Yr Herald Cymraeg

( BETHESDA A'R CYLCH. I CYMDEITHAS LBNIYIXDOL LLAN- LLEGHID. Cynhaliwyd cyfarfod o'r Gym- deithas ucliod, nos Wener, pryd y llywyddwyd gan Mr Wm. Jones, Pacliub.-Oafwy d an- 1 erchiad rhagorol gan lywyda y G'ymaeithas, Mr W. C. Williams, B.,Sc., ar Sosialaeth. Cyfeiriodd at amryw agweudau Sosialaeth a rhoddodd grynhodeb 0'1 ddadblygiad hanes- yddol. Dangosodd fold1 y mater fel pe heb addfedu yn ilawn, ac amlygai amryw o an- hawsderau i tfurtio barn deg a di-duedd. Ar yr un pryd yr oedii llawer iawn i'w ddweyd o blaid yr egwyefdor ac yn ddihameu byddai iddo gael eu drafod yn gytfredin trwy y wlad, ac yn hawlio sylw neullduol ein gwladweinwyr. C'atwyd ymdrafodaeth ddyddorol, a chymerwyd rhan gan Mri G'i'ilhth John Evans, B. Evans a dbLugn W. Oliver, yng.hyd a ilywydd y cyfar- fod. OYFARFODYdd GWOBRWYO.—Buwyd brysur iawn yr wytimos ddiweddaf drwy yr hoil gylch adctysgiol yma, yn gwobrwyo plant; y gwalianol ysgolion am bresenoli eu hunain yn ystod y flwyddyn ddiweddaf. Cynhaliwyd cyfarfod arbenig, i hyny yn .Nghapel y Cam- eddi nos lau, ac yr oedd yr adeilad eang yn orlawn i'h\vng y plant a'u rhieni, a chatwyd cyfarfod gwir dda. Rhanwyd 142 o lyfrau yn wobrwyon, mwy o 37 na'r flwyddyn ddiweddaf, ao erullodd y deg canlynol tathodyn —Owen Prydderch; Willie Williams, Pant Glas: W. Williams, Carneddi; Arthur Roberts, David Jones, Rhes; J. Arthur Jones, W. R. Wil- liams, J. O. Griffith, M Alice Davies, Elmily L. Roberts. Oytiwynwyd y gwobrwyon gan y Parchn. William Wilhani Lloyd, J. T. Job, Carneddi; Mri R. O. Wil- liams, Treflys,(Tiy;vydd y cyfarfod), a G. Rto- berts, Lome House. Cjyflwvnwyd y gwobrwy- on yn ysgol Cefnfaes, piydnaiwn Gwener, a'r ujn modd yn ysgol G-lanogwen, ac wedi i'r seremoniau fyned drosodd, torwyd yr ysgolion i fynu am bvthefnos. OAFWYD WEDI MARW.—Dydd Mawrth, cafwyd Hanc iauanc o'r enw David Williams, Nant-paen, yn hollol farw wrth ochr ei wagen yn chwiarel y Penrhyn. Cyhaliwyd cwest ar y corph dydd Iau, gerbron Mr D. G. Davies, y Dirprwy-grwner, pryd y dyfarnodd y rheith- wyr, wedi clywed y tystiolaethau, iddo farw drwy farwolath naturiol. Xid pedd ond ychydig wythnosau er pan v daeth i weithio i'r chwarel, o Lundain, a dywedir mai gwan- aidd iawn ei iechyd oedd ar y goreu. DIRWYO AM AB'SE'NOLDEB. —Am beidio j ymddangos yn Llys Sirol Bangor, yr wythnos ddiweddiaf, dirwywyd Richard Williams, Cil- fodan-street, i bunt. ARJCHIEBION OWETNYDDHADOL. Yn Llys Sirol Bangor, yr wythnos ddiweddaf, gof- ynodd Thomas Charles Jones, 12, Carneddi- road, am archeb weinyddiadol i dalu ei ddyled- ion, oeddynt yn cyrhaedd 26p 6s 6c, yn o deg swllt y mis. Caniatawyd.—Yr oedd dyled- ion Lewis Jones, 9, John-street, labrwr, aros :;Op, a gofyno-dd yntau am ardheb gyffejyb. Caniatawyd ei gais yntau, a chytunodd i dalu yn ol saith swllt y mis. <

BONTNEWYDD GWOBRWYO.—Cafwyd cyfarfod i wobrwyo plant Ysgol y Cynghor dydd Mercher. Yr oedd y rheolwyr canlynol yn bresennol: —Y I Parchn D. L. Williams, M.A., R. Thomas, B.A., a Edward Owen, B.A., a'r Mri R. B. Ellis a J. J. Williams, a chafwyd anerchiadau dyddorol gaaddynt. Talwyd gwarogaeth uctiel i'r Prifathraw a'i gynnorthwywyr, yr ysgol- heigion, a'u rhieni, am eu gwaith rhagorol a'r cydweithrediad hapus sydd yn bodoli rhyng- ddynt. Cyflwynwyd saith o dlysau arian i'r J ysgolheigion ddarfu fynychu'r ysgol am dair blynedd yn ddifwlch hefyd i 80 o blant am gadw y fiwyddyn ddiweddaf yn llawn; cafodd 55 ereill ail wohrwyon. Yr oedd cyfanrif y rhai enillasant wobrau yn 142, a gwerth y gwobrau tua 12p. Cafwyd adroddiad gan Mr W. J. Williams o waith y plant. Gwnaeth sylwadal buddiol ar gynnydd ac ymddygiad y plant, a dododd yn nwylaw bob plentyn ad- roddiad o'u gwaith i fyned gartref i'w rhieni. Yn arholiad y Nadolig, y tri disgybl oedd wedi gwneyd yn oreu oedd R. Gwyndaf-Jones a Jennie G. Jones (pa rai gawsant oriawr bob un) a John Bailey-Williams (yr hwn a gafodd gad- wen werthfawr). Llongyfarchodd y rheolwyr yr ysgol ar enill tarian arian y sir, a llwydd- iant eithria.dol y plant yn arholiad diweddar yr Ysgol Sir.

BOTTWNOG. YR YSGOL SIROL.—Nos Fawrth, yn Ysgol y Sir, Bottwnog, bu y plant yn perfformio "As you like it," gwaith Shakespeare. Caed perfformiad rhagorol, ac yr oedd y lie yn or- Jawn. Y cadeirydd ydoedd Mr. R. L. Griffith, Trewen, cadeirydd y llywodraethwyr. Anerch- wyd y cyfarfod gan y Parch. J. Puleston Jones,, Pwllheli, y Prifalthraw, Mr. G. Jones, Peny- bont; Dr. Thomas, Rheithor Llanengan, Mr. O. Robyns Owen, Pwllheli. Mrs: Capten Evans, Ty'nycoed, Sarn, fel un sydd wedi gweithio yn ffyddlon gyda'r ysgol, oedd yn cyflwyno y gwobrwyon. Llawenydd genym ydyw deall fod yr ysgol yn myned ar gynnydd.

CRICCIETH iNT-ANI,ON.-Y mae Mr C. E. Breese, Porth- madog, wedi cyfranu 30 o lyfrau o gwbl i'r llyfrgell gyhoeddue.-Paciodd Mr Arthur Gray Jones, ail fab Mr Richard Jones, glo fasnach- ydd, ei arholiad terfynol yn Llanbedr am B.A. Hefyd pasiodd Mr Robert Williams, ail fab Mr Evan Williams, Bryngwalia, arholiad Bwrdd Masnach i fod yn feistr llong.—Yr oedd enill cyngherdd y Clwb Golff yn lOp 10s.— Agorwyd y Drill Hall ger y oae tennis, a rhoed gwledd i'r Gwirfoddolwyr ynddi gan Capten Drage a Mrs Drage. Yr Arglwydd-Raglaw roddodd le yr adeilad, a Mrs Greaves draul yr adeilad ei hun. I

CAERNARFON. CAREDIGRWYDD Y MAER.—Y m'n y Maer (Mr. R. Gwyneddon Davies) wedi rhanu deugain tunell o io yn mysg tlodion y dref. Deroyniodd Dab un ddau gant. "CYMRU A CHYMRY."—Dyma oedd testyn darlith a draddodwyd gan y Parch. Elwyn Thomas, yn Neuadd y Dref, nos Lun. Llywyddwyd gan y Maer (Mr. R. Gwyneddon Davies). OLYNYDD MR. T. H. EDWARDS.— Olynydd y Cynghorydd T. H. Edwards fel llywodraethwr Ileol Cwmni Yswiriol y Pruden- tial fydd Mr. T. S. Thomas, Caerdydd, yr hwn sydd yn gerddor gwych. YSGOLION, Y CYNGHOR.—Yr wythnos ddiweddaf gwobrwyd y plant sydd wedi rhoddi y presennoldeb goreu yn Ysgolion y Cynghor yn ystod y flwyddyn. Dydd Mercher, yn Ysgol y Babanod, rhanwyd gwobrwyon gan Mrs. 'Jones, Minafon; dydd Iau, yn "sgol y Genethod, gan y Maer (Mr. R. Gwyneddon Davies) a Mr. D. P. Williams (cadeirydd Pwyllgor Addysg y Sir) a dydd Gwcner, yn Ysgol y Bechgyn, gan y Parch. J. E. Hughes, M.A. Y F ARCH NAD. —Ymenyn ffres Is 3c v pwys (pris pacio); wyau 8 am Is; rvtatws F,. 6c y saohaid gwyddau 5s 6c i 7s 6c yr Mi; hwyaid, 3s i 3s be yr un biff 2c f 9c y pwys; my ton, 7c i 9c; lamb 9c i 10c; iporc 5c i 3- veal 5c i 9c; moc'h tew 3^c y pwys! perchyll, 16s i 18s yr un tyrciod 9c y pwys (yn eu piu). AXRiHIKlGU.—Mewn ymgomwest a gynnal- iwyd gan yr Eglwyswyr nos Fawrth, cyflwyn- wyd anrheigion i Mr a Mrs E. T. Hall, y riia' fyddant yn gadael y dref yn fuan aim Ports- mouth, He y maie Mr Hali wedti ei benodi yn llyrwodraethwr y carehar. Rlhoddwyd a Mrs Hall fraichrwym aur ac oriawr, ac i Mr Hall g-adwen aur. iDywedodd y Ficer ac ereill y byddai yn golled i'r plwyf ar ol Mr a Mns Hall oherwydd gwniaethant waith rhagorol yn ystod y saith mlynedd yr oeddynt wedi bod yn y dref.

CWMYGLO CLADDEDIGAETH. Prydnawn Mawrth, hebryngwyd yr hyn oedd farwol o Miss Ann Jones, Ty'nypistyll, i fynwent y plwyf. Cyd- ymdeimlir yn fawr a'r teulu. PRIODAS. Dydd Mawrth, yn Eglwys y Plwyf Llanbeblig, priodwyd Mr Daniel L. Jones, 43, Chapel-street, Caernarfon, a Miss Jennie Owens, merch Mr a Mrs Owen Owens, Bryn, o'r ardal hon. Y gwas ydoedd Mr W. Williams, Glanseiont, Caernarfon, a Miss Mary E. Owens, chwaer y briodasferch. Gweinydd- wyd gan y Parch J. W. Wynno Jones, y Ficer. ADLONIADOL.—Caed cyfarfod o'r uchod, nos Sadwrn, yn Nghapel y Tabernacl, o dan lywyddiaeth Mr W. E. Williams, Prudential House, Llanrug. Caed anerchiad alluog gan y Lly wydd; chwareuad ar y crwth gan Miss S. J. Morris, Bron 'Eryri; dadganiad gan gor, o dan arweiniad Mr Ü. H. Jones, New-street; adroddiad gan Miss Edith Jones, Cefn Dwlch. Yn nghystadleuaeth dadganu "Iesu, f'anwyl- yd," Miss Lizzie J. Williams, Tanybrvn, oedd yr oreu. Caed can gan Miss Lizzie Roberts, Bryncrwn. Yn nghystadleuaeth adrodd "Dawnsiau'r baban," Sarah Jones, Aber, oedd yr oreu, ac Elina Thomas, yn ail. Beirniadwyd y canu gan y cerddor galluog, Mr Howell Ellis (iPencerdd Gwvrfai), Bethel, a'r adroddia.d gan Mr William Thomas, Groeslon. Cyfeiliwyd gan Mr O. H. Jones, New-street.

DOLGELLAU COED EN NADOLIG.—Nos Fercher yr oedd yr uchod yn Ysgoldy y Wesleyaid. Yr oedd chwe' cheiniog am fyned i mewn a phawb yn cael rhywbeth oddiar y goeden. Elai yr elw at ddyled y capel. Y CYNGHOR TREFOL.—(Oynnaliwyd yr uchod nos Wener, o dan lywyddiaeth Mr James Lewis. Bu sylw ar roddi gwadth i'r rhai oedd allan o waith mown tori cerig, etc. Dywedid mai ychydig oedd wedi ceisio gwaith gan y Cynghor. Pasiwyd i roddi gwaith mewn tori oerig, a heifyd rhoddi cerig ar yr heolydd, etc. MARWOLAETH MRS. GRIFFITH, GLAN- AFON.—Dydd Iau, wedi ychydig ddyddiau o waeledd, bu farw Mrs. Griffith (diweddar o Glanafon), yn nhy ei mherch a'i mab-yn-nghyf- raith, Mr. a Mrs. Morgan, Victoria Buildings. Er fod Mrs. Griffith yn 81 mlwydd oed4 yr oedd vn hynod heinyf ac ieuanc ei hysbryd, a phawb yn y dref yn hoff ohoni. Yr oedd yn un o aelodau hynaf yr Eglwys Wesleyaidd. Gadawodd saith o blant i alaru ar ei hoi. Yr oedd yn chwaer i Mr. Lewis WiUiams, ar- werthwr, o'r dref hon. LLYS YR YNADON.—Cynnaliwyd v llys ynadol dydd Mawrth, gerbron C. E. Munro Edwards, Ysw., ac ynadon ereilL-Yr oedd Mr G. Jones-Williams, Bangor, wedi erlyn Mr. BTadwell, perchenog Chwarel Hendreddu, Mallwyd, am beidio cau oddiamgylch y peirian- nau a'r strapiau yn y ty llifio. Rhoddodd Mr Williams hanes ei ymweliad a'r lie, a dywedai fod y diffynydd wedi addaw gwneyd yr hyn a ofynid. Ond er iddo gael o ddau i dri mis i wneyd hyny nid oedd y gwaith wedi ei gwblhau.—Dirwywyd y diffynydd i 10s. a'r costau.

f-FES rlNIOG A'R CYLCH. AlNiGlEiOOL YN Y DR-Dydcl Mercher, bu i Mr Wtm. Griffith Jones (gynt o Tanymanod- terrace), mtaib Mrs Wm. Griffith, gyfarfod a damwain angeuol yn nigwailth glo y Seven Stisters, .yn y De. YT oedd yn wr priod ac iddo deulu. MR BOiWTiON.—Drwg genym hys.bySIU y cy- tfarfu y boneddwr daredig, Mr Bowton, a dam- wain yn Cfhwareil y Graigddu. Y mae yn gwella. Ni-cl oes neb yn fwy o yspryd a bywyd i fasnach farwaidd Ffestiniog na'r boneddwr o'r "Cartre." Y FASNACH LIFJOHAU.—Bydd yr oil o'r Igostyngiad yn mhrisiau y llech1 yn y rhootr newydd gyhoeddir o'r prisiau yn golygu tua 40 y cant er dteclhreuiad y gwendid maisnachol. Ond y mae hyn yn benaf yn y man lechi, o 20 wrth 10 modfedd i lawr. 0 'DAXYGRISLA/U.—Trwy ymdrechion y pwyllgor, ar yr hwn y dewiswyd Mr Williams (prifathraw) yn Ilywydd, a'r Paroh J. Hughes yn ysgrifenydd, yr ydys trwy geisiadau at y Postfeistr Cyffredinol, yn cadi eu cefnogi gan Mr Osmond Williams, A.S., wedi oael do-sparth- iad i'r Uythyrau dair gwaith y dTdd.-Y mae rhaiofolygon da y ceir gan y Cynghor Sir 50p at wella ffordd Tanygrisiau.—Yn unol ag argym- hellitad Dr Riahard Jones, a chefno^gaeth v ICynghor Dinesig, bydd yma ddospartth yr Am- ibuJance yn cael ei gychwyn.-—Dy<ld Ma.wrh, bu angladd Mrs Davies. Birvnaitfon -itvn 44 mlwydd oed. Gweinyddodd y Parcih J. Hughes. Yr oedd hi yn weddw y diweddar Mr Tihomas Davies, ac yn ferch i'r diweddar Mr Llywelyn Jones, dilledydd. AMRYA'ION.-Y isabbath, vn Methania •(A.), hysbyswyd fod y diweddar Mr. Evan Davies, Glangors-terrace, wedi gadael 271p. yn ei ewyllys i'r eglwys hono.-Yr oedd y Parch. Isfryn Hughes (W.) yn pregethu y Sabbath yn Maenofferen (M.,C.).-Y mae Dr. Evans yn gwella.-Cyfarfu Robert Jones, o'r Penrhyn, a damwain i'w droed yn Chwarel Oakeley, dydd Mawrth, trwy gwympiad careg. -Yr un dydd, yn yr un chwarel, cyfarfu Mr. E. Gabriel Jones, Manod-road, a damwain i'w law.-Y mae ein gwyr Ileoleyhoeddus a ganlyn oil wedii eu gwlasanaethu oddicartref y Nadolig:-Y Mr. T. Jones, A. C., Mr. E. Phillips. B.Sc., Perorfryn, J. Ll. Edwards. Gelli; E. Ffestin Jones, Miss Gwladvs Wil- liams, a Mr. J. T. Owen, A.R.C.M., i ganu, beirniadu, adrodd, etc.—Aeth Mr. W. J. Owen, Glanypwll, yn llwyddiannus fel ym- geisydd am le yn y N.P. Bank." O'R "LLAX. "-Da genym am vmdrechion gwyr leuamc Peniel, M.C., i luosogi cynnwys y llyfrgell.—Bu Ap Elfyn, y Sabbath diweddaf, yn gwemyddu yn effeithiol yn Peniel ac Enoedi. —"Taith i'r Dwvrain" oedd testyn darlith ddarluniadol bert o eiddo y Parch J. Gwvnoro Davies yn y Neuadd 'Gyhoeddus nos Fawrth, yn cael ei gynnorthwyo gan Mr T. J. Evans, o'r Blaenau (gynt o'r Llan), gyda'r hudlueern. -fr G. Morris Jones a lywyddai, a Mr H. J. Hughes a arweiniai gyfariod llwyddiannus o "Obeithlu" Bethel.—Bydd yn dda gan bobl y "Llan" glywed fod Mrs Griffith (Gutyn Ebrill), a'r tylwvth dymunol, wedi gadael Monte Video y 15fed o'r mis, wedi teithio ar v mor mawr tros dair wythnos. Llawn ddisgwyliant gyrhaedd y Chubut a Llwyn Ebrill erbyn y Nadolig, os ceid rhwyddeb yn JBuenos Avre- Amrywiaeth oedd cyfarfod intbel. tan lywydd- iaeth y Parch R. T. Phillips. Felly hefyd yr eiddo St. Michael, tan lywyddiaeth ddeheuig Mr R. G. Evans, y tro diweddaf.—Cafodd Mr John Davies arwerthiant Uwyddiannus ddydd Sadwrn, yn Newborough Arms, ar anifeiliaid tewion, etc.

) LLANBEDRGG YR YSGOL DYDDIOL.—Dydd Gwener cyn- naliwyd cyfarfod yn yr ysgol ddyddiol i gyf- lwno gwobrwyon i'r plant. Y cadeirydd oedd y Parch H. J. Manley (A.), a thraddododd an- erchiad ddyddorol iawn. Hefyd, cafwyd araeth ardderchog gan y Parch E. Jones a Mr Jones, Hendy. Am fod yn bresennol am dair blynedd yn ddifwlch cyflwynodd y Parch E. Jones dlws arian i Harriett Hughes, Cottage. Am gadw y flwyddyn yn ddigoll, cyflwynodd Mr J. Jones, Hendy, lyfrau hardd i'r rai can- lynol L. Thoma, K. M. Thomas, R. Tnomas, Police Station; David Ll. Thomas, Yrefail; Harriett Hughes, Cottage; Owen Williams, Big. Cyflwynodd y Parch H. J. Manley lyfrau gwerthiawr i plant r ail ddosparth, sef Lizzie M. Thomas, Yrefail; Willie M. Jones, Bryngoleu; Annie Hughes, Newport; John W. Williams, Madryn-terrace; Robert L. Williams, Pengamfa; Hugh Hughes, Craigy- i glyn; Mary Griffith, Rhiwsenar; Robert O. Jones, Milo-terrace Evan Roberts, Sea View L. A. Thomas, Geufron; Willie Hughes, Mor- wylfa; Evan Jones, Bryneglwys; D. Jones, Foxhole. Rhoddodd y rheolwyr afalau i'r plant.

LLANBERIS A'R CYLCH. » IiLONGYFARiOH. Dymunem longyfarch Mr Job Owen ar ei benodiad yn Ilywydd Cyfar- ¡ fod Misol Arfon. LLENYDDOL.—Noe Fercher, yn Gor-ptiwys- fa, o dan lywyddiaeth Mr W. H. Jones, caed papyr rhagorol ar wyddoniaeth gan Mr T. W. Owen. OYMDEITHASAU CYDWETTHIOL. Yr oedd yr wythnos hon yn wytlmos fawr y cym- deiithasau hyn. Talwyd gan Gymdeithas Pad- am 2s y bunt, a chan y Llanberis Co-operative Society 2s 5c y bunt. Yr oedd y gwerthiant i aelodau y gymdeithas olaf a enwyd yn dros j 7000p.

NANTLLE A'R CYLCH. CRISTIONOGAETH A SOSIALAETH.— Yr uchod oedd testyn anerchiad y Parch H. Williams, B.A., Soar, ar ei ymada;wia.d o gad- j air yr Undeb, a nos Iau, traddododd yr anerch- iad i'w eglwys yn Soar. HANF0D10N LLWYDDIANT.—Dyma des- tyn darlith y Parch R. E. Jones yn Nghym- deithas Lenyddol Calfaria, Penygroes, nos Fawrth, Mr Robert Williajns (Trebor Eifion) yn y gadair. AMRYWIAETHOL. Cynnaliodd Cym- deithas Lenyddol Salem gyfarfod amrywiol nos Iau, y Parch G. Ceidiog Roberts yn arwain. Gwasanaethwyd gyda'r gramaphone gan Mr W. Ellis, Penfforddelen. Canwyd hefyd gan Mr E. E. Morris, a Miss Jane A. Roberts, ac en- illwyd am gyfansoddi llinell olaf pennill gan Mr Thomas Henry Williams. LLENYDDOL.—Yn Soar, nos Fawrth, caf- wyd anerchiad gan y Parch E. Owen, B.A., I Bontnewydd, y Parch H. Williams, B.A., yn y gadair.-Yn Saron, yr un noswaith, bu dadi ar "A ddylid diddymu Ty'r Arglwyddi?" Ag- orwyd yn erbyn gan Mr Lewris Williams, Bod Gwilym, ac o blaid gan Mr W. Lloyd Williams, Shop Newydd. Cafwyd fod y mwyafrif o blaid. Llywyddwyd gan y Parch D. Cyn- ddelw Williams, B.A. UNDEB Y GHW ARELWYR-Cyfa.rfu cyf- rinfa Undeb y Chwarelwyr nos Sadwrn, Mr Ro. bert Parry, Talysarn, yn llywyddu. Pasiwyd i roddi cynnorthwy i aelodau oedd wedi diodd- ef oherwydd eu hymlyniad wrth egwyddor mewn gwahanol chwarelau, a hysbyswyd y dis- gwylir Mr Watts Morgan, o'r Deheudir, i an- erch ar faterion llafur. Trefnwyd i wneyd apel am gyfraniadau at y mudiad etholiadol yn mhlith y gweithwyr yn Nyffryn Nantlle. j CHWAREL DOROTHEA. Yn ystod awr giniaw dydd Mawrth, traddododd Mr W. John Griflth, C.D. (prif oruchwyliwr), anerchiad dyddorol iawn ar "Ohwarel Dorothea a'i llwyddiant." Dechreuodd 80 mlyned yn ol, gan nodi y perchenogion a'r goruchwylwyr, hefyd y modd y dadblygodd y chwarel ac y cafodd y gwahanol ranau eu henwau, etc. Ar- osodd fwyaf ar y 40 mlynedd cyntaf, gan addaw rhoddi trem ar y Hall eto. Llywydd- wyd gan Mr R. R. Williams (Apifforwm), ac yr oedd cynnulliad lluosog yn nghyd. PWYLLGOR ADDYSG DOSPARTH PE'N- Y'GROES.—Cyfarfu yr uchod prydnawn Llun. yn Ysgol y Cynghor, Penygroes, y Cynghor- ydd Dr Robert Owen yn y gadair.—Apwynt- iwyd Miss S. A. Morris (Art. 50), Blaenau Ffestiniog, i Ysgol Penygroes, a Mies Lilly Bibby, i Ysgol Penfforddelen. Hefyd penod- wyd Mr John R. Williams, Nebo, yn athraw cynnorthwyol yn Nebo.—Pasiwyd i hysbysebu am athraw {Art. 60) i Ysgol Pantyglas, ac hefyd i roddi caniatad i Mr Parry, Penygroes, i hysbysebu am athraw cynnorthwyol.—Rhodd- wyd cania.tad i'r Cor Undebol i gael gwasanaeth yr ysgol.—Cadarnhawyd y penderfyniad fod y prifathrawon i gael bod yn bresennol pan fo penodiadau i'w gwneyd yn eu hysgolion. GWO(BRWYO AC ANRHEGU.-Prydnawn Gwener, dan lywyddiaeth y Parch John Smith '(W.), cyflwynwyd anrhegion y Pwyllgor Add- ysg a the parti i'r babanod yn Mhenygroes. Cyflwynwyd y gwobrau gan Mrs Dr R. Owen a Mrs Dr M. G. Daviec,Nos Wener, cynnal- iwyd cyfarfod i wobrwyo y plant yn Brynaer- au. Mr A. W .S. Williams, Brynaerau, a lyw- yddai, ac anrhegodd y plant a dwy geiniog newydd bob un; a rhoddodd y rhool, yr ereill fara brith, oranges, etc., iddynt. Yr oedd 17 wedi cadw eu hysgol yn llawn, a daeth Lk2 o wobrau o'r Pwyllgor Addysg yma. Cafwyd cyfarfod dyddorol, dan arweiniad yr ysgolfeistr, 1\fJr R. O. Jones, a diolchwyd i'r oil gan y Parch 0. Lloyd Jones, yn cael ei gefnogi gan Mr Robert Jones, Swan.Nos Wener, yn Llan- llyfni, daeth cynnulliad lluosog yn nghyd i weled y plant yn myn'd trwy eu gwaith, ac hef- yd i dderbyn gwobrwyon am eu presennoldeb. Llywyddwyd gan y Parch G. Ceidiog Roberts, a chyflwynwyd y gwobrau gan Dr a Mrs Ro- bert Owen, a Miss Jones, Hendre Villa. Rhodd- id sylw neillduol i'r iaith Gymraeg yn y cyfar- fod, a dangosid ufudd-dod a dysgyblaeth dda ar y plant.—Nos Fawrth, bu y cyfarfod gwob- rwyo yn Nebo, Mr Owen Morris yn y gadair. Cyflwynwyd anrhegion y Pwyllgor Addysg gan y Cynghorwyr Parch G. Qeidiog Roberts, Llan-I llyfni, a Dr Robert Owen, Penygroes, gan y rhai y cafwyd anerchiadau pwrpasol. Aeth y plant trwy eu hymarferiadau, dan arweiniad eu gwahanol athrawon, yn gampus, a chafwyd anerchiadau gan Mri 0. Ellis Jones, John Ph. Jones, a William Parry, rheolwyr yr ysgol. ■Cyfeiliwyd gan Mr M. R. Roberts, Tyddyn Hen. Nos lau y bu cyfarfod blynvddol y plant yn Nhalysarn, y Parch W. A. Roberts (A.) yn y gadair. Cyflwynwyd y gwobrwyon gan Dr Robert Owen a'r Parch G. Ceidiog Ro- berts. Awd trwy raglen faith a dyddorol, dan arweiniad y prifathraw, Mr W. Meiwyn Jones, ac yr oedd yr ystafell yn orlawn. j

PORTHMADOG. HYSBYSIADAU A NEWYDDION.—Derbyn- j ir hysbysiadau, archabion, a newyddion yn ddyddiol yn Fferyllfa Mr Ivor JJ. Jon^s, M.P.S., 82, High Street, ganddo ef a'n cynnrychiolydd, Ffestinfab. v LLWYDDIANT.—Y mae Mr. F. Lloyd Davies, mab Mrs. Davies, Snowdon Temper- ance, wedi pasio fel oapten llong. Llwyddiant iddo.. SPECTOLS bvd-enwog Henry Lawrence o Is i fyny i'w cael yn fferyllfa Ivor Jones, 82, High Street I(hen shop Mr Albert Humphreys). -178 PEIDIO TALU HRIEfTHI.—iBu gan y Cyng- hor Dinesdig eisteddiad neillduol maith i wran- daw oeisdadau 58 o dretfidalwyr tlodion yn apel- io am eu haribed rhai talu y di-etih. Buwyd yn eistedd am wyth awr. RHANU GWOBIRiWYTXN.—'Dydd Gwener, aT doriad yr ysgolion elfenol am y gwyliau, bu Mrs Breese, -Ntiss Griffith, Miss Breese, etc., yn rhanu gwobrwyon mewn llyfrau am ragoai mewn presennoldeb, etc., yn ystod y tymhor ihaif. OS am First-Class Dresses, W. H. Evans and Co., London Warehouse, yw y lie am danynt; hefyd pob math o nwyddau drapery, gnowdon-street, PoTthmadog.—439. YR "OWIEN" MOOESRIS" ETO.—Er gerwined yr ysitorm ar draeth y Gaieigddu, ddydd Sad- wrn, cafodd Mr R. G. Humphreys (R. o Fadog) arwlertihiant ar ysSbwriel neu ranau drylliedig y Hong anfBodus. Pobl Morfa Bycfcan oedd y prtif brynwa-r, a chludhvyd illawer iawn o ilwyitbi yno, ac arbedwyd tmffeoTth "lladron glan y mor." Bydd arwerthu &to ar yr hyn sydd yn weddill. O'R BORTH.-YN Elbenezer, caed anerchiad ar "YdQliaøtih y Beibl" gwerthfawr gan y Parch G. PiaTry, a bu cwestiyno ac ymddydd- ta-n arno yn ddilynol gan y Mri Toon Roberts, H. Hnghies, D. Llywelyn Hughes, D. R. Ehrcuwy D. Evans, G. E. Edwards, a Cap,ten Williams. —Y mae yma argyhoeddiad lied gryf y bydd daioni yn canlyn ymweiiad y ddhpi.,y a gor- uchwyiiwr Arglwydd Harlech. Pa.rhe.ir i fyned yn mlaen gydag adeiladu, er gwendid yr amser- oedd. QY^IDEITHAiS Y GENETHOD.—Pryd- nawn lilun, yn y Church Room, mwynhaodd yr aeJodau wledd rhagorol. Nos Fawrth, yn yr un adeilad, cynnahwyd cyngherdd er budd y gymdeithas. CLvmerwy-d rhan gan Miisses llorence Jones, Dorothy Jones, Ellen Davies, Miagigie Edwards, Mary Evans, Edith Ashton, Hai'riot. Hughes, Jennie Jones, Gwen Hughes, Jennie Griffith, Laura Oiwen, Blodwen Evans, Julia Ackens, Frances Griffith, Kate Jones, Lizzie Owen, M. C. Williams, Bessie James, M. C. Howard, Jane Davdes, Maggie Williams, Gwendoline Davies. Cyfeiliwyd gan Mrs R. E. TfoOmas.. Y CY^lDEIITHL\iSAU. —Y Chpea Coffa Caed darlith gan y Ptarch Enoch Ellis Jones, 0' capel Seisnig, ar "Eipiotetus y Oaethwas. '— Garth: Anerchia.d a gaed yma gan Mr Ezra !Lewis ar gewri diniaisoedid Bl'l¡s;an.<Ia'lem: Caed dadith ar "Lushai" gan y Parch D. E. Jones, y cenadwr. Bu yn siarad ar yr un mater yn y Garth nos la,u.-Y Tabernacl: Oaed dadl ddyddiorol rhwng y Mri Win. Morris Jones (cyfreithiwr) a Mr E. J.. Williams ar "A ydyw y cri am gadw y tnethi i lawr i'w •gymeradwyo?" Mr Williams oedd o blaid, a Mr Jones yn erbyn. Yr olaf a gafodd y mwy- afrif.—^Eibenezer Cyfarfod pLmTywiaoethol 1 gaed yma, Mr W. J. Williams yn treinu. Y Ilywydd oedd Mr E. O. Lloyd; arweinydd, Mr J. P. Rdberts cantorion, y Mri J. W. Lloyd, R. B. Thorpe, W. H. Roberts, Miss Williams; adroddwyr, D. Jones, Blodwen Evans, Kate E. Roberts. Oaed dadl gan H. Lloyd Williams a Robert Evans, East Avenue. Miss Gwladys Thomas oedd yn cyfei'lio. Cynnwysai y caneu- on amryw garolau tarawiadol. Y ODWB RHYDDFRYDCKL.—Nos Fawrth, caed "ty llawn" i gyfarfod dadleuoJ ac adlon- iadol y dwrb, Mr R. J. Lloyd yn llywyddu, a Mr Ben Evans yn arwain. Aed trwy raglen ddyddorol iawn, yn cynnwys gwasanaeth ad- 1eisydd Mr G. Owen, Tuhwnt-i rbwich. Caed dadl ar a ddylid rhoddi pleidlais i ferched ? gan y Mri R. S. Williams, o'r Llythyrdy Cyffred- inol, a D. O. M. Roberts. Hefyd oaed caneuon !gan gwmni Mr R. Roberts, Hebog View, a'r Masses J. A. Roberts a Firanctis; adroddiad penigamp gan. Mr Wm. Penclogwyn Jones. Yr enillwyr yn nghystadleuaeit-h y limerick oedd- ynt: 1, George McLean; 2, Hugh Williams (gofalwT y cJwtb) 3, J. G. Jones, Tyddyn- llwyn; 4, O. Emrys McLean; 5, Mr R. Ro- berts, Hebog View. Dyma eiriad y gysfcadleu- aeth: Cafodd y ni-erched yetorfa Tyfeddol 0 wenau a geiria-m rhagorol, A haeddamt gael mwy Am ganrif neu ddwy, PWYLLGOIR AiDDYISIG.—Nos Wener, pan !lywydda.i Mr R. DavSes, C.S., cyfarfu y pwyll- gor uchod.-N.is gtallai Miss Hughes, o'r Borth, dderbyn y cynnyg i wasanaethu yn Chapel- street School yn awr am. ei bod eto am gy- meryd blwyddyn rhagox at gyfaddasu ei hun. Doeth y gwelai y rheolwyr y cwvs a gymerai. Yr oedd tair yn apelio am y swydd o brif- athrawes yn Ysgol y Pennant. Apwyntiwyd Miss Kate Hughes, sydd yno yn gwasanaethu, am dri mis ar brawtf.—Hysbyswyd fod Miss Nesta Rees, o Gaeraarfon, wedi ei hapwynt'io ¡ yn athrawes gynnorthwyol yn Chad-i-st,rect School, Porthmadog.—Adroddai M.r J. W Jones fod plant teulu tlawd yn methu myned i'r y«)gol o ddiffyg esgidiaii yn Mhorthmadog. —Barnai un aelod mai y peth goreu a fuasaf i'r yo,ol o ddiffyg esgidiaii yn Mhorthmadog. —Barnai un aelod ma-l y peth goreu a fuasaf i inyned a,'r holl deulu i'r tlotty, ond nis gallent. Yr oedd is yn barnu y dylid amfon swyddou Oymdeitthas er Attal Creulondeb at Blant i ymweled a'r teulu eto, ac, yn. ddilynol, y cad- eirydd os na cheid dfiwygiad.—Yr oedd achos arall nad oedd dim ond diffyg esgidiau yn rhwystro y bachigen i'r ystgol, ac yr oedd hyn er's arnser. Yr oedd y gwa-rcheidwaid hefyd wedi gwrthod esgidiwu, gan nas gwelant hyny yn rhwymediic arnynt. Yr oedd y bachgen yn un pert.—Gaaawyd y mater i ystyriaeth bell- aieh yr aelodau.—Dewiswyd Mr E. Davies yn un o reolwyr Ysgol Penmorfa.—Piasiwyd fod yr ysgolion yn cael gwyliau hyd y 7fed o Ionawr. UR "D:RIE.N08 Fercher, bu i Ysgol y Qynghor, tan arweiniad eu hath raw medrus, Mr R. Lloyd Jones, gynnal cyngiherdd, gyda diertJioliad o'r "Ajctioin Sontgis." Cyfeiliwyd igan Mr John Parry. Yn. ystod y cyfarfod, bu i Miss Greaves, Tan'rallt, ranu llyfrau yn wobrwyon i'r plant aim eu ffyddlondeb yn yr ysgol. Llywyddwyd yn ddeheuiig gan Mr E. Hugheston Roberts.—Derbyniwyd at y berdon- eg i'r ysgol, yn cynnwys cyfraniada/u Mrs Davidson, a Miss Greaves, tros 12p. IBu raid j cael ail gyfarfod nos Wener yn yr un lie. j GWLEDD, Etc.—Yn Sialem, nos Fercher, cafwyd gwledd wedi ei pharatoi ga.n Miss Ro- iberts, Teigl House, ac amryw chwiorydd. Ar ol bwy.ta, cynnaliiwyd eyfai-fod, amrywiaethol, I dan lywyddiaetih y Ptaroh W. J. Nicholson. I I ddecihireu y cylarfod oanmyd "Hen Wlad fy Nhadaai." ryna caed adroddiadi, "Cy-nghorion Wil Bryan i Rhys Lewis," gan Mr Wm. Jones, I !Pen Clogwyn can, "Yr Eihedydd," Mrs Eifion Jones; "aotion song," "The Gift of the Sea- son," Misses Frances Griffith, Minnie L. Evans, J. Roberts, a S. Williams, a chor; can,. "Three Cheers for Jack," Mr Ezra Lewis; can, "Sing, Sweet Bird," Mrs Eifion Jones, yn aTdderchog, a gorfu iddi ail ganu adroddiad, "For Peoiple will tailk;" can, Mr Ezra Lewis, "Glorious Devon," cafodd encore, a chanodd "nlelI1 Sim- ddie Fawr;" adroddodd Wtm. Jones "Wil Bryan a'r CUoc." Cafodd encore, ac adTodd- odd "iModryb Siian." Yn dilyn oaed deuawd, "Etsoelfiior," gan Mrs Eifion Jones a Mr Ezra Lewis. Ai nid oedd mwy o gan en on Cymreig i'w cael, tybed ? Dydd IAI-un, bu gan yr un ysgol 3JO eglwys "Bren Nadolig," cyninyrchioi a hardd iawn, a chyfarfod yn y Drill Ball.

PWLLHELI. ARSENMG.-Dydd Mercher, bu eistedd,iad Ynadlys arbenig, pan yr oedd J. G. Jones, Ysw., Maurice Jones, Ysw., a G. H. Roberts, Ysw., ar y Fladne- Ar-hosiion addysgol yn unig a f'u gerbron, yn, caeil eu dtwyn yn mlaen gan Mr J. T. Davies, swyddog presennoldob dos- parth Bottwnog. Y personau oeddynt yn cael eu cyhuddo o Deidio anfon y plant oeddynlt G. Griffiths, E. Edmunds, W. Owen, Thomas Rtabents, J. Hughes, Thomas Evans, J. Jones, a Thomas Morris. Taflwyd rhai acihosion allan a gohixiwyd y lleill. Y(JYMDErM-A,&kU. -South Beach: "Cym- deithasoliaeth" oedd testlyn anerchiad gwych gan Mr E. R. Davies yn y gymdeithas uchod nos Lun.—Penimaunt: (' Adedladyddiaeth oeld testyn anerch Mr Owen Ptarry, Ysguiborwen.— St. Pedr "Yr Egilwys yn y Cynoesoedd" oedd testyn y Parch J. Daniels (Rhabanian), Ceidio. Doethawr yn mhob cymdeithas y.w ef.—Sion (W.) Caed payr gan y Pal-ch J. Puleston Jones, M.A., ar "Adar y Nef a'u Nythod," ac yr oedd yn deilwng ohono ei hun.—Oymdeithas y Gwyryfkm: Cjymerwyd Than gan Mrs R. Lewis, Llys Myfyr; Mrs Morgan Evans, Miss Jbnes, Caroline Hioaase, a Mrs R. O. Jones (llywyddes), ac yn y cyfarfod oedd yn dilyn, y Wlaroh J. R. Williams a. Mr R. Mason Jones.— Salem Caed anerchiad addysgiadol iawn, gan i y Parch Henry Rees. ar "Bennodau Cyntaf Genesis."—Yn y Y.M.A., caed dadl rhwng y Mri Nathan Murray, Glaol-street, ac R. Gwyn- edd Evans, Arlanfa, ar "A ydyw stories i'w cymeradwyo?" Caed mwyafrif yn eu ffafr. PWYLLGOR ADDYSG.—Bu yr whol nawn Mercher, tan iywyddiaeth Mr G. II Roberts, U.H.—Ar gynnvg Mr Maurice Jones, a chefn- c»gdad Mrs Jones (Ceridwen Peris), pasiwyd fod gwyliau yr ysgolion i fod am bytihefnos, sef o Gwener. R-hagfyr 19eg, hyd y dydd cyntaf yn lonawr.—Aspwyntiwyd Mr R J. Evans yn athraw cynnol-thvivol yn Llangybi, a Mr Tom Griffith a Muss Kate Owen yn athrawon cyn- northwyol yn Nhrefor. Sylwodd y CAerc fod yr apeliadau am athrawon ac athrawesau wedi bod mor uchel a 50, ond yn awr wedi disgyn i dri.—Yr oedd presennoldeb wedi gwella yn niholb man yn y sir ond dosparth Bottwnog. Yr oedd yn Mhwliheli wedi codi i 95 y 100, ac un. moddion i gael hyn oddiamgylch oedd ym- weliad, swyddogiion o ddosjparthiadau ereill. Gwnaeth y ddau wasanaetih rhagorol.—'Paroh J. Huigthes, Edeyrn Dylid gwneyd cofnod o'r gwelliant hwn.—Sylwodd y Oadeirydd lod dau ibeith arall y gellid ei wneyd, ac y dylid ei wneyd, er gwella y presennoldeb, sef cael esgid- iau i blant tlodion, a gweHa llwybra-u a ffyrdd, yn enrwedig mewn rhaniau a nodid yn Uoyn.- iSylwyd fod un plentyn wedi ei gadw am ddau fis o'r ysgol yn Mhwliheli o ddiffyg esgidiau, Yr oedd hrwn yn wta/ith arbeniig y gwarcheid- waid. )

j TALSARNAU. CYrNGHOR PLWYF.—Dydd Sadwrn, pan y Hywyddau Mr R. Evans, pasiwyd i Toi byrdd- au yn y pentref i rybuddio gyrwyr ceir motor i deithio yn araf trwy y pentref, a mynegbyst i ddangos yr arweiniad at Ty'n Tecwyn i ym- welwyr. Bu cwestiwn y lampau a goleuo tan sylw, a disgwylir gwelliant yn y dyfodol.

WAENFAWR. MEDDW.—Am y trosedd hwn, dirwywyd Owen Jones, Ty'nllwyn, i 2s 6c a'r costau, ddydd Sadwrn, yn Nghaernarfon." (Parhad ar tudalen 7.)

Bwrdd Undeb Caernarfon DYDD SADWRN. Dan lywyddiaeth Mr Alfred Richards (cadeirydd). ] PROFEDIGAETH MR D. LLOYD- t GEORGE.—Sylwodd y Cadeirydd i'r Bwrdd, yn eu cyfarfod blaenorol, basio penderfyniad yn llongyfarch Mr Lloyd-George ar y gwasan- aeth mawr a wnaeth yn nglyn a helynt di- weddar y rheilffyrdd, ond yn ddiwcddarach cyfarfyddodd Mr Lloyd-George a phrofedig- aeth lem drwy golli ei ferch henaf. 'Cynnyg'ai bleidlais o gydymdeimlad a Mr Lloyd-George yn ei drallod.—Eiliwyd y cynnyg, a mabwys- iadwyd ef mewn distawrwydd. DIOLCH.—Cyfeiriodd Mr H. Parry (Caer- narfon) at garedigrwydd Maer Caernarfon (Mr R. Gwyneddon Davies) yn rhanu oddeutu han- ner can tunell o lo yn mysg tlodion y dref, a chynnygiodd eu bod fel Bwrdd yn talu diolch i'r faer.-Eiliodd Mr G. Williams (Bodych- ain).—Dywedodd Mr T. J. Lloyd fod Mr a Mrs Barnard, Castell Tilrynbras.. wedi bod yn bur garedig wrth dlodion ac ereill yn byw yn mhlwyf Llanrug. Nid yn unig yr oeddynt wedi rhanu arian, ond hefyd de a siwgr ac oddeutu dau gant a hanner o wningod.—Syl- wodd Mr Ingham fod Mr Assheton-Smith wedi bod yn bur garedig wrth dlodion Llanberis, heb son am sect na phlaid.—Dywedodd Mr J. G. Thomas (Cwmyglo) fod y Cadfridog Rowlands wedi dangos caredigrwydd cyffelyb yn ardal Llanrug.—Dywedodd Mr Jones Glan Peris) fod teuluoedd y Rhuddgaer, Quirt, Clvnnog, a Threana wedi bod yn bur gaTedig wrth dlodion plwvfi Mon o'r Undeb.—Y Cadeirydd Gresyn na fuasai ereill yn feddiannol ar foddion yn dilyn estampl y bobl a enwyd.—Mabwysiad- wyd pleidlais o ddiolcbgarwch i'r oil a enwyd, ac ereill am eu caredigrwydd. YN Y TY.-Hysbv&-u y Meistr (Mr Parry) fod yn y ty 130—73 o ddynion, 41 o ferched, a 16 o blant. Nifer y crwydriaid a dderbyniwyd i mewn yn ystod y pedair wythnos ddiweddaf oedd 90; y mis blaenprol 105.-Mown atebiad i ofyniad dywedodd y Meistr fod Thai o'r dyn- ion dros 60 mlwydd oed. ARIANOL. Ar gyfarwyddyd y Pwyllgor Arianol penderfynwyd i dalu a ganlyn Tretn y sir Mon, 530p treth Sir Caernarfon. 3172p. Yr oedd angen 900p i dalu yr elusen am y mis nesaf. ELUSEN.—Talwyd yn ystod y pedair wyth- nos ddiweddaf mown elusen 903p i 1519 o dlod- ion, y cyfnod cyferbyniol y flwyddyn ddiwedd- af talwyd 853p i 1475 o diodion, a'r un cyfnod y flwyddyn lfaenorol, 794p i 1406.

Cynghor Tref Pwllheli. Y CYNGHOR A CtHJWMNI Y CAMiBtRTAN. GOHEBJAETHAU PWYTO. iQytfiarfu y Oyngter uchod nos Fawrth, y Maer (Henadiiir W. Anthony) yn llywyddu.— Caed pump yn eribyn tri yn ffiadcr cynnyg o Gynghor Blackpool, fod yr henadurriaid i fyned o flaen yr etiuolwyr fel y cynghorwyr mewn etholiadmi.—Oytunwyd hefyd, ar gymnyg Mr R. Ivor Parry, gefnogi cynnyg o Gynghor arall Ifod y Llyiwodiaeth yn darpar ac yn tain am lafur i'T d'iwaifth mewn adegau o wendid mas- nach fel yn awr.—(Ax gyirnyg Mr A. Ivor Parry, a chefnogiad Mr Hugh Prichard, pas- iwyd yn ffafr cynnyg Qyngjhor arbeniig o blaid trethiu eiddo birol.-Ar gynmyg yr Henadur W. Eifl Jones, pasiwyd1 i drafod y gohebiaethau a Chwmni y Oaaribfrian mewn pwyllgor ar y diwedd. lwyd, fod y mater yn galw am hyny oherwydd ei bwysigtrwydd.—Pasiwyd, gap fod (beritihyciad i'w gael i'w ad-dalu nlewn 36 o flynyddoedd, i fyned yn mlaen i wneyd y gwell- iannau cynnygiedig yn Gaol-street.—Yr oedd -Ig delieeb wedii dod oddiwrth dai-ddalwyr yn Tal- cymerau: yn taer ddyrruuno gweHa y ffordd, a'i goleu yno. Hysbysdd fod y Mri Andrews yn barod i gyflarfod y Qymghxxr ar gwestiwn es- tyniod y bibell nwy. Piasiwyd i gael adrodd- iad pellatcih ar hyn erbyn y Cynghor nelaf.- Gofynwyd i'T cletrc wnieyd ymdhwil i hawliau y cyhoedd ar Iwyjbir Fferm Penmaen.-Wed'; petth cwesltiyno gan -Air J. Summem ao ereill ar y telemu i ddaivar lamp yn "Cardiff-road, Icododd Mr H. T. Hughes, fel trethdalwr, ddatgam ei fam, gyda, rfienad y Maer. Barnai mai y peth lleiaf a allai y Gorphoraeth ei wneyd oedd rhoddi dwy la.mp i fyny yn Cardiff- road. Yr oedd tedinlad cryf yn ffalfr hyn, os esitynid1 y biibell nwy yn TWcyrnerau-coad. Pasiwyd i wneyd hyn.—Gan fod yn hysbys fod g^vastraff ar ddwfr yn y dref, gofynwyd i'r arolygydd gymeryd cwrs er gwella petihau ar un waith.—Nid ffaMol oedd y Cynghor i gais Mr E. J. Huiglhes, High-Street, i gau yr is- lytihyrdy am un o'r giloch ar ddydd Iau, am mai tra anhwylus a fuasai hyny.—Yr oedd gohebu er helaethu cyfleusterau y telephone yu cael ei. gario yn mlaen. Os tanysgrifid 83:p yn yofawaneg yn flynyddol byddai i'r gwelliannau a ofynid gael eu can.ialtau,-Y.r oedd y der- byniadJa-u arianol am fis Hdircl yn 105p; Tachwedd, 425p. Gwnaed: taliadau yn cyn- nwys 157p i'r Eglwysd Rihyddion am adeilada»u y Bunigalow i'w troi i wasanaeth y Cynghor. Galwyd sylw at y treulion mawr ar y ffyrdd, a'r dymunoldeb o gynndlo yn hyn. Pasiwyd i'r mater gael ei yetyried yn bwyllgorawl.—Rhodd- ai y peirdannydd yn fisol adroddiad am a wne;d ar y borthifa, a'r cynnydd. Y tro yma rhoed un maith a manwl am oipheniiad y gwaith, yn wahanol adramau, ac yir oedd, fel yr honid, y cynllun wedi el gario allan i foddlonrwydd mwyaf y peiriannydd. Yn ddilynol aed i bwyllgor ar oheibiaetthaiu pwyisig oedd wedi ,pasdo l'hwng y Oynghor a Chwillni y Cambrian, a bu eisteddtiad maith.

Bwrdd Undeb Ffestiniog DYDD MAWRTH.-Alr O. Jones (cadeir- ydd) yn llywyddu. Yr oedd hefyd yn bresen- ol, Mri W. Jones (is-gadeirydd), E. M. Owen, R. Roberts, W. W. Morris, D. Tegid Jon J. Roberts, W. Williams. J. Roberts, R. Evans, O. Elvans, R. O. Williams, D. Owen, J. Pierce, O. H. Lewis, fR. W- Vaughan, Alm Casson, Mri Morgan Jones, iE. Llywelyn, J. Williams, Morgan Roberts, J. Pritchani, D. Fowden Jones. "YN DGKSGWYL GAIR."—Yn ateb i'r Cad- ei-rydd, dywedodd y meistr nad oedd Mr Wil- liams (arolygydd Bwrdd y Llywodraeth Leol), wedi gwneyd un sylw am ei ymweldad diwedd- af.-Y Cadeirydd Byddwch cystal a'i hysbysu ein bold; yn awyddus am gael gaar oddiwrt'ho pan yr ymwela. ARIANOL. Talwyd o allan elus- en 244p 18s 3c ar gyfer 251p 10s He yr un adeg y llynedd. Gofynid am 266p at y dyfodol. Yr oedd v diffyg arianol yn yr ariandy vn 2.080p. Y nifer a dderbyniodd elusen oedd 916, yn dangos cryn gynydd. GEFINOGI DIWYDIRWTM.-Cynygiodd Mrs Casson fod cangen o gymdteithas a enwai er cefnogi gwniadwaith, gwen, etc, yn cael ei chychwyn yn y ty. Ni byddai draul o gwbl yn .evsylltiol a hi, ond ibyddai yn addysg a diwyiliad i'r merched er paratoad at ddyfodol bywyd.—Cefnogodd Mr R. O. Williams ac am- ryw eraill y syniad yn galonog, a phasiwyd yn unol. "Y TREULION YN iRHY UCHEL."—Yr. oedd arch un a dderbyniai elusen yn costio 3p 15s, tra nad 'Oedd yr arch a ddarparai y Bwrdd ond gwerth 22s. Ystyriai Mrs Casson v treulion yn rhy uchel, a chynygiai ohiriio talu.—Yr joedd y Cadeirydd yn hollol yr un farn. DyM gwrthwynebu v g wast raff ymia. Talwyd 2p 13s yn ofer gan y wraflg, a dyma gais am gynydd' yn yr elusen iddi.—Yr oedd Mr R. 0. Williams yr un farn, ond rhaid oedd i'r wraig wrth yr elusen, a ffafriai 7s 6c; ond ar gynyg Mr D. Tegid. Jones, a chef- nogaeth Mr John Roberts, Trawsfynydd, 6s a gariwyd. LLYTHYRAU.—Anfonid fod y swm o 1.000p yn cael ei dafu ar ran plwYf Ffestiniog yn ffafr v bwrdd. ARREID AP-TAN.-Ad,goflai v Cadeirvdd y Bwrdd y gwrthodwyd llanw llyfr cofrestriad yn ol cymelliad Bwrdd y Llywodraeth Leol, ond yr oedd y gwaith wedi ei wneyH yn fanwl a gorffenol ar wahan i hyny gan yr Is-glerc a'r swvddogion elusenol. Cymellant hwy fel pwyllgor arianol datu 12p am hyn ar gvfer 21p oeddis wedi eu taliu yn Mhwliheli trwy ^ael v llyfr cofrestriad. 'Cymellent ddiolch- garwch cynes i'r rhai 3.. wnaeth hyny, ac foi cofnod o hyny yn cael ei tyneyd. Trwy y I cwts gyaierwyd arbedwyd arian.—Pasiwyd ye adroddiad ar gynyg Mr Morgan Jones yr is-' gadeirydd. 11 RHYB["DDI0 Y PIAVYF1.—Y7r oedd y setyllfa arian^J vn dra anfoddhaol diffyg mawr yn yr arnuidy, a liawer plwyf heb dalu yr ua alwad. Pasiwyd i rybuddio. Y X ADULIG.ParotO\vvd ciniaw i'r gwarcheidwaid a'r tlodion, ac yr oedd cystal ag arfer. Yr oedd yn bresenol yn ychwanegol at y gwarcheidwaid y Mri J. Lloyd Jones, U.H., Ffestiniog R. 0. Davies, (cyfreithiwr), a Dr Richard .Jones. Wedi clirio y byrddau caed yr anerc'hiadau a'r -diolcliiadau ,gan y Cadeir- ydd, yr ls-gadeirydd, a Mr J. Lioyd Jones, y diwecidai yn bert odiaeth.

Cyfar od IVIisol Dyffryn Clwyd fCynnaliwyd yn Rhyl ddydd Tau, Mr D. Wil- iams, Dinbych, yn y gadei r.-Hyshyswyd fod ri o llaenoixaid wedi eu dewds yn eglwys Llan- sannan, a p.-iamp YIll Gyffylliog.—Darllenwyd llyt-hyr eyf4 i'r Parch Llewelyn Edwards, M.A., o Gyiarfod Misol Llundain, a rhoddwyd derbyniad ■-ive&awgar iddo ar ei ddvfodiad i bresiwyjio \libuthyn.—Cafwyd hanes cysurus am yr aCi>i yn Wai'ren-road, dan arweiniad y Parch LI. I-*iwards a Mr D. Roberts, Llanelid- an.—Cafw; d un erchiad ar y symudiad ymosod- ol gan h 1 'ler Roberts, Llanelwy, a'r Parch R. Ricliaiv, gan annog i wneyd casgliad cryf at yr redwng hwn.—Darllenwyd papyr hynod o :r.d<iiol gan Dr Collins Lewis, Din- bych, aT iKiau llwyddianit pobl ieuainc.- Dewiswyd yn -vnnTTaiolwyr i'r Gymanfa Gy- ffredinoj y i'anhn E. SStepthens, F* Jones, ac 0. Fouikcs. i Mri Morgan Williams, G. Jo. Evans, a mis Dowell; i'r ddwy Gymdeith- asfu, y Piii- ihm Joseph Evans ac S. T. Jones, a Mri R. ) Roberts, Foxhell, a G. Jones, Eglwysw^ei! -ii'aisi'wyd i anion cydymdeimlad a. Mr Lkn -'leorge, A..S., yn ei alar am ei anwyl fe1\ ac a tiheulu y diweddar Barch Hugh Piu i yffryn, a fu am flynyddoedd yn aelod o'r L Irlod .Misol.—Gwnaed coffhad am y diwedda Mr Thomas Williams, swyddog ffyddfciw n a 'lwys blanddula-g, ac anibnwyd eyd-ynideii,i,' i a' deulu. Anfonwyd cydym- deimlad a y- million mewn galar a chystudd, sef Mri Vi,. Rlhyl; E. J. Rowlands, Llan- fair W, Naaitglyn,a Mrs John Ro- berts, Wa: ,N-abys%-Vd fod y casgl- iad at hatfa Llandudno wedi cyrhaedd y 6wm an v ieddus o 26p 15s lc.—GaJwyd sylw at yi i hnos weddiswu, ac annogwyd ait i bb ffyddi.ivb gael ei roddi i'r cyfarfodydd ar hyd yr v, > aos.—tPrege^tiuwyd gan y Parchn Llewelyn VA lrds, M.A., W. Psarry Jones, a Francis Jo,

YSBYTY HEliJTUS I FFESTINIOG IrE UYLCH. Dydd i-i. vedi eisteddiad Bwrdd Undeb Ffestiniog, <r'.i,fa naifer luosog o aelodau Cynghorali L'! ,Eg Ffestiniog, DeudraertAi, a G laslyni -1 y cwestiwn o yspyt/ty heint- ns. Dewi^\v; i Mr Owen Jones yn gadeirydd. Sid oedd nmychiolwyr o Gyngihor Portb- onadog, gan "ad oeddynt hwy, fel yr hysbyswyd ar oi hyti. > 11 dewis uno a'r undeb ar hyn o brvd. Yn ateb e.?tiwn o eiddo Dr R. Jones, a olygid cyi>'iu'i' y sefiydiliad aty fredh woo. yn unig, ateba i i >■ D. Tegid Jones y goly^ai e-f yn ei gynnp" jniath o afiechvd heintus. Barnai Mi IU, owden Jones mai y frech wen yn unig a • • ..i y Llywodinaeth ddarpar ar eu cyfer. D. iv vvyd y cylchlytihyr, a thueddfd i ddod i'i p. '.I'iarfyniad mai y frech wen yn unig a f&rld\!id. D(\Tna oBygai y Mri R. 0. WdHiame ac K Llywelyn. Bamiai Ait j. Lloyd Jones mai yn y wedd gyffrediiki! y <i»-allid y cwestiwn dair neu bedair blynedtd y ei. nan y gwnai etf a Mr W. Jonea adroddio J ,n* > He cynnygiedig. Da'tuiano id y Cadeiiydd ei farn. a chyd- ddeallwyd i > hwyn gyda chael adeilad ar byn o bryd at v t':ih WIOTI, a darpar yn y tir le i adila.dtu y-spyMy aralfl hefyd. C:ynny¡;\i\l' Wm. Jones, Llandecwyn, en bod yn siv-1 liau y tir tan eylw am y swm o 3p y flwyddyn. Pasiwyd yn unol fod y tri Chynghor yn eymud y" y cy arfod yma, ac yn anfon y Mri R. 0. Wi'!h;:nw a Mr Thomas RdberUs, y cterc, i annog (\\ i 'or Dinesig Ptorthonadog i ail- ystyried en (• •nderfyniod. Tybid fod mwy o reswm tros t'idynt hwy ddarpar na neb.

CGDi CYflOG CASGLYDD YMDRAF. i: ), H7PH FYWTOG YN MWiRDiD t "DEIB BLANGCHR. Y prif i'i;nt-is i'w drafod yn Mwrdd Undeb Bangor, ddydd Gwenes-, ydoedd cais oddiwrth gaaglydd iiodi y tlodion yn Mangor (Mr R. D. Evans) an; r;or o g?ilog. Oefnogid ei gais gan aroly. ^yr v tlodion, a rihoddid gair uohel iddo fel C4».«.gi(\-dd. Yr oeddynt o bilaid codi ei gyflog 11¡:J;in i.ninit-. Ar ran y trethdalwyr gwrthwyrn iMcid Mr Josepfh Davies, Bang-rr, y cais, a rhotv- ;iiryw resymau dros hyny. Nid oedd sefyilf.i )n.).snach yn y dref ar l^yn o bryd YI gyfryw ax- y gellid oodi tndlog y casgiydd. Yr oedd d oxldof mawr yn y dref. Penderfyn- wvu cod: i'i gA'i'-ig ddep" punt. Itarllennxid y Cadeirydd lythyr oddiwrth Dr E R Tiiomas, fleaumaris, un o'r med5ygon yn ngwa-sanaf ih y Bwrdd, yn gofyn am ragor o gj-flog. Qv'nnygio<!d Mr Jotsejph Daviea eu bod ya gohirioy roarer am ddeng mlynedd, a siaradodd rhai o'r ae!od«wj yn M%f-.r codi cyflogau yr oil o'r medda L'<>n. Wedi siarad pellach, pasiwyfl i godi ei gyH".p; yntau saith bunt.

BAEDD YN YMOSOD AR FACHGEN Ymo?od<.dd baedd tair blwydd oed ar fab amaethwr. a'r enw David Evans, yn Sychnant, Llanwtnog. grr Llanbodr-Pont, Stephan, dydd o'r Ll;lm, ac wedi ei daflu i lawr brath- odd ef yn dost. Yr oedd baedd newydd ei fodrwyo, a gollyngwyd of allan am ysbaid i'r iard o flaen y ty- Pit,- >\ t hvvd ef yn ymosod ar y bachgen, rhedodd dau dcu dri o ddynion i'r man a phic- phyrch yn en dwylaw, ac ar ol cryn drafferth c.aed y };;¡"dd yn ol i'w dwlc, a saethwyd ef ar unwaitli Y mae'r bachgen yn o wael ac yn gorwrdd yn ei wely.

METHASANT El DDIENYDDIO Y mat' y pAvdurdodau wedi rhyddhau John Lee, goiidi'inn:wvd i farwolaeth yn nglyn a llofruddiad Miss Keys, yn Babhacombe, yn Dyfnai.sv. yn 1885. Ardystiodd Lee o'r dechrew hyd y diwedd ei fod yn ddieuog, ac er gwr.i'yd tair vmgais i'w ddienyddio, meth- iant fu'r <)!1. Yna penderfynwyd rhoi penyd wasanaetl1 iddo am ei fvwyd, ond rhyddhawyd ef yr wytlvnos ddiweddaf. Y mae Lee erbyn hyn yn io ndwydd oed.

DAMWA:N ANGEUOL I GAPTEN CYMREIG Daer'i y newvdd prudd i Felinheli nos Sad- wrn, f:){(Ci')! ¡n John Williams, Ilywydd yr agerloii T "AHi' + ^r." t'ydd yn mordeithio rhwng Felinheli an Aberdeen, wedi ei ladd yn un o borlldaddoedd Scotland, tra yr oeddis yn dad- 11wytho y llong. Yr oedd Capten Williams yn 54 mlwydd oed, a gedy weddw.

OAMWEINIAU HYNOD rhyw .inirhaffal ar y mawrion. Ychydig amseryr ül. lladdwyd Arglwydd C-hesham wrth hela. Yr o-dd ei geffvl ym neidio dros wrycb pryd y syilhiodd yntau ar ei ben ar lawr a Lladdwyd ef yn v fan. YVnhen ychydig ddydd- iau, ^addf^M Arglwydd Kilmaine ei hun drwy neidio 'lenestr gwesty yn Paris. Cyn pen ychvdiig (ii-,T.,Idi,au wedyn, syrthiodd yr Ar ghvvdxl Edward Claude Barrington Eyre i'r mor oddiur fwrdd y llong ryfel "Vindictive," a iboddwy-cl c-f. A Ithua'r un adeg, rhedodd y Cadfrirloc ar ei feisicl motto-r yn erbyn car mot-r vyfaill iddo, a Haddwyd yntau yn y tan.

Yrmennydd hwyaid ydyw ymborth campwyr China. Crtdanf ei fod yn fwyd mwy maethlon na dim arall. Dywed y Pen Postfeistr nad yw'r gyfraith yn gwaliardd rhoddi tips i bostmyn. Aeth cymaint o lysywod i bibellau'r dwfr glan newn rhan o New York fel y tagwyd hwy. Ar gvfartaledd, rhyw bedwar a hanner a aelodau sydd ym mhob teulu ym Nlrydaing. meddir.

peok lo yn tchel iawn ei phen, ac y mae cyf- logau'r glowyr yn uwch nag y buont er's blyn- fddoedd meithion. Y mae gwedd lewyrchus EJefyd ar y fasnach alcan, ond nis gellir dyweyd yr un peth am y fasnach lechi. Y mae hono yn waeth nag y bu er's blynyddoedd lawer, ac nid oes un argoel eto am ameer gwell i ddod. Bywyd llawn pryder yw rhan yr amaethwyr ffefyd, yn enwedig mewn manau yn Ngogledd iCymru, lie mae llawer o'u caTtrefi wedi cael eu jgwerthu. Edrychir yn ol ar waith y iSenedd gyda IJoddhad. Mae'n wir na phasiwyd nifer fawr D'r mesurau enwyd yn Araeth y Brenhin, ond aafwyd Thai mesurau defnyddiol dros ben ar IWaethaf Ty'r Arglwyddi. Nis gallwn enwi idnd dau neu dri. Sefydlwyd llys newydd lIe gall troseddwr apelio yn erbyn dedfryd [Brawdlys; caniatawyd i wragedd gael eu heth- ar Gynghorau Sirol a Threfol; pasiwyd fleddf i orfodi gwneyd archwiliad feddygol ar blant ysgol; gwnaed cyfnewidiadau yn nghy- ffansoddiad y fyddin; a phasiwyd mesur pwysig Mr Lloyd-George yn nglyn a rhoddi Jareintlythyrau i ddyfeiswyr estronol. '-B u tiifer o etholiadau Seneddol yn ystod y flwydd- yn, a daliodd y Rhyddfrydwyr eu tir yn ar- dderchog. Ychwanegasant eu mwyafrif mewn phai manau, ond mewn ereill etholwyd aelodau lilafiXr. Parha'r Weinyddiaeth ti feddiannu ymddiriedaeth y wlad, ac nid oes dim argoel lod y blaid Geidwadol wedi enill dim tir oddiar yr etholiad ddechreu'r flwyddyn ddiweddaf. =