Y Werin

MYNWENT LLANFROTHEN 0 FLAEN Y BARNWYR CERYDD AR Y BARNWR BISHOP. Dydd Llun, yn Nosran Maine y Fren- hine^ o (Jchel Lys Cyfiawnder, traddod- wyd achos Jones ae eraill yn erbyn Roberts o flaen yr Arglwydd Brit Farnwr ar Barnwr Manisty. Apel ydoedd hwn yn erbyn dyfarniad barnwr llys methdahadoi Porthmadog, yr hwn a roddes ddedfryi yn ffafr vr erlynwyr, gyda phum' punt o iawn. Fe eofia y darllenwyr i Reithor Llanfrothen ddwyn achos i lysmethdahad Porthmadog parthed darn o dir claddu. Rhoddwyd darn odir yn 1864 gan un Mrs Owen i ych- wanegu at gladdfa y plwyf. Ni wnaed cvtundeb ysgrifenedig ar y pryd. Yn y flwyddyn 1880 'daeth Deddf Gladdu Osborne Morgan i rym, ac yr oedd hon yn hollol groes i deimlad rheitbor y plwyf. Gan nad oedd cyfamod ysgrifenedig am y tir newydd i gladdu, ar y 29am o Orphenaf, 1881 llwyddodd y rheitbor 1 gael gan Mrs Owen i arwyddo cyfamod a roddaii y tin Mr Jones (y rheithor) a dau offeiriad ara'l fel ymddiriedolwyr, ac nad oedd neb or plwyfolion i gael ei gladdu yno ond yn ol defodau claddu Eglwys ter. Yn y flwyddyn 1888 bu un Mr Roberts farw, ac vr oedd merch iddo wedi ei cbladdu yn y darn newydd. Rhoddodd ei ysgutonaid rvbvdd yr hoffent i Mr Roberts gael ei Haddu yn y darn newydd yn ol defodau yr ImneUldnwyr. Ond ffromodd y rheithor yn arutbr at hyn dywedodd na cbai neb ei gladdu yn y dfim newydd ond yo o seremoniau Eglwys Loegr a i'bodd°dd g-o ar lidiart y fynwent. Cod torodd cyieill foo y roarw y llidiart, a cHaddwyd y ccrph ™/gtaddfa newydd. Parodd hyn Mr Tones y rheithior, ddwyn cynghaws am iawn. Gwrandawyd yr achos yn Mhorth- mrdog. Dadleuai Mr Bompa*, Q C., nad oedd gan Mrs Owen bawl i drosglwyddo y tir i Mr Jones, y rheithor, gau fad ytir wedi bod dros ddeuddeng mlynedd allan o'i gafael. Mr Jeuue, Q.C., bargyfreithiwr v rheithior, a wnaeth ei oreu l gadarnhau euhachos.-Daeth barnwr y,llys methdaliad- ol i mewn am gerydd gan yr A.glwydd Brif Farnwr, oblegid iddo omedd cywiro ei nodion o ddyfarniad y rheltbwyr yn Mhorthmadog. Dywedcdd yr Arglwydd Brif Farnwr y byddai iddo osod achos y Barnwr Bishop o flaen yr Arglwydd Ganghellydd, ac y cai yntau wneyd fel y gwelai yn y mater. Pa fodd bynag, wedi gwrandawiad lied faith, rhoddodd eu harglwyddi ddyfarniad, gan fod y tir yn meddiant y plwyfolion ddeuddeng mlynedd cyn 1881, nad oedd gan Mrs Owen, o dan Deddf y Terfynau, hawi-deiti i'r tir, na hawl i'w gyfiwyno i'r rheithior a'r ym- ddiriedolwyr ereill.-Caniatawyd yr ape), gy-Vr costau, ac felly aeth y dyfarniad yn ffafr y plwyfolion ac ya erbyn y rheithor.

OFERTOELEDD PABAIDD. Yr wythnos ddiweddaf dygodd offeiriad Gwyddelig a Phabaidd nifer o fathodynau gerbron y Pab yn Rhufain, gyda'r amcan o gael bendith ei Sancteiddrwydd arnynt. Gofynodd yr hen dad cyn rhoddi ei fen- dith pa un a oeddynt i gael eu dosparthu yn yr Iwerddon yn unig ai peidio, a phan gafodd atebiad cadarnhaol, dywedodd, "Yna, nis gallaf ei bendithio. Y mae pobl yr Iwerddon yn anufudd, ac ym- ddengys fod yn well ganddynt efengyl Dillon ac O'Brien nac eiddo Iesu Grist Ymddengys fod yn well ganddo yntau, druan tlawd, a'r offeiriad penwan aeth i'r drafferth i ddwyn y bathodynau i Rufain, efengyl traddodiadau y tadau nag un efengyl arall. Nis gellir condemnio Yr hen "Bedroylyn" haerllug mewn iglity rhy gref, na chydymdeimlo hyd ormod- edd a gwendid ac anwybodaeth yr offeir- iad. Gwna y bathodynau y cro fel y maent; ac nis gwnai y fandith," pe cawsent hi, na drwg na da iddynt hwy. a.

TRAWS-SYLWEDDIAD Y TORT- AID YN LLANDDANIEL. Prif bwnc y dydd yn yr ardal hon, megis ardaloedd eraill, yw yr etholiad sirol. Yr oeddym yn tybied er's dyddiau yn ol na buasai yma gystadleuaeth ethol- iadol, oherwydd fod y Toriaid wedi bod gyda'u gilydd yn cynal cyfarfod, ac wedi dewis Mr Prytherch, Bryngof, sef y gwr y mae y blaid Ryddfrydig yn Penmynydd a Llanddaniel wedi ei ddewis. mewn cyf- arfodydd cyhoeddns i'w cynrychioli ar y Bwrdd Sirol. Ond nis gall plaid y gyn- r ffon ymtoddloni hyd yn nod ar ei dewis- iad ei hunan rhaid iddynt gael taflu costau ar y sir trwy ddwyn allan ymgeis- ydd arall; a'r un sydd am ymgymeryd a sefyll yn erbyn yr amaethwr Mr Pryth- erch, yw Captain Williams, Plas Llwynon, boneddwr cyfoethog, Ustus Heddwch, a Thori. Er nad yw y blaid sydd wedi cymhell Captain Williams i dd'od allan, yn credu yr etholir ef eto rhaid iddynt gael gwneyd hyny er mwyn dangos eu hanian gynffonllyd, a hyny ar draul dar- ostwng y boneddwr. Gresyn o beth ydyw meddwl fod boneddigion ein gwlad yn cymeryd eu hudo gan weddillion cym- deithas, fel sydd yn yr ardal hon, canys prawf eu hymddygiadau mai dyna ydynt. Yr ydym fel cyfangorph yr etholwyr yn y ddau blwyf wedi penderfynu anfon Mr Prytherch i'n cynrychioli ar y bwrdd ar waethaf ein gwrthwynebwyr, am y cred- wn mai efe sydd gymwys i hyny, gan ei fod yn un o honom, ac yn deall ein han- ghenion, fel amaethwyr, a gweithwyr, yr hyn sydd o'r pwys mwyaf erbyn hyn. Gydweithwyr, na chymerwn ein dych- rynu gah na thir arglwydd, na stiwart, na neb o'u tras, ond bydded ini fyned i mewn i'r ystafelegydd hono ar ddydd y polio, a dyweyd fel y ffarmwr hwnw gynt I, —" Fel y leicia i y gwnaf.Etholwr. I

CHWECH 0 EFEILLIAD. Dywed papur Americanaidd ddarfod i un Mrs Hirsh, Navarro County, Missouri, roddi genedigaeth i chwech o blant y dydd o'r blaen-dwy eneth a phedwar bachgen. Yn mhen deng munyd ar ol geni y plentyn cyntaf (geneth), pan y tybiodd Mrs Hirsh fod ei gofidiau drosodd, aeth y famaeth allan i'r maes i gyrchu Mr Hirsh i'r ty, a phan ddych- welodd yr oedd Mrs Hirsh wedi rhoddi genedigaeth i ddau fachgen. Prin y gallodd y famaeth ddatgan ei syndod a gafael vn y rhai bychain na anwyd plen- tyn arall, geneth. Yn y fan hon daeth y tad i'r ty, a thra yr oedd yn cynorthwyo y famaeth ganwyd y pumed plentyn. Yna aeth Mrs Hirsh yn bur wanllyd,' a thra yr oedd y famaeth yn gwylio arni yr oedd y tad yn edrych ar ei bum' plentyn yn gorwedd yn un rhes ar y gwely, a thri o honynt yn llefain eu goreu. Modd bynag, cyn pen ychydig funudau rhodd- odd Mrs Hirsh enedigaeth i'r chweched plentyn, ac wedi deebreuodd gryfhau yn gyflym. Mae y fam a'r plant yn dyfod yn mlaen yn rhagorol, ac yr oedd y fam yn cerdded hyd y ty ac yn gofalu am y plant yn mhen deuddydd ar ol eu geni. Mae gwybod aeth pa un o'r ddwy eneth ¡ ydyw yr hynaf, ond cafodd y bechgyn eu cymy-s-U, fel na wyddis p'run ydyw p'run.

¡ ETHOLIAD COLCHESTER. Cymerodd yr uchod le ddydd Ma wrth; lel hyn y safai y pleldileisiaii:- Arglwydd Brooke (C) 2125 Syr W. B. Gurdon (R) 1687 Mwy aft if 4.39

Y CLWB CENEDLAETHOL RHYDDFRYDOL. YMDDIDOLIAD Y GEIFR ODDI- WRTH Y DEFAID. Canlynwyd ymneillduad Ardalydd Hartington o'i clwb uchod gan eiddo dros gant a haner o'r aelodau eraill oeddynt Undebwyr. Dywed gohebydd Llundein- ig: Y mae lie i gredu fod Arglwydd Derby wedi sefyll yn gyndyn er yr holl ddirwasg- iad a roddwyd arno i ymneillduo o?r Clwb Rhyddfrydol gyda Arglwydd Hartington ac eraill o'i gyfeillion. Tybir y bydd iddo barhau i fod yn aelod o'r un- rhyw er gwaethaf yr anghydweliad sydd wedi cyfodi yn nglyn a'r cwestiwn Gvvyddelig. i

STANLEY AC EMIN PASHA. Gohebydd y Times yn Suakim a ysgrif- ena yn dra ammheus ynghylch gwirionedd yr adroddiad am garchariad y ddau fvr enwog hyn gan Brophwyd Gau y Soudan. Dywed nad ydyw y brodoxion yn credu yr hanes o gwbl. Pe buasai gwir yn yr ystori, fod y llwythau oedd yn ffyddlawn i Emin wedi troi yn fradwrus iddo, ychydig amser, meddant, a gymmerasai yr hanes i ymledu dros yr oil o'r Soudan. Hefyd, buasai y Gau Brophwyd yn sicr o anfon proclamasiwn" allan i fynegi y ffaith, I ZD ac nid gwneyd hyny trwy lythyr diniwed at Osman Digna. Am lythyr Rhaglaw yr Aipht, gallai hwnw fod wedi ei ladratta oddi ar genad Mr Stanley. .0- 4w--Io-

TROSEDD ANFADDEUOL-, CLERIGWR. Tua phythefnos yn ol mewn pentref gwledig, heb fod yn ymhell o Fachynlleth, ymunwyd ar i gyfarfod diolchgarwch yr Eglwys gael ei gyhoeddi yn nghapel y Wesleyaid. Addawyd gwneyd hyny ar yr amod fod cyfarfod diolchgarwch y Wcsleyaid yn cael ei gyhoeddi yn yr eglwys. Nid oedd yr offeiriad yn fodd- Ion i'r rhan olaf o'r amodau, ond gorfuwyd arno gan rai o'r gynulleidfa, y rhai oedd- ynt yn hen Wesleyaid, ac o'r diwedd cyd- syniodd a chyhoeddodd y cyfarfod yn y geiriau canlynol:—" Cynbelir cyfarfod diolchgarwch dydd Iau nesaf gan y Wesleyaid, a Duw faddeuo i mi am hyn o beth."

BLAENAU FFESTINIOG. MEDDYGDY YR OAKELEY QUARRIES. Mae yn wybyddus erbyn hyn, i bawb fod yr ysbytty uchod yn agored i'r holl firms meddygol sydd yma i fyned yno i ofalu am eu cleifion. Derbyniodd Mr R. D. Wil- liams, 155, Manod Road, -ysgrifeny dd Cymdeithas Feddygol y Gweithwyr,— lythyr dyddiedig y 7fed Cyfisol oddiwrth Mr Dunlop yn ei hysbysu fod yr ysbytty yn agored i weithwyr yr Oakeley Quarries a'i eiddo Mri Greaves, a bod gan y gweithwyr hawl i alw y meddyg a ddewisont i wasanaethu arnynt, ac ni allai y boneddwr anrhydeddus ddeall paham nad allai hyd y nod haner dwsin o ddoctoriaid wasanaethu ar gynifer a hyny o gleifion yn yr un ys. tafell (ward). Hysbysai hefyd nad oedd dim un math o rwystr ar fod i'r cynllun hwn gael ei gario allan ar unwaith; a dywedai yn mhellach, os na allai y gwahanol feddygon gytuno ar hyn yn mlith eu hunain na fyddai dim i'w wneud ond troi yr adeilad at ryw ddybenion eraill. Felly, fe welir mai goreu pc gyntaf i'r meddygon ddod i ryw gytundeb 'u gilydd; ac hyderir yn f awr. y gwneir n hyny ar frys ac mewn dull cyfeillgar a boneddigaidd. Er mwyn pobpeth, aberther teimladau personol er lies y cyhoedd. GOHEBYDD.

CADBUBY'S COCOA is absolutely pure. It is taken dÜly by thousands of pe pie in preference to any beverage. A sixpenny packet provides fou-teen large breakfast cups of strong deploys nvcoa. -n MEDD Ylii j aETH 1; r-t FYDE.VWOG 11J AG AT Y CRUEN, NERVES, AFU. CjTLuA, AiiE.VAU. Y RHU FIYX A WELL HEIR YN UNIONGYRCHOL GAN HUGHES'S BLOOD PILLS G T.1 BLOOD PILLS. BLOOD PILLS. •r "J2 vy} Clefy^. v_Brann CL-.frdan >08R a lahel)" ofan HUGHES'S BLOOD PILLS. Oormvy'oB, Penddyr.c-d, Clwyfau Iehi I;:1:1 HUGHES'S BLOOD PILLS. Afu drwg, TilCyg Trial, Cyfugi&d I:¡r:nE-h' gaù RUGEES8 BLOOD PILLS. Tom Vers, Bilio^Ac-ss, Gwynt a l;\vheir gau HUGHES'S BLOOD PILLS. Serves i^.wan, Iselder-Ysbcyd, G-vyre-on. a laf heir g HUGHES'S BLOOD PILLS wft-rwyme-M, Poen Cefn, Piles,. Fits a lacheir gsn HUGHES'S BLOOD PILLS, MAF/R PELBNATT HYN WEDI PROffi YN LLWYDDIANT DIAlT. fvilLOEDD A WERTIIIR YN FLYNYBDOL CA27NOBDD YX TYSTIOLAETHU pw B EF FAITH 1ACHUSOL. fiy,il"orl) EYFEITHIOL AT GLMPYDAU Y P.riYW FENYWAHXO O BOB OEDRAN. n1;chf"01"d f'n,70r.rheidiol; Forwyr, Emig mi:t', 12 H A SS ,? G*L,t"I.°5 me'yd fLf, a Gam:L Ar werth srsn b:)b „ j ™ is2? 9c,, 4,v=m 28 \1C: 9c y • RilYBlJDD rwv.mfi Y InM twyll wyddus yn cael ei arf- rai-wa cysy.'tiad a'r Pi enwog hyn. Gofaler v.ri brynu na fchwrl'o chv. Mynwch W('l (i y 0,v ii U G yn Itiwn, ac LLUN CALON, av bob blwch ar I I libel goA. He-1' hyn twyU ydynt. Pan gwneir ymgais at dWyil, y:-griioner at y per chenog AGENT IN AMERICA :-R. D. WILLIAMS. Chemist, PlytROath, Penn.

NEWYDDION DIWEDDARAF. BRWYDR FAWR YN SOFAKIM. YMLIDIAD Y GELYN. MIL O'R GELYN WEDI EU LLADD. ™,Y 9aafrid°8 a beliebra iddo ymosod ar gajrau y gelyo ya Souakim dydd Iau am suth o r gloch y boreu. Hanner awr y buy brwydro. Ymladdodd y fyddin Brydeimg-Aipbtaidd (yr hon a rifai 4000? yn ddewr, ac yr oedd y eelyn hefvd vn dangos gwioldeb. Llwyddwyd i gymeryd medaiant- o fegnelau y ee'vn Yohvr^o golledion gafodd y fyddin Seisnjg, ond bermr rr gelyn golli mil 0 ddynion. Piangodd -w.. eddill o'r gelyn yn ughyfeir- iad H*on a Ilaodoub. Dywed v Cad mdog Grenfell fod y Gatrfwd Gymreig gyrch.6D °rrm0liaeth ucbel yn yr ym-

A CASD. AN lMPORTANT .DISCOVERY is announced in the "Paris Figaro," of valuable remedy for nervous debility, phvsica) e3. jr-rjstion, and early decay. The discovery was by a missionary in Old Mexico; it BaV0d him trom a miserable existence and an early grave. We learn that the 2iev Joseph JW.es, BJoomsbars^tansjons, Bioomsbury square, London, W.C., will send the pre daration, free of charge on receipt of self doressed stamp envtuooe. REMABKABL ?Dis4??>:ABAKCEof all Dirt from Everything by us'n«? Hud en's Soap A T>Ure ory Soap in Fine Ponder. REWARD Pu^ty, Health, Perfect Satisfaction, by its re -ullr Daily use. t: leaves no sir.e'l Isq Lk %fe el, and 8weet ^plendvl for Va«h?n> Flannel! a";d oollen Underclothing. Sold Every- wioie. iu;r ^amiiy use in Dozens and Half- t Dozens, also m I4.h4 and 281b. Boxes.

"W.4' "<J:ë'4' BANESYI NOS AWL. CHWEDL AT Y NADOLIG. Adroddir yr harsesyn canlynol gan ysgrif- enydd yn y New Monthly Magazine, yr.hwn a sicrha ei ddilysrwydd, e- nad oedd ef yn rhyw dueddol iawn i gredu hen ystraeon ofergoelus a gwrachaidd chwedlau. luag at i'r hanesyn fud yn effevtbiol a dy-anwaaoi, feallai mai yr adeg mwyaf manteisiol 1 w ddarllon ydyw yn nghymydogaeth yr haner nos, pan fyddo yr holl daulu od<}0, y darllenydd, wedi myned i orphwys Dyma fel y dywed r ysgrifenydd cryb;vylledig:- Cymerodd yr amgylchiad le yn 1768 'rwyf yn cofio yr adeg yn ada, drwy y ffaith fod fy nhad oddicartref gy gatrawd yn yr Iwerddon, J r aJe2 gwrthryfel Gwyddeligyn ei ^oe n Av(j,jes hono. Digwyddai fod ben wasanaet^ydjes i fy rlneni yn aros Pc)afnI ac Vn vr a fu yn ein magn ni °I1 .LJiiripdaeth. Bu hon yr oedd genyrn bob yro pi lf-;dow ei period yn ringyll 7° °/ y^i°S Burgoyne, a lladdwj d e, jn y y ar Valencia de Aleantara, ac y m yn creu mwy o gydymdeimlad y g TT' JJ „„„„f vn tvou tua'r terfyo, pan yr bysbysodd yr hen Fammaeth (dyna yr i;wyoedd genym ami) m ei bod wedi cytuno i evmeryd gofal boneddwr ieuangc a O g;,jty yn »»b,e3lltS o ddinaa 'Edinburgh. gymeryd a'r ^i^ hvv| ond K^d ? claf mewn cynwr pur wuu > J hvnod dull ag vr oedd i wemi arn y fanwl. Yr oedd i fyned yno 1bob B JJSj wyth o'r gloch, fel ag 1 ryddbau dy oedd yno yn ystod y dydd; ac i tod y ofalus i beidio siarad a'r dyn leuangc, os na byddai hyny yn hanfodol angenrheidiol, nac i wneud y gradd lleiaf o drwst i dori ar yr esmwythyd a ddigwyddai y claf ei fwynhau yn awr ae yn y man. Ymddangosai rhyw- beth hyood yn nglyn a hyn, ac yr wyf yn cofio yn iawn y pryder a feddianai ty mam yn ei chylch pan glywodd ei .hadrodd- iad a dynaunai ami beidio aros yn bir cyn calw gyd a ni i ddyweyd pa sut yr oedd yn dyfod yn mlaen ond aeth chwech wythnos heibio cyn iddi wneud ei hymddangosiad. O'r diwedd anfonasom i chwilio am dani, ac hvsbyswyd ni fod yr ben Famaeth wedi bod vn hvnod wael, ond y deuai i'n gweled dranoeth. Pan wnaeth ei "hymddangosiad, O i v fath wahamaeth oedd yn ex gwyneb- irvd rhaaor yr edrychai pan welsom hi o'r P{J 1 Anbawdd credu fel yr oedd wedi mewn can lleiad o amser. Yr oedd £ £ vn S dan ddwbl, ac ni allasai gjr dded Jib Xnortbwy j y 0Mtl ,el chM"d wedi nep gy" d agos wedi ymgolh yn eu ? n0' Svowyd ni 011 yn fawr 8an ei i? L0««ffliad adfeiliedi^, ond synwyd ni hymddang ^adroddiad o berthynas i'r yn fwy achos o'r cyfnewidiad mawr hyn a wjr &c yr 0eddym yn gorfod hwnw yna- 'cre(jiniaeth l'w hadroddiad rhoddi pc>D m erioed wedi cael He i canys nid .°^r7dd. ameuei geirw y meddyg wedi ei har- Py^^yifodyclaf, Pa un a safai yn warn i breswy cuhon ger y fynactllogi un o'r neoij jjyny a adeiladwyd Yr oedd vn un hysUr yn fwy na'r snfle argyferparna Ar 0i myne(j fyny a'r ymddango cyriiaeddasant y drws, ac grisiau o grisiau hir a Uydan yna aethant i hvd mynedfa dywell, y0 drachefn, ac arun yr oedd ystafell y claf. mhen draw yn eang a hen ffasiwn, Yr oedd yr y^1 e(jrycb can byned a phe a'r dodrefn yn ^neyd o goed arch Noah, buasent wedi eu s gafai gwe]y oedranus a tra yn un ni y gorweddai y dyn chryf, yn drws arall i'r ystafell ieuangc. daethaot hwy trwyddo, heblaw yr un ag y ,do(jrefn yn gynwysedig ac yr oedd yr isei a bwrdd wedi ei 0 ychydig 8a4elfp,iau cyffeiriol. Edrychai orchuddio a pbo^e & phruddairld, tray yr ystafell y» ayJli fechan ar silff uwchben mud-losgai canwy- {ath lewyrch egwan y tan, p^ un a dan* j boenus a nychol yr fel ag i wneyd y UB oedd y meddyg yn Olwg arno. Tra claf, ceiarodd y siarad mewn »a rhyw wybodaeth ych- Fammaeth &e\nhlJn 7 wemyddes arall, wanegol yn ei 8yl otoi i fyned allan ond yr hon oedd yn PaJ,,u0g i roddi iddi yr un nid oedd hono yno7b0d yn gweim arno er'a hysbysrwydd, & y cyfan a wyddai yd- amser lied faith* -gydychain ydoedd y oedd mai myfyrlV!,rJ oedd yr un creadnr dyn ieuangc, ac 0 ^itbau wedi bod ar heblaw y meddyg *u0&di ycbyd)g gyfar- gyfyl y lie.. A^olJQiaeth, aeth y ddau wyddiadau ir ^Jhitbau y drws ar eu arall allan, acheuoda yB oer aeth can holau, a chan fod yf tan, a dechreuodd agosed ag y Aftxeth y°° Sy^a ddarllen llyfr a ,^bfmwyaf yn yr y^ Teyrnasai y tawel^c"'ar y dystawrwyda tafell, ac ni thorai rVjf0l y gwynt rhwng heblaw chwibamad ardd. Aeth dwy canghenau y coed yD y cymerodd hi y awr heibio vn ddystaw ar draws ganwylJ, a «herddo- *c0(jodd g^'r y dillad i yr ystafell at y 8we y'yoebpryd^ y claf, a fyny, a syllodd ar ganfod ei fod yn aynwyd hx yn ^aW.r. ja0 Erfyniodd effro a'i lygaid yn .^yddu arno, ond m ei faddeuant am 0T hyn a ddywedai, wnaeth ef sylw yn 7 DLwyn, ond gorweddai ni symufiodd aelocl n!i ei lygaid gleision yD hollol lonydd. -^yneb. yr oedd ei 4isglaer yn graff ar e1t^au wedi pant-'o, a'i enau yn ag&red, ei r«a allan yn ddychryn- ddanedd mawr vn ts"i.en0uon, tra yr oedd 11yd heibio ei wefns9^ oead yn 11 awn o ei law esgyrniog, yr bDedjg dros ddillad ewynau Hinynog, YI" -d,,by,'af,'h i grafanac j gwely, ac edrychai 5 lt Teimlai ei hun aderyn nag i law bod <yn edrych arno braidd yn anesmwpo y*0 symud ychydier, ond pan welodd ei lyg" y ganwyll yn rhy oherydd bod goleut" I yn fyw a chiliodd gryf iddoj deallodd ei1 "Qan nad oedd y hithau yn ol oddiwrto; .dd<J tan y ?b0rftUi feddyginiaeth i'w rl10 ddarllen drachefn o dechreuodd hithau ioSgai yn y d^nfa flaen y tan mawn a .Q pan y tybiodd y aeth rhai oriaa ."e^ig'olwg arno drachefn, buasaiyn well iddi le-a £ 0 fywy(j -,w gan nad oedd yr ?r!!v«rbJf ac yr °edd ar glywed o'i amgy]c{1pan y dvchrynw^d hi fin cyfodi i fyned boneddiges yn eistedd i raddaii wrtb gan gvvely. Er fod hyn ar gadair wrth jd oe(^ we^ arswvdo wpdi ei chyffrol, fodod4 i fyoed ati, pan y ¡ rhyw lawer, a cll/j:ges ei Haw gan awgrvmu cyfododd y fq^adle. Gwnaeth hithau ami i gadw ei fef{dwl pa sut y daeth v felly, a dechreuo fell heb ei chanfod ar yr foneddiges [r yj-Uasai ddyfod yn rhwydd, un pryd, tybjaH ^edi cadw gwyliadwriaeth gan nad oedd « Edrj'chodd ar yr ymwel- ddyfal ar y "JT'vr hon a wisgai fonet du am yddes drachc'v^dd ddu dros'to, ond gan fod ei phen, a g^. dr0i at y claf, ni alias's! ^an- ei phen wed, d yt} Uewyrcb gwanaidd y fod ei gwy liai yr ystafell, eithr oddiwrth V°fyddf' 'J^andd! wrph riA^Sn «^d.a8'°';kyrJS?dd.y SweddiU o apherson eJ orchuddio a gown sidan TyMai y gallaifodynrtywberth LZ i'r cl»f> ac j ^4 0,e^^ y we,invddes Lall wedi dweyd wrtbi y byddai neb d'od i vmwele^ ag e^- Meddyhodd y buasai yn Jwvlxo y ?°,nedd'?as-l edr^h. a fuasai yn g^neyd ei hymadawiad yn yr un dull distaw a iiadradaidd, ac r dyben bwnw symudodd ei chad air, fel y gallasai gadw ei lygaid arnf, a darllen ei llyfr ar yr un pryd. Buont fel byn am gryn yspaid, y foneddiges yn parhau i syltu ar y claf, yr hwn a anadlai yn drymaidd fel pe buasai yr hunllef arno. Cychwynodd y Fntnmaeth tuag ato drachefn, ond arobwvd. hi i setyll draw gan yr un Haw nwgrymiadoL Yr oedd ei sefylifa erbyn hyn yn boenus l r >)¡I; StaSTiSr a phan agorodd hwynt yw« vr oedd y foneddiges adyeithr Mb a syrthiodd yn fuan i gwsg aafywiol, 0 ba un ni ddeffrodd pan aeth y Fammaeth adAefthnynobSliefn nos dranoeth, yr hon a ddigwvddai fod yn noswaith ystormus, fel rhwng pobpeth, nid oedd yn teimlo ei hun gystal &'r noswaith o'r Dlaen. Pan yn darllen y llyfr wrth y tan clywai y claf vn anadlu yn drwm a phoenus, ac ar ei gwaith yn troi i edrych arno, canfyadai yr un foneddiges ag a welodd y nos^aiU or blaen, ac yn eistedd yn yr un man. Credai fod yn rhaid mai rhywuu a breswyliai yn y ty ydoedd,—canys pwy fuasai' yn codi allan ar y taU awr a'r fath dywydd. Cyfododd i lyny, a dechieuodd ymddiddan a hi, ond ni cbafodd yr un atebiad, heblaw ysgyd. wad awgrymiadol a'r Haw fel ynosonor blaen. O'r diwedd yr oedd diodddiadau y claf yn ymddangos mor drymion, fel y tybiodd mai ei ddyledswydd ydoedd myned i weini arno, ac i'r dyben hwnw dynesodd ¡ at y gwely, pryd y cyfododd y foneddiges I a'r gown gwyrdd i fyny, gan dynliau ei I gorchudd yn fwy am ei gwyneb, a cherdd- odd at y ffenestr. Dychrynwyd y Fammaeth I yn fawr pan ganfyddodd y fath oiwg oedd ar y claf,—rhedai dafnau breision o chwys i lawr ei dalceu llwydcrynai ei wefusau gan boen, a chanlynai ei lygaid ar ol y foneddiges a'r gown gwyrdd. Gwelai nad oedd ond ofer iddi gynyg unrhyw gynorth- wy iddo, canys gwnai arwydd arni i'w adael yn llonydd, gan hyny eistedaodd ar ei chadair wrth y tân, a dychwelodd y foneddiges yn ol at erchwyn y gwely. Penderfynodd y Fammaeth na chaiy fon- eddiges fyned o'r ystafell y noswaitn bono heb iddi hi ei gweled, ac yr oedd arm ofn cau ei hamrantau am eiliad rhag iddi fyned allan yn anweledig iddi ond yr oedd y cyfan yn ofer, canys nid oedd yn cofio iddi gau ei llygaid am foment, ac eto pan geisiodd sylwi ar wrthddrych ei phry- der, canfyddodd ei bod wedi myned ymaith. Ar ol hyny, cafodd y claf well llonyddwch, fel y noswaith o'r blaen, a chysgod^ yn eSBottoyotbh°raeih y Fammaeth i dy y meddyg i roddi y He i fyny, ond gan nad oedd gartref nid oedd ddim t'"„end ond dychwelyd yn ol am un noswaith drachefn, Pan aeth yn ol gada'r nos, 8welal ^d £ meddyg yno o'i blaen, yr hwn a synodd yn fawr pan hysbysodd ef ynghylch ymwehady foneddiges ddyeithr, a daeth ir pen r y iad mai rhyw berthynas l r claf yd na wyddai ef ddim am dani. Aeth y meddyg ymaith a phenderfynodd hi ddeuai yr ymwelydd ddyeithr^ lr ys a ■. y noswaith hono heb iddi hi ei chanfod y d'od i mewin ond fe'i siomwyd y noswaith hon drachefn, canys ar ei gwaith yn syliu tu phen y gwely canfyddai y foneddiges a'r gown gwyrdd yn eistedd ar y gadair fel o'r blaen, er nad oedd hi yn cofio iddi dynu ei golwg o gwbl oddiar y drws. Cyfododd i fyned at y gwely, ar hyny cerddodd y foneddiges at y ffenestr fel o'r blaen, ond nid oedd gan y Fammaeth ddigon o wroldeb i fyned ar ei hoi, er mor awyddus ydoedd am gael gafael ynddi. Dechreuodd y clat am- lygu yr un gofidiau drachefn, yr oer^d ei wynebpryd angeuol yr olwg, yn ddychryn- 11yd i'r eitbaf, a'i tygaid wedi suddo yn mhell i'w ben, tra y crynai fel deilen i gyd drosto. Siaradodd ag ef, ond nid atebodd air, cyffyrddodd ynddo, ond yr oedd yn oer gau ofn, ac yn anymwybodol o bobpeth heb- law y ddynes ryfedd ag yr oedd ei lygaid yn ei dilyn i bob man. Tybiai fod y dyn ieuangc bron a marw, ac yr oedd ar fin myned i edrych am gymhorth pan y dynes- odd y wraig ddyeithr at y gwely; p'ygodd orosto am foment, tra yr oedd ei ddirdyn- ladau ef yn annisgrifiadwy, yna symudodd y foneddiges at y drws. Yn awr cedd yr adeg! Rhoddodd y Fammaeth un law ar gucied y drws, a chyda'r llall gafaelodd yn ngorchudd y foneddiges a'r gown gwyrdd, gan ei chodi oddiar ei' gwyneb, a'r foment nesaf syrthiodd yn gelain ar y liawr. Fel ag y syllodd ar wyneb y ddynes ddyeithr, eanfyddai ben difywyd yn llenwi y fonet; y cyfan a welai o dan y gorchudd ydoedd gwyneb heb ddim croen na chnawd arno, ond esgyrn noeth yn unig, gyda danedd yn f.Sgyr.^y?n, yn gwyneb, a thyllau y llygaid fel dwy ogof dyweil! Y boieu canlynol pan wnaeth y weinyddes arall ei ymddangosiad, canfyddodd yr hen wreigan S°^vedd ar lawr mor welw ag angau, ac weai fferu agos i farwolaeth pan edrych- rno ar, y,gwely gwelai y claf yn gorff i w' bywyd wedi ehedeg ymaith o iw»!(*^e«ai0n"^11' Syda'i law yn gorchuddio ei • ,ag 1 8adw rhywbeth draw oddi- wrth ei olj'gon. Claddwyd y dyn ieuanc yn nghladdfa on'°?d m chefais byth ragor o wybod- 'nvn7 yn-.ei ac»n^ yr ben Fammaeth hwn. nCr°o»siw "'f' am«?lcHad annghredu yr haniyn grMU neU

LLANLLYFNI AR Y GORIWAERED- «««♦ld^8 dim yn fwy amlwg na bod y Ln„™- I?7yn$yflymu yn mlaen mewn annuwwideb. \r oeddwn yn arfer meddwl ovffo^K891 n mabol gampau a phethau yr ^^ar/°d o amgylch Cymru fawrn ai ce^s siomedigaeth ddir- y? hyn o fceth, wrth edrych ar yr bys mawnon sydd yn frithi m hyd yr araai hon yn mynegiSam redegfeydd ceffyl- au, a mulod, ynghyd a cbwareuaethau i vn^m°DJ m,e§18 Gringo polyn wedi ei !<3eimio" i 0 j ?,yr amgylchiad dyddorol, a hyny a-r ^^y^4 ^adolig nesaf yn y pentr^ Cristionogol" hwn. Y peth cyntaf i daeth x m meddwl ar ol darllen yr bys- ydoedd' Pwy> a Plia fath rai oedd -Z J J^yp^y'.y^y^diad, ac wrth holi cef^is adeall mai bechgyn "perthynol i grefydd m Ti1r1 Pwyllgor, ac y mae yn resvn meddwl fod hyny yn cael ei oddef. Nid yf yn gwy bod wrth ddrws pwy i roddi y oat am yr amryfusedd hwn ond gdiaf aciweyd cymaint a'hyn, y buasai yn fwy mesymol, ac yn ganmil doethach, i grefydd* y mewn undeb a chydweitbred- iad a u gilydd, canys gwelant fod ganddynt d'cigonedd o waith i'w wneyd, ac mi gredaf os na wnant eu gwaith y feydd hyny vn cael ei dafiu i'w ilygaid eto ond yn lie hyny ymrafaelio ae ymgecru y mae rhai yn y He, a tora y maent hwy yn gwneuthur y cyfryw bethau, dyma beth sydd yn cyfodi ei ben yc eu mysg. Afyned i dreulio dydd Nadolig mewn "pentref Cristionogol" i edrych ar geffyiau a mulod yn neidio, ie, a gweled dynion neu fodau ar liin dynion yn daros- twng eu hunain i sefylifa yr anifail. Tybed nad ydyw cychwynwyr y symud. iad hwn yn y He yn gwybod coffadwriaeth am ba beth ydyw y Nadolig? Os ydynt dylent wrido na buasent yn ceisio ei gFtdw mewn gwell coffa nafhynyna. Yr wyf yn synu na bnasai rhyw gyfaill i Gristionogaeth a moesjldeb wedi ysgrifenu yn erbyn y peth cyn hyn. Os na bydd rhyw ddiwygiad buan yn cymeryd lie er ysgubo petbau e_^ hyn o amgylcb y wlad, ofnwn y bydd rha d cael rbvw broffwyd i lefain "Deugain niwrnody tydd eto a Llanllyfni a■ gwyn.pm Nid oes dim arall a ddaw ar bobl l ym ostwng i'w Creawdwr, ac i wneutbur eii gwaith trwy ymfyddino yn erbyn y diafol, ei weision, a'r mabol-gampau. PHILOS O'R CWM.

CADBURY'S absolutely pure Cocoa ia manu- factured by a spscial process, raining in. a concentrated form all tbe flesh-formm% consti- tuents and invigorating qualities for which the Cocoa bean is famed

T YSTIOLAETH GYDREDOL I Y mae yn hawdd gwneyd haeriadau, end yn fynych anhawdd yw eu profi. Y mao pool y dyddiau hyn yn hawlio gwireddiad unrhyw fynegiad a wneir, ac y mae ya deg iddynt wneyd. Am fisoedd y mae colofnau y papyr hwn wedi cynwys y datganiadau rhyfeddaf a wnaed gan berchenogion nwydd a hysbysir yn ddirfawr, parthed rhinweddau eu meddyginiaeth. î maent heddyw yn cyflwyno tystiolaeth ein cymydogion a'n cyfeiliio i yn wireddiad o'r hyn a honasant. Rhaid derbyn a pharchu y cyfryw dystiol- aeth,"oherwydd y mae yn dyfod oddiwrth bobl yn byw yn Nghyraru, lie y gellir profi gwirionedd yr hyn a ddatgenir. Y mae y tystiolaethau canlynol yn cael eu cyhoeddi gyda'r gobaith y gwneir ymchwiliad llawn iddynt gan y cyhoedd. Mr Robert Williams, Llanbadarn road, Aberystwyth :—" Y mae fy cgwraig wedi gwella yn ddirfawr yn ei hiechyd er yr adeg y cymerodd Warner's SAFE Cure." Brawd William, Mynachlog Llanthon, Abergavenni:—" Y mae ein Parchedig Dad yn fy ngorchymyn i ddyweyd fod Warner's SAFECure wedi gwneyd lies mawr i gymydog anwyl i ni "11 Mr James Price, 22, Harriott-street, Cathays, Caerdydd Cyn cymeryd Warner's SAFE Cure, nis gallwn gerdded i fyny y grisiau beb golli fy anadl. Ond er pan gymerais ef, gallaf gerdded deng milldir heb flino." Mr J. G. Miles, Caerdydd Oaf odd cyfaill i mi oedd yn dioddef oddiwrth afiech- yd yr elwlod ei adfer yn JIwyr i iechyd drwy ddefnyddio Warner's SAFE Cure." Dylai tystiolaethau fel y rbai uchod fod yn argyhoeddiadol; ond os ydych yn amheu, ysgrifenwch at un o'r rhai a enwir uchod, neu'r oil ohonynt, gan roddi stamp er mwyn cael atebiad, pryd yr anfonir manylion llawn i chwi. Os ydych yn teimlo yn wael ac yn anwybodus o'r achos, ysgrifenwch at Warner and Co. am "Treatment Blank," fel y gellwch gael desgrifiad o'ch achos yn rhad ac am ddim. Gellir cael Warner's SAFE Cure gan ffer- yllwyr a gwerthwyr meddvginiaeth yn y Deyrnas Gyfunol, am 4s 6c y botel, neu gan H. H. Warner and Co., 86, Clerkenwell road, London, E.C.

DRuxjcF,NF,ss CLIRYD.-A Wealth American Lady whose was only son for years a slave to intemperance, after seeking in vain for a cure, and trykig all known remedies at last found a simple means that cured and saved him from a drunkard's grave. Any one suffering or desiring to help others iw this worthy cause, by sending a self addressed stamped envelope to Mr James Holland, 25, Hart-street, High Holborn, London,will receive this information free of charge Mention thi paper,

) YSTLUM MILIWNFLWYDD. Ychydig ddyddiau yn ol, fel yr oedd dau ddyn yn gweithio mewn chwarel yn agos i Parkersburg, W.V., torodd un o honynt gareg yn yr hon yr oedd ystlum byw yn cysgu. Yr oedd y gareg yn un o'r rhai ca'etaf yn ngholuddion y graig, ac wedi ymffurfio am yr ystlum, fel yr oedd y gwagder ynddi yn ffitio yn hollol i holl gymalau y creadur. Aed a'r gareg a'i chynwys i swyddfa -yddiadurol, ond yno daliwyd yr ystlum mor agos at stove, fel y bu farw yn mhen mi oriau. Rhaid ei fod yn hen, hen, hen, ac eto yn fyw

Y CYNGOR SIROL IN LLAN- RWST. Ymddangosodd papyrau ar y parwyd- ydd yn y dref hon, yn hysbysu y byddai yr ymgeiswyr am y Cyngorau Sirol yn dweyd eu syniadau o flaen yr etholwyr ar yr 17eg cyfisol. Nid oedd y ddau ymgeis- ydd Rhydd frydol yn gwybod dim am y tric hwn nes iddynt weled y tafleni. Modd bynag, aethum i'r cyfarfod, yr hwn oedd yn cael ei gynal yn y Concert Hall. Pan aethum i mewn yr oedd Mr James, cyfreithiwr, Dyffryn Aur, yn y gadair, a Mr J. Blackwall, U.H., ar ei draed yn ceisio dangos fod ei ymgeisiaeth ef yn un hollol annibynol, a bod eisieu gwneyd ymaith a chrefydd a pholitics yn gwbl oil. Y mae Toriaeth yn y dyddiau hyn am ymguddio mewn rhyw hngan o fatli yr uchod. Daeth ei wrthwynebydd i fyny ar ei ol yn mherson Mr 0. Isgoed Jones, ac ymddangosodd yn ei liw priodol ei hunan. Yn nesaf siaradodd y Parch J. T. Williams, Penloyn, yr ymgeisydd Ceid- wadol dros Gapel Garmon, Llanddoged, a rhan uchaf Llanrwst. Ei waith ef oedd beirniadu anerchiadau ei gydymgeiswyr at yr etholwyr, y rhai oedd yn ei law, ac aeth yn rhy bersonol mewn amryw beth- au gan y gwyddfodolion i wrando arno yn ddioddefgar. Yn olaf daeth Mr D. Jones, cyfreithiwr, yn mlaen, yr hwn yr oedd y gynulleidfa yn gwaeddi am dano yn barhans, ac yn wir efe oedd coron y cyfarfod. Dinoethodd yr honiadau an- nibynol, a daeth a dirgel bethau a dirgel- fanau y Toriaid i gyd i'r golwg. Ni chawsom fel etholwyr gyfleustra i ofyn yr un cwestiwn i neb. GOHEBYDD.

jfHELYNT Y CLADDU YN LLANABER. | Daeth yr apel yn achos claddu Llan- aber ymlaen yn Llundain, o flaen yr Ar- glwydd Brif Farnwr, a'r Barnwr Manisty, yr wythnos ddiweddaf,. a rhoddwyd dedfryd o blaid Rheithior Abermaw. Yr oedd yr achos yn codi, fel y mae eich darllenwyr yn ddiau yn cofio, ynglyn a rhaniad y plwyf gan y Dirprwywyr Eglwysig, ac yn ol y rheithfarn a roddwyd yn yr apel, nid oes gan breswylwyr y rhan-barth a ffurfiwyd yn blwyf newydd yr hawl a feddant o'r blaen yn mynwent y plwyf fel yr oedd yn sefyll yn flaen- orol i'r rhaniad newydd.

DIM AD-DALIAD I DAFARN- WYR. DYFARNIAD PWYSIG. Yr wythnos ddiweddaf o flaen Master of the Rolls a'r Barnwyr Fry a Lopes, gwrtliodwyd cydsynio a'r cais i adnew- yddu trwydded hen dafarndy. Bu yr achos ar y cyntaf o flaen ynadon West- moreland, y rhai a omeddasant drwydded i'r ty ar y tir ei fod yn rhy bell i fod dan arolygiaeth yr heddgeidwaid, ac hefyd oherwydd rhesymau lleol. Codwyd yr achos ar ol hyn i lys arall, a darfu i'r llys. hwn drachefn gadarnhau gwrthodiad yr ynadon. Tueddai hyn i gefnogi y ddadl fod gan ynadon hawl i wrthod trwydded heb roddi ad-daliad neu iawn. Aed a'r achos i'r Llys Apeliadol, a dywedodd Master of the Rolls (Arglwydd Esher) ei fod ef yn dyfod i'r farn, yn ol gwir ystyr y Cyfreithiau Trwyddedol, fod gan yr ynadon hawl i wrthod neu ganiatau trwy- ddedau, a hyny pan apelir am drwydded- au newyddion neu pan geisir adnewyddu hen drwyddedau, ac yn ol barn yr ynad dysgedig, yr oedd yr hawl heb derfynau. Yr oedd gan yr heddynadon hawl gyflawn i wrthod y drwydded ar y tir a nodwyd, ac yr oedd y llys hwn yn cadarnhau y gwrthodiad. Datganodd yr Arglwyddi Farnwyr Fry a Lopes eu bod yn cydolygu yn hollol a hyn. ZD

ETHOLIAD Y BWRDD SIROL YN NGHAERQYBI. TYNGED YR YMGEISWYR WEDI EI SELIO. ddl re-yJ'Gwr ?ach °'r Gors>" yr hwn a dderbymodd y gurfa a hir gofir ganddo ef ai gyfeilhon yn y Town Hall gan Mr Richard Hughes, wedi cwblhau y'rhestr o'r rhai hyny syddi i gynrychioli y dref hon ar y orTm^iW1 nid ydyw yr etholiad otd matter of form. cwbl sydd yn blino y gwr ar hyn o^ bryd ydyw yr awydd dwfn fydf^S^t°7STHRpol^Sa\tfeTXd Williams, Evan » D,r O Trefor "Williams. Kid £ gobaith .'r boneddigion canlynol, ™1,1 vr hyn ft drap.thir ganddo ef, ac ni waeth "ddvnt encir.o o'r maps ar unwv'^ n -Xt yr y Mri W. Riva, W. S. Owen klPa!P T pney' Herbert Wil'iams W D ji" h??™! Hughes, W. R. Jones, Steam MiS. S n Roland Williams. MUls, a Dr Etholwyr Caergybi, na thwyller chwi safweh yn bur dros eich dynion. Ai un dyuyn sydd l Denderfynu yr etholiad? TSa|_e, m^Mai pob r £ .eswm. Y mae amryw yn rhyfedau na buasai enw Mr Pritchard ei hunan yn n.ysg y gwyr sydd ar y maes. Na, K*yr yn dda beth fuasai y canlyniad, ac yn Ionawr nesaf caiff wybod barn etholwvr Gaerg\bi am y dynson a stwffir ganddo ef ar ydref iw hethoi. Dywed rhai ei fod yn credu y bydd lddo ef gael ei wneyd yn hen- adur os llwydda ei driynion i fyned i mewn- ord otnwn mai gobaith gwan sydd i'w freu- ddwydion i dd od i ben. ETHOLWR. qjfrii HI,