ritbyn o sail i ensvniadau bryntion y caneuoa gwenwynllyd hyny. Weithian ceisir pardduo Dyfed, ga awgrymu mai efe ydyw awdwr Y Gudwea,' Y Cywydd, Yr Ymson,' Y Telynegion,1 Y Dachangerdd,' a'r Ddesgrif-gin' (buddugol yn Lerpwl)—a hyny ar Rail y ffaith semi mai ei frawd, Nathan Wyn, enillodd. Gallaf sicrhau y darllenydd, oddiar fy adnabyddiaeth o Nathan Wyn fel bardd, nad oedd ya syudad genyf ddeail am ei fuddugoliaetsh ardderchoz. Buaa yn deisyf arno droion pynyg mwy yn yr Eisteddfod Geuediaethol; ond dywedai wrthyf ei bod yn anmhosiol iddo yn fyuych, am fod ei frawd Dyfed amled ar y fainc feirniadol. Chwareu teg iddj Ond eleni daeth y cyfle, ao wele y canlyniad. Y mae can I D A.' ar Ymson Dyfed yn y Cymro diweddaf yn llawn i'r ymylon o wenwyn. Am yr haeriad o'i eiddo ddarfod i Dyfed golli ar y Gadair ac ar y Goron, yr wyf ar dir i'w hysbysu yn groew nad oedd gan Dyfed gymaint a sill i fewn ar y naiIl na'r Hall. Credaf yn sicr mai y polisi goreu i Cadfan. a min- au, a phawb arall, fyddai, os nad oes genymffydd yn y beirniaid, beidio cynyg dauYdlt ar un cyfrif. Ond, o gynyg, yna ymostwng yn dawel ac yn foneddig- aidd i ddyfarniad y mwvafrif. Oddiwrth y darn o'r Rhiaugerdd fuddugol ddaeth allan yn y Cymro diweddaf, nid yw yn syndod i mi (os yw y gweddill cystai) ddarfod iddi eniil. Y fath naturioldeb byw a dirodre.-i, y fath symledd gogleis- ioL Er cystal eiddo Cadfan ya y Geninen-ac yr wyf wedi darllen hono gryn haner dwsin o weithiau- credaf mai y t-ebygolrwydd yw y cydnebydd llu ddar- fod i'r beirniaid yn Letpwl wneud yn llygad eu lie. Teimlif yn sicr fy mod ya gweled y peth hwnw' oeddwn yn deimlo yn eieiau yn eiddo Cadfan, yn deohreu brigo i'rgolwg yn ardderchog yn hon. A oes heddweh ? Heb na digter aa dadi, yr eiddoch yn bur, JOHN T. JOB. Y Garneddi, Rhag. 7. 1900.

AfuddifFyniaci Dyfed. Fel hyn yr ysgrifeoa Idriswyn yn y Weekly Mail, i amddiffyn ei gyfaill a'i gymydog Dyfed — Ym gymaint a bod y testyn yn un tra rhamantus- yn un o'r rhai mwyaf felly yn hanesiaeth Gymreig -fe dynodd sylw y prif-fardd, ac yn ystod ychydig seibiant a gafodd y gwanwyu diweddaf, ar ol bod yn pregethu a darlithio yn ddidor trwy y gauaf yn mhob rhan o Gymru, ymrithiai y stori i'w feddwl yn barhaus. Dechreuodd Dyfed droi ai feddyliau ar gan a'u hysgrifenu heb un meddwl am gystadlu ond wedi gorphen y Rhiangerdd a'i hail ddarllen y teimlodd fod rhywbeth ynddi, ac y byddai'n drueni i un salach fod yn brif gyfaosoddiad yr Eisteddfod ar y testyn, a'r canlyniad fu ei hanfon i'r gystadl- euaeth, gyda'r bwriad o beidio hawlio y wobr pe dygwyddai fod yn oreu. Ond, wedi ail feddwl, pan yn treulio ei wyliau haf yn Llanwrtyd, fel arfer bob blwyddyn, anfonodd enw dan sel i'r ysgrif- enydd, sef D Price, Bron Epynt, Llanwrtyd," gan ymresymu mae'n ddiamheu y byddai'r wobr- os dygwyddai fod yn oreu-yn gymhorth iddo ad- feddianu ei hun ar ol bod yn y Ffynonau." Gwyr y cyhoodd y gweddill—y Ehiangerdd hon oedd yr oreu, a chafodd ganmoliaeth uchel—rhagorai ar bobpeth o'r fath sydd yn yr iaith Gymraeg ac un cwestiwn yn unig svdd eisiau ei ateb, sef yw hwnw, Beth barodd i Dyfed geisio ymguddio o dan yr p.nw D Price. Bron Epynt, Lianwrtyd ? Yn un peth, gwyddai y byddai Ilawer yn ei feio am gynyg ar destyn ailraddol ac ynte wedi eistedd gynifer a weithiau-mwy na'r un bardd Cymreig erioed o'i fiaen-yn Nghadair yr Eisteddfod petn arall, yr oedd yn awyddus am gael barn rhai o'i feirniaid llymdost ac anffasledig ar y gan hon cyn iddynt wybod mai efe oedd yr awdwr, yn neillduol y rhai hyny sydd wedi bod yn cyhoeddi nas gall gyfansoddi dim o werth ond yn y mesurau caethion ac, yn olaf, ei fod yn hoffi rhyw ddireidi diniwed fel hyn, ac yn ymhyfrydu gweled dynion hunanol a bostfawr a rhodresgar yn cael llosgi eu bysedd wrth eu rhoddi yn "mrywes" pobl eraill. Dyna'r eglurhad a'r unig eglurhad ellir roddi ar yr holl helynt — "Dyfed," yw awdwr y Rhiangerdd; Dyfed gafodd y wobr; Dyfed bia'r clod ac efe yn unig gafodd y mwynhad oddiwrth helfa y j milgwn a'r bytheuaid am dano. Yn wir, fe fuasai wedi cael mwy fyth o foddhad, yn ol pob tebyg, oni buasai i glerc yn yr ariandy ysgrifenu E Rees o dan yr enw D Price" oedd ef wedi ysgrifen u ar g(-,fn v cheque," ac i'r Cymro yr wythnos ddi- weddaf gyhoeddi hyny a gwnaeth hyfiy yn angen- rheidiol iddo ddatguddio ei hunan ar unwaith ac egluro'r amgylchiadau.

MiaiG. y DWrd". Y BALA. Dadl y "Pwlpud a'r Wasg." PA un a'i y Pwlpud a'i y Wasg yw y mwyaf eu dyl- anwad" oedd yn destyn dadl yn Nghymdeithas Lenyddol yr Annibynwyr vn ei chyfarfod diweddaf, dan lywyddiaeth Miss M K Evans. Bu dadl fywiog annghyffredin o'r ddentu, ond y diwedd fu i'r Wasg gario y bleidlais. Ymreolaeth i Giinru," Dyna oedd "asgwray gynen" yn Nghymdeithas Lenyddol Capel Tegid. Cafwyd prawf nad oedd y tan wedi ei lwyr ddiffodd yn y taatyn hwn, er ei fod wedi oeri fel pwnc cyhoeddus er's tro. Collodd "Ymreolaeth" y dydd gyda mwyafrif mawr. Ys- bryd Michael D Jones p'le 'r oedd o CARROG. Blodeuo yn y gauaf wna Cymdeithas Ddirwestol y Merched yn y dyffryn. a'r dydd o'r blaen cynaliwyd cyfarfod cyhoeddus llwyddianus dan lywyddiaeth Mrs M E Jones Darllenwyd papyrau. adroddwyd, areitbiwyd, canwyd, &c. CERKIGYDRUIDION. Mae y son am yr Eisteddfod agoshaol yn yr awyr, a llawer o barotoi ar ei chyfer Mae amryw gorau a phartion yn dod i'r ymrysonfa. Llawer o broph- wydo sydd essoes gyda golwg ar pwy a enillant, ond dydd y Nadolig a ddengys yn gywir. Mae eglwys y Methodistiaid Calfinaidd yn Jerusalem, Bethesda, wedi rhoi galwad i'r Parch J 0 Davies, athraw Ysgol y Sir, Tre- ffyuoii, ao un o gyn-broffeswyr Ysgol Ragbaro toawl Coleg y Bala, i fod yn olynydd i'r diweddar Barch Thomas Roberts.

Buy TEGORRA where you buy your Groceries. J not, buy your Groceries where you buy T]iCGORRA.,? I LLYFRAU cyinliwys fel ANRHEGION NADOLIG. Cofiant a Llythyrau Dr. L. Edwards, M.A., Bala. Gan y Prifathraw T. G. Edwards. Bydd hwn yn un o'r llyfrau pwysicaf a gyhoeddwyd erioed yn y Gym- raeg, gan y cynwysa hanes cysylltiadau agos Dr. Edwards a phrif symudiadau Cymreig ei oes, a goliebiaethau gyda lluaws o'i gydoeswyr enwog. Yn barod yn gynar fis Rhagfyr, yn gyfrol hardd, 720 t.d., pris 10s. 6ch. Pregethau a Chofiant y diweddar Barch. John Hughes, D.D., Caeruarfon. Gan y Parch. John Williams (Princes RoadJ, Lerpwl. X ewydd ei gyhoeddi, yn|gyfrol hardd, pris 7s. 6ch. Cofiant a Phregethau Parch. David Davies, Bermo. Gan y Parch. William Jones (David Street), Lerpwl. Yn awr yn barod. 384 tudal. Crown Svo. Pris 3s, 6ch. Holl Waith Goronwy Owen am HANER CORON Yn cyuwys ei Holl Farddoniaeth, wedi ei gymeryd o'r argraphiadau hynaf; ei holl Lythyrau ynnghyda Hanes ei Fywyd. Trebor Mai, Prif Englyniwr Cymru—Ei Waith Barddonol; yn cynwys ei Englynion, Caneuon, Cywydd- au, &c., hefyd Darluu cywir ohono, ai Fywgraphiad. Pris y gyfrol mewn llian, 5s. Iolo Manuscripts (Fac-Simile New Edition of the Renowned); being a selection of Ancient Welsh Manuscripts, in Prose and Verse, from the Collection made by Kdward Williams (tolo Morganwg), with English Translation and Notes, Price, One Guinea. The Cefn Coch Mss. being Two Mss. of Welsh Poetry, written principally during the XVlIth Century. With Introduction and Notes by the Rev J. Fisher, B.D., Ruthin. Price, lis. 6d. AnfoiUr t unrhyw gyfeiriad ar dderbyniad blaen-dal. Cyhoeddir gan I. FOULKES, 8, Paradise Street, LERPWL.

Ueoi ACJlos CHATHAM STREET. Yn ein ihifyn nesaf, rhoddwn adtoddiad llawn o'r Cyfarfod Gwrthdystiad a gynhelir yn Hope Hall nos Fawrth. 11 Nos Sadwrn nesaf, fel y gwelir mewn eolofn arall, bydd y tenorydd Cymreig tnwog Mr Maldwyn Humphreys yn canu yn Hope Hall. Dymunwn alw sylw ein darllenwyr at y ddarlith a dra- ddodirgany Proff, J. Igorriii Jones, M.A., Bangor, yn y Royal Institute, nos Wen.r nesaf, Y mae'r testyn a'r dar- p lithydd yn gyfryw fel y disgwyliwn gynulliad Iluosog. CYNGUERDD COR YR EISTEIDDFOD.-Edrychir yn mlaen fyda dyddordeb at y cyngherdd clasurol a gynelir nos 'ercher nesaf, yn y Philharmonic Hall, pryd y datgenir y Messiah' gaa Gor yr Eisteddfod Genedlaethol, dan ar- weiniad Mr 1). O. Parry. Da genym ddeall fod y tocynau yn myn'd yn gyiiym, ac fod rhagotygon disglaer am gyng- herdd llwyddianus yn mhob modd. Yr wythnos ddiweddaf dewiswyd swyddogion Undeb Ymdrechwyr Crefyddol Lerpwl a'r Cyffiniau fel y canlyn:— Lly wydd, Parch .Samuel Roberts, Seacombe is-iywyddion, Parchn R Lloyd Jones, Shaw Street, a William Owen, Webster Road eadeirydd, Mr Hugh Lloyd. Fitzclarence Street; trysorydd. Miss Bennett Jones, Chatham Street ysgrifen dd. Mr W D Williams, ll, Perth Street. ua genynf ddeail fod y Wesley aid yn dechreu symud gyda'r mudiad hwn, ac fod Cyuadeithas Shaw Street wedi ymuno a'r Undeb. Disgwyliwn gly wed yn nesaf am y Bedyddwyr yn dilyn yr un esiampl. NOSON DDIFYR G WEITHWYR MRI MORRIS A JONES. CYMF.ROOD cyfarfod blynyddol arferol gweithwyr Mri Morris a Jones, Sir Thomas Street, o'r ddinas hon, yn ngiyn a. chymdeithas y Tontine, 1. yn y TemperAllce Hall. Hardman Street, nos Sadwrn diweddaf. Yn ngwynef) absenoldeb anorfod Mr John Morris, cym- erwyd y gadair gall Mr P Lloyd-Hughes. Canwyd \n swynol gan Miss Hardcastie, a Mri M H Humphreys, Garitton, D H Jones, Wilfrid Horton, J W Jones, Birt Hughes, a H F Lentou. Cyfeiliai Mr Hardcastie, ac ad- roddai Mr Edward J o ties, Ktiabon. Chwareuwyd rhan y digrif-ddyn gan Mr J W Roberts

CARDIAU NADOLIG. Argreffir yn Swyddfa'r Cymro Gardiau Nadolig (Cymraeg a iSaesneg). Cedwir 6amplati, gyda geiriau a dyfyniadau pnodol i'r amgyiehiad.

&$mlQr. Nos SADWRN. YDYNT yn siwr i chwi, y mae bechgyu y Cefn wedi gwneud eu meddwl i fyny y mynant gal Neuadd Gyhoeddus, a hwy a'i cant hefyd. Mewn canlyniad i araeth giniawol G W Hughes, cynhaliwyd cyfarfod dyddorol y nos o'r blaen, a phasiwyd gydag unfryd- edd ac yn nghanol brwdfrydedd, ei bod yn hen bryd cael Neuadd, a chau na symudai y Cyoghor J lwyf, v cymerai y personau oedd yn breseuol y mater i'w dwy law eu hunain. Dewiswyd pwyllgor cryf, gyda G W Hughes yn ysgrifenydd, ac eir ati yn ddiymdroii wneudyrhag- ddarpariadau. Well done, fechgyn anwyl Gobeithio y dahwchd chwythu y tan, a'i gadw rhag diffodd nes y bydd y Neuadd yn ffaith. Anhawdd fuasai cael gwell ysgrifenydd, ac mi gredaf fi na raid aros yn hir cyn gweled y diffyg mawr hwn yn yr ardal boblog wedi ei ddiwallu, Pob llwydd i'r antur- iaeth. Dydd Gwener, cynaliwyd rywbeth ar lun nodachfa, a elwir yn sale of work, yn Rhosddu, er budd capel bychan y Metboctistiaid yn Rhosrobin. 'Dwy i fawr o awdurdod ar y pethau hyn, ae ni d wyf yn sicr a wn i yn iawn beth ydynt; ond ta beth am hyny, deallaf fod darparu garw wedi bod ar ei gyfer. elw da i'w ryfeddu wedi ei wneud oddi-vr tho, ac mae'r merched sydd yn haeddu yr holl glod. Argoelion rhagorol sydd am brawf-gyngherdd llwyddianus yn RhostyUen, nos Lun. Deallaf fod nifer luosog anarferol yn bwriadu ymgeisio, rhai o bron bob pentref yn Maelor, yn gantorionac adrodd- wyr. Bydd yno hen dynu cyndyn am y dorch, a mwr na hyny o eiddigeddu wrth y sawl ga'r cwpan arian. Da genyf ddeail am y gobaith sydd y cedwir yn eiddo i'r Rhyddfrydwyr y sedd aeth yn wag ar GvDghor Tref Gwrecsam, yn marwolaeth Tom Opeushaw. Tafarnwr oedd hwnw wyddoch, ond dyma ddirwestwi o'r dirwestwyr yn dyfod allan rwan, yn mhersou John Stanford. Bachgen iawn ydyw ar y cyfan, ac wedi gwneud gwaith rhagorol yn y dref yn mhlith y dosbarth ieuanc. Radical ydyw, ac fe wna aelod gwerthfawr. Ei wrthwyneb- ydd toriaidd ydyw James Whittington, hen aelod profiadol, ond a gafodd ei daflu allan o'r East Ward rhyw ddwy flynedd yn ol. Ac os ydyw ethclwyr y West Ward yn gall, allan y bydd ef eto hefyd. Dymunwn apelio yn daer ar i gyfeillion trefu a moes fod yn ffyddlawn i'w hargyhoeddiadau ddydd Gwener nesaf, yna ceir gweled Stanford ar ben y p61. DXJTKTNWK.

ydyw, canys wnai yr un dyn a chauddo owns o ymenydd wneud dim & snyff. Ganrif neu ddwy yn ol, aeth yr arferiad mor gyffredin o gymeryd enishyn mewn lie o addoliad fel y bu raid ei gondemnio o'r puipud, yr hyn am yspaid fu yn effeithiol i'w yru allan o'r Kirk. Adroddir chwedl ysmala am foneddigea o Loegr ar ymweliad a, chyfeillion yn Ngogledd- barth yr Alban. Yn Eglwya y Plwyf ddydd Sul, gyrwyd y blwch snisyn teuluaidd o amgylch y aedd cyn i'r bregeth ddechreu ac ar ei gwaith hi yn gwrthod cymeryd pinaiad, ebe hen fugail -diniwed yn ddystaw wrthi, Tak the sneeahin, mam, tak the sueeshin. Ye dunna ken oor minister. Yee'l need it afore he's done." Beth aU gododd yr arferiad tybed f 'Does ondyn wyr. Y gwrthwynebiad mwyaf sydd Iddo ydyw y gwastraff ar amser a olyga. Aeth philosophwr i mewn i'r cwestiwn hwn yn fanwl, a dyma'r canlyniad "Tybiwn fod dyn yn erayffio am ddengain mlynedd, treuliai ddwy flynedd yn cosi ei drwyn, a dwy arall yn ei ,chwythu." Mae'n debyg mai'r Hybaroh John Hughes, Pontrobart, oedd prif snyffiwr Cenedl y Cymry. Arfer yr hen bererin dyddan ydoedd cadw'r llwch yn rhydd yn llogell ei wasgod, ao yr oedd ganddo, medd traddodiad, lwy o faint 11 wy fwstard i'w lwybreiddio oddiyno i'r ffroenau.