Baner ac Amserau Cymru

AT EIN GOHEBWYR. Gwacncaegurwen, Brynaman.- Yn ein rhifyn am yr wytbnos cyn y ddiweditaf, ymddangosoddhanes fod Mr. David Evans, dilledydd, wedi tori ei goes melyii dan fan, trwy syrthio dros glogwyn. Y mae yn dda iawn geuym hysbysu nad ydyw yr hanes yn wir; a chan ein bod wedi anfon y copi a dderbyn- iasom i Mr Kvans, yr ydym yn gobeithio y Uwydda i gael gafael ar y dyhiryn a anfonodd y chwedl ddisail. G E.- Yr oedd y gohebydd hwn yn cwyno fod rhywrai yn ei ardal yn cyfarfod a'n gilydd i yfed ar y Sabboth, ond ms gallwn ni gyffwrdd i'r futh gwestiwn o gwbl. Un 0V I)osbarth.-By(idai eich llythyr yn fwy tebyg o gael sylw pe baech yn ei anion i ysgnfenydd y Cyfarfod Misol y perthynwch iddo, i'w osod ger bron yno.

GENEDIGAETRAU. ELLIS—Xonawr 18fed, priodplr, John Ellis, draper,'Bethesda, ar ferch. JO??L?wr ISM. priod Mr. R. Jones, gM, Cambrian Works Croso¡.¡waUt, ar ferch. j0»0^TS^pri0fr^l. Lloyd, Ysw., Towyn, ar ferch. PBIODASAU. EDWARDS-DOROTHY-Ionawr 23ain, yn St. George's, Han- over Square, Bangor, y Parch. Henry Thomas Edwards, ticer, Caernarfon, Lkg Ann Dorothy, merch hynaf y diwedd- ar John Jones, Ysw., Taiatna, Mon. HITHFS EDWARDS—lonawr 24ain, yn mhresennoldeb y cof?trvdd yn Salem, HanM..on Dyffryn C.tr.o&gan y ?reh J. Evan., Tregeiriog, Mr.Hugnes.Dolw?. a Miss ydwM'ds merch hynaf Henry Edwards, Ysw., B? I?en y CWID, Dyffryn Ceiriog, SAVABB—H^L-Ionawr 21ain, trwy drwydded, yn Eglwya ?eiriol BMgor, gan y Parch. D. Edwards, Acer U?n- vstuindwy (ewythr y briodasferch), yn cael ei gynnorthwyo Sn y Parch. John Pryce, M.A., ticer St. M?y, Bangor, Mr. S?hSMMe. North and Provincial Bank, Beaumans; S?I fab William Savae. Yaw., Banker, & MiM CatheriDe ?cy. merch J. H. L. Hall, Ysw., Hen F*nc, Bangor. MARWOLAETHAU. JENKINS—lonawr 19eg, yn yr oedran partriarchaidd o SSain mlwydd, llir, Lowis Jenkins, Cwmgiao, fter Ceinewydd, Yr oedd yn hen ?r parchns a charuaidd. ?theimltr chwithdod mawrareiolKaneyIcheMeo?MUion tn?ES-)onMvr2S.nn, yn 80"in mlwydd oed, Mr Cadwaladr J?? Geina, B.dnar.-gynt o'r Felin Isaf, Llandyrnog Yr Mddyn wrsynwyr. hyM?, achared.g apherchidef YnhwrKan bawb a'i had?ecat. Yr oedd yn bnod & merch iT diweddar Hybarch John i.loyd, Llansannan. Dygodd deuhl lliosog i fynv yn grefYllrlol, er nad oedd yn proffesu crefyild ei hun ond er's ryw dair blynedd; er hyny vr oedd tystiolaeth yn mynwea pawb a 1 badwaenai "ei fotl yn ofnt Vuw yn fwy na II?wer." ac er panyniunoddacbref- ydd yn y Waen, Uodnari, e? a dyst.odd broftes dda? Se wedi mi80ed(1 gystudd trwm efe a hnnodd yn yr Iesu | ?pwvsoyndawe)ary"Gn? "am ei fywyd tragywyddol. iydd Llun diweddaf, claddwyd ef gan dyrfa !ivsog ?wn yn mynwent Uandyrnog. Boed nawdd Nef ar ei weddw oed- Janus, at' ei blaut a i >vyrioo. ROBERTS—lonawr 21am, yn I7eg mlwydd oed Hugh, t, ryd, yd.d, ?b Richard Roberts, Ysw., Aberystwyth. Dioddefodd hir waeledd iechvd yn amyneddgar a dirwgnach; ac yn ei hrwotaeth yr oedd m?-i o berthynasan a chyfe.Ihon yn Mr?eth? ar ei ol. Ar ddydd ei gladdedinaeth, dangoswyd Rl'wydmon o barcb, gan lawer drwy gau en siopan 9 1 ereill drwy roddi Ueni ar en ftenestri, yr hyn aweUd hefyd yn y nMer liosog a ymg?ludd i dalu y ?ymmwynas Olaf i r ymadawedig, ROBEItTs-Ionawr IOrg, wedi bod yn gystuddiol am o ddeutu chwe blynedd, Laura Hoberts (gynt o Tafarn lrap), LUn- for, yn 76itlil mlwydd owl. Hebtyngwyd ei gweddillton marwol i dy ei hir gartref, yn mynwent Llanlor, y dydd Mercber canlynol, gan dyrfa liosog a pliarchus.

AM Ell I C A. YR ydym yn Uawenyiliu weled ciu brodyr tu draw i'r Werydd yn dangos nrwyddion o deyrngarwch diledyrw tuag at iaith, Jlenyddiaeth. a defodau eu cenedl. Cynnllliwyd mewn Rwaliauol ranau o'r Unol Daleithiau, yn yetod y gwyliau diweddaf, am- ryw eisteddfodsu llwyddiannus, o nodwedd hollol ganadlaethol, Sylwasom fod em hen gydwladwr doaiol. Llew Llwyfo, wedi email y gadair yn Utica, ddydd Calan, am y brydde.t oreu ar loan Fedydd- iwr, I D, Ffraid oedd beirniad y farddoniatth oil, oddi Berth ar un teatvn; a Gwalchmai oedd beirniad y traethodau. Hwyrach y gallai eisteddfodwyr Cymru efelychu eu brodyr Amencauaidd trwy anfon cyfansoddiadau dros y i gael eu barnn, fel D& ddywedo neb fod C) ftbrach anghyfreithlawn rhwng ymgeisydd a beim ad.

BWYTTA PUMP 0 FORWYR LLONU DDRYLLIEDIG. .3. Yn PkllaMphia Yn MXA: cad yr banes rswydn8 I J:anlyn. Y" mi. Mehefin   yn ddrylliau a, dueadau Patagonia. Os bydd rhai o'n darllenwyr yn yetyried cyboeddi yr adroddiad hwn  01 0 berwydd ei fo(I yn hen, I)oed iddynt g(,fi ) pellder t anbyjyrobeddj »Myoy oil digwyd(illd "fnadwy le ynddn. Am wyUI "wrnod a dLu?,,ain y bu Y d?iaw tr?. p?v.-? ar ddeg ??n Dift-l'- y?wy?o.l a M.cu ?d.u?reddygwy?c?d yn nghulfor a chvmu,aiut ),doe(l(l paugfo3,(Id ..ni.iidJelol cu newyn fel y bu gorfod iddynt fwyh cy,l.h pump o'n cyn??tU.? a fuont feirw 0 newyn ac oerfol. YuiMus.Mhubwydhwy.

DTDD Mercher diweddaf, rhoddodd Rhydd- frydwyr air Fflint wledd fawreddog i'w cyn- vrychiolwyr-Arghvydd R. GROSVENOR, a Syr R. A. CUNLIFFIt-yn neuadd tref y Wyddgrng. Ni ddarfa i ddim llai va 250 o fonsddigion gyfran- ogi o honi. Llywyddid gan Mr. E. BATB, 0 Kelaterton; ac yn chwanegol at yr aelodau dros y air, yr oedd Mr. W. H. GLADSTONE, A. S. drcs Whitby; Mr. S. HOLLAND, A.s. drce Feirionydd; Mr. K G. SALISBURY, SyrT. G. FROST, a Mr. R. FROST, Caer; Major C. WEST, Arglwydd Raglaw sir Ddinbych; M.r. KYFFIN ROBERTS, Llanelwy, a. Mr. JOHN IIOBEItTS, o Ab6rgele a Liverpool. Wedi darfodgwledds, traddodwyd amryw o ar- eithiau rhagorol, y rhai a welir mewn cwr arall o'r rhifyu hwn. Yn ystod y gweitbrediarlau, datllenwyd llythyr oddi wrth Mr. WATKIN WILLIAMS, A. S., yn atulygu ei ofid o herwydd ei alalia i fod yn bresennol, ac yn hysbysu ei fod yn dealt oddi ar "awdnrdod dda" fod y Llyw- odiaeth yn bwriadu dwyn mesur i mewn i'r eis teddiad seoeddol nesaf ar y ewestiwn o addysg yn yr Iwetddon, ac i aefyll neu syrthio i'w gan- lyn. Nid oedd efe wedi cael gwybod pa fodd y bwriadent ymwneyd a'r "anhawsder crefyddol."

Y mae Mr. BROGDEN, A. s., yn cynnyg yr hyn sydd yn ymddangos yn awgrymiad syml i der- fynu y strike yn Weheudir Cymru. Deallir yn gyfiFredinol fod y gweithwyr haiarn yn foddlawn i ail ddeehreu gweithio ar unwal tti ond nis gall- ant wneuthur byny oddi eithr iddynt giel sicr- wydd am gyflenwad digonol o danwydd. Wrth gwrs, nid oes neb yn gwybod hyn yn well na'r glowyr, y rhai sydd mor ddiysgog ag erioed. Gofyna Mr. BROGDEN i'r dyriion hyn, a foddlon- ant hwy i ail ddechreu gweithio ar gyfuudrtfn "dwy siift," yn lie y gyfuudiefn breseBnol o nn sifIt; as os cydayiiiaiit, dywed ei fod ef, o'i ran ei hun, fel person sydd yn cynnrychioli un o'r gweitbydd glo a haiarn, yn hollol foddlawn i dalu yr hen gyflog." Y fantais i'r meistriaid o ddefnyddio dau ddosbarth o ddynion, pob un yn gweithio saith awr, i dori glô, ydyw, y t'ellir cidi yr un swm o lo gyda banner yr arwynebedd o leoedd gweithio dan y ddaear yn agored; tra y lleiheir llawer o'r coatau gweithio. Y mae y cyn- llun hwn wedi bodyn hit iawn mown arferiadyn ngogleddbarth Lioegr j a dyed Mr. BROGDEN ei fod yn dra cbyfaddaa i weithydd st6 Deheudir Cymrw. Dywed yn mhellach fod nifer o ddyn- ion a anfonwyd o Gymru i ogleddbaith Lloegr, beth amser yn ol, gan barchenogion gwaitb glo mawr, wedi dychwelyd, ac wedi cynghon eo cydweithwyr i fabwysiadu yr un gyfuudiefn. Y mae hwc, teth bynag, yn bwngc ymarferol. Modd bynag, nid ydyw y rhai sydd yn gwybod oreu am" deimladau- glowyr Deheudir Cf mru, ar y mater yn disgwyl y deillia un daioni oddi with ei gyunvgiad, am en bod yn credu nad ydyw "dwy sifft" mor gyfaddaa i weithydd glo y De beudir ag ydyw i weitbydd gl6 gogleddbarth Lloegr.

Derbyniodd Esgob Llundain ddirprwyaeth y dydd o'r blaen oddi with gymdeithas sydd yn myeg y gweithwyr i gef cogi eadw) aeth y Sabboth fel dydd o orpbwys, Dadleuai y ddirprwyaeth dros iddo roddi ei ^ymmhoi th i ddiddywu IJeu Jei- hau y defnydd a wueir o geibydau ar y Sabboth, ac yn enwedig gan Grj^tiotiogion prolft-seHit?;5 ac byd yn oed gan glerigwyr yr Eglwys Sefydl- edig, y rhai a arferunt deithio felly ar ddydd yr Arglwydd. Yr oedd prif ajaradwr y dirprwywyr yn amlygu dvmnniad urfrydol y eawl a gyn- nrychiolid ganddo ar fod i'r f-gob draddodi pregeth arbeuig ar y pwogc yn Eglwys Gadeiru.1 St. Paul-a'u d 'ymubiad diffuaut oed,1 ar iddo ymattal oddi wrth ddyfod yno mewn ctibyd, mewn trefn i roddi esampl gvhoeddus. YM- ddecs''ys, fodd bynag, iddo wrtbod gwneyd hyn yu beudant. Preswvlia yn Fulfcan', ac y mae yn yatjried fod y pellder i St. Paul yn ormod i'w erdded; a phan y bydd efa yn pretethu yt o, y mae yn bwriadu myned yno yn ei gerbyd ei buti

Mewn araeth a draddodwyd ganddo nos Fer- cbir diweddaf yn Leamington, dywedodd Dr. GUMMING, fod ganddo ef dystiolaeth ysgrifeneoig fod cymdeithasau Pabaidd, fel y rbai y cynLal- iwyd "ii cyfarfodydd blycyddol yn Birraiiigham a Sheffield y nos in fluenoio), wedi eu sefydlu yn unol Si chyfarwyddiadau a dderbyniwyd o Huf- ain i arfer pob moddion i ddarbwvllo Llywodr- a-thau i ddyfod allan i gynnorthwyo i adferu gallu tymmorol y Pab. Ac os Ba lwyddant yn hyn, fod iddynt ymuoo a phob math o cymdeith- asau i detfysgu a cbynnhyrfu y teyrnasoedd nas gallant eu cymmodi. Efe a ddywedodd hefyd ei fod yn credu fod y Jesuitiaid wrth wraidd y cynnhyrfiadaa a'r strikes drwy y wladj a chon- demuiai eu gwladlywiaeth a'u pathrawiaethau yn y modd mwyaf dial bed, gan rybuddio y wlad i wylio ihagddynt.

Nos Fawith diweddaf, traddodwyd (larlith alluog a hyawdl yn Neuadd Masnach R, dd Manchester, ar y Ddedfryd yn achca BENNETT, a1 anerchiadau diweddar nmryw fsgobion, o dan nawdd Cymdeithas Asghydffurfiol Man- cheeter. gan y Parch J. GUINESS ROGERS, Clap- ham, Llundain, Yr oedd yr ystafell tang yn Ibwn o wiandawyr. Ron oedd y gyntaf o'r ail oyfres o ddarlitliiau o dan nawdd yr un gym- deithas. Ymdrinodd Mr. ROGERS S'i bwngc yn oleu, grymus, a hyawdlj. Llanwyd y gadair p,an ar. JozErrt TitompsoN yr hwn, wrth aor y cyfarfod, a sylwodd fod yn yr Eglwys Sefydledig yu awr, a slarad yn gytfredinol, dair plaid fawr; sif, yr un Efengylaidd, yr uu Lydau Kglwjiig, j a'r un Ddefodol. Yr oedd y ddedfryd yn achos BENNETT wedi rhoddi testyn Uawenydd neillduol i'r olaf n'r pleidiau hyn; yr oedd y blaid Lydan Elwyslg wedi ei derbyn gyda rhyw gym- maint o foddbftd; ond ir blaid Efengylawd, rbaid fod v peth wedi achosi gofid a chywilydd. Tra yr oedd 0 APEL MOLYNEUX yn wyneby dyfarn. iad hwn, yn ystyried ei bod yn ddyledawydd arno i fvijei drosodd at Eglwys Rydd Lloegr, yr oedd ei le wedi ei lenwi i fyny yn ddioed gan un Mr. MARSTON; ac os oedd rhvw yehydig ddwsiniau ? oddefai eu (?vdwybodau iddynt Pros  Eglwys o herwydd y ddedfryd, yr MddDr. SN? yn g.t)u ysgrifenu i'r Times 1 W^Y iawnhau, ae i ddadgan ei lawenydd o' herwydd. Beth a ddywed pobl y byd, sydd yn ca'u gw!r- ionedd a gonestrwydd, er e. mwyn eu huLMD, yn wyneb y fath beth a hyn?

Y mae Mr. T. C. SCOTT, mewn Hytftyr ir Times, yn rhoddi disgritiad hynod 0 bruddaldd o'n rhagolygon amaethyddo). Dywed fel y can- lyn:- Yn v flosbartbiadau da-orllewinol. yn cynnwys Surrey, Sussex, Hants, a South Wi ts, y mae o ddeutu dwy ran o dair or gwenith y bwrild,d ei hau wedi eillian; yn y gorllewio. yn cynnwys Sonieriet, Devon, Gloucester, a Henffordd, llai; yn li, nt, Nor- folk, a Lincoln, o ddeutu yr banner; ac yn nyflryn- oedd mawr gwenith Essex, ac ar diroedd tiyuaion Suffolk, y firoedd canolbarthol a gogleddol, ao yn Ysgotland a'r Iwerddon, nid oes mo'r banner wedi ei roddi yn y tir; I\C felly, y mae yn debygol, a ohymmeryd y cwbl gyda'u gilydd, nad oes dim mwy na hanner y tir y bwriedid hau gwemth ynddo yn y Deyrnas Gyfunol wedi ei hau, a chymmumt o bono mewn oyflwr drwg fel y daeth llawer iawn o had allan yn anamserol, ac y bu llawer o hono farw. Y mae Uawer a eginodd wedi ei ddifa gan falwod, ac y mae yr hyn a ddiangodd rhag en difrod hwy yn awr yn dioddef oddi with f alidod gwlyt,), ac yn edrych yn welw ac yn afiacli. Etto, oachwanegir at yr atn- gylchiadau hyn y ffaith ei b,.d yn debygol fod yr had a bauwyd yr Hydref diweddaf yn waelach na dim a roddwyd o'r blaen yn y ddaear, eilbod yn ymddaDgos yn ammhossibl i ni gael, hyd yn oed gyda'r tywydd mwyaf ffafriol o'r amser presennol hyd y cynhaoaf, gnwd mwy na dwy ran o dair o'r cnwd gwenith arferol-dichon na phar hyn i fara fod yn ddrud i'r bwytiiwr, o herwydd gweddill y byd; ac nid em cynnyreh cartrefol ni sydd yn awr yn rheoli cyflen- wadau a pbrisiau. Ond y mae yn ammheus genyf a fu rhagolygon mor ddrwg gyda golwg ar y enwd gwenith erioed o f!n ein liaoiatthwyr er pan y mae Ilmaethyddiaeth ddiwygiedig mewn ymarteriad. itid ydyw hyn, modd bynag, ond hanner y golled y rhaid i'n hamaethwyr ei dioddef; canys glln fod y tymmor priodol i heu gwenith yn awr wedi myned drosodd, bydd yn rhaid iddynt ddefvyddio y tir sydd heb ei hau at gnydau gwanwyn, naill ai gwenith, haidd, neu geirch; ac atifynyeb y mae yn cynnyrchu o fewn 4p. yr erw yr ad-daliad a gawsid oddi wrth hau fgwenith Hyiref. Heb law hyn, bydd traul y llafur aDgenrheidiol i droi y tir o'i eefyllfa ddrwg breaennol i fod yn gymmhwys i dderbyn yr had yn fawr iawn." Cyfrifa Mr. SCOTT na bydd holl golled ein hamaethwyr eleni,_ihwng pob peth, yn ddim llai nag 1 6,OOO,OOOp.

Nos Nadolig diweddaf, llofruddiwyd merch i«uangc o'r enw HARRIET BUSWELL, yn Great Coram street, L'uudaiu, gan (idyia, fel y tybir, a welwyd gvda bi y cosou bono. Dldd Mawith, dygwyd Dr. HESSEL, caplan y Hong ymfudol Germanaidd Wangerland, yn mlaen yn llys yr beddgeidwaid yn Bow street, ar y cyhaddiad o fod yn euogo bono. Dywedodd yr heddgeidwad THOMSON, wrth egluro i'r ynad eu bod wedi cymmeryd y carcbaror i fyny, y gallaief ddangos fod HESSEL yn Llundain ar y diwrnod a enwyd. Ualwyd ar un o'r gweinyddion yn Ngwestty Cvour, yn Leicester squire, fel tyst—yr hwn a ddywedodd, gan ei fod wedi gweini ar y drarigc- edig a'i cbydymaith yu hwyr nos Nadolig, ei bod hyd eithaf ei wybodaetb ef yn cael ei cbatilyn gan y dyn a welodd efe yn Neuadd Tref Rams- gate n< s Sul diweddaf. Y dyn hwnw oedd y carcharor o flaen y bar. Os nad efe oedd ef, yr ocdd mor debyg iddo ag y gallasai mtur ei wneyd. Mewn attebiad i Mr. VAUQFAN, dywedodd y tyst ei fod ef yn deall yn dda bwys- igrwydd y dyst, olaett) a roridid ganddo. Dywed- odd yr heddgeidwad THOMSON f. d y tyst wedi cael ei gymmeryd i weled amrj w o beisouau, ac cad oedd efe ar un aohlysur wedi adnatcd iin dyn fel cvdymaith y fer,:b ieuangc i^ea y gwelod l y Dr. HESSEL. Wedi i Mr. STRAIGHT, ar Ian y carcharor, hysbysu yr yuad y dygill t Istioi- aethau boddbaol yu m'aeji i brofi ei ddieuog- rwydd, cadwyd ef mewn dalfa. V m< e percheu- ogion Gwettty Kroll, yn y Minorie, wedi ihoddi adroddiad i'r heddgeiilwaid, yn rhuddi cyftif o amser y Parch. Dr. HESSELL o i ddyfodiad i'r tf ar yr 22ain o Ragfyr, byd ei ddyehweliad i Bamsgate ar yr 28aiu o'r mis hwuw. Yn 01 cof- Lodiael am y 24ain, ni bu Dr. HESSKLL allac o'r gwestty yn ystod yr holl ddiwrnod, ac ni adaw- odd ei ystafell hyd ddau o'r gloch prydnawn y 25aiii.

Yn ol yr arwyddion presennol, nid ydyw yu debyg y cyfyd un anghyttundeb rhwng Lloegr a Rwsaia ynghjlch Canolbarth Asia. Ymddergys fod yr ymdrafodaeth rhyngddyLt wedi terfym yn y modd mwyaf boddbaol. Sictliaodd Couut SCHOUVALOFE i Arglwydd GRANVILLE nad ydyw byddin Rwesia i wLeyd dim yu Khiva heb law gOlfodi llvwodiaethwr y wlad hono i wneyd cyf- lawnder A deiliaid y CZAR, ac i sefyll at ei gyt- tundebau; ae wedi gwnei d hyny, y mae i d iy- ebwelvd adref yn fdioed, fd y dychwelodd bydd?i Lloegr o AbvMi'M. With gwis, nid oedd gan ei arglwyddiaetb ddim i'w ddywtyd yn erbyn hyn; ae felly, riychwelcdd Cenhadwr ar- benig Rwsaia adref wedi ei lwyr foddluni.

Yr wythnoa ddiweddaf, cyr Diii io-ld pi if aelod- au y blaid Ymherodroi amry w o gynuadleddau yn Ciiiselliurst, ac y maent wedi cyhoeddi adrodd- iad o'r penderfyniadaua baBiwyd ganddynt. Yn 01 yr adroddiad hwn, cyttunasant yn unfrydol fod i'r Tywysog Ymherodroi fod o dan ofal yr Ymherodres a'r Tywysog NAPOLEON, ac nad yw ar hyn O bryd i arfer y teitl o NAPOLEON IV., oddi eithr yn nghalonau ei ffyddlawn gef nogwyr, ond i alw ei hun yn Dywysog Louis NAPOLEON. Yn Biwedd yr adroddiad, dywedir maiarwyddair y blaid Ymherodroi ydyw, "Egm, ond nid brys. Ell bwriad ydyw, diegwyl yn dawel a gwyliad- w, us, gan ddefnyddio y cyfleusdra ffafriol cyntaf i ddyfod allan i Loui ac amddiffyn eu hiawnderaa. Er fod yr Ymherawdwr wedi marw, haerant fod eu hachos yn awr yn gryfach nag y mae wedi bod yn ystod y ddwy flynedd ddiweddaf.

Y mae yr Unol Daleithiau yn carlo rhyfel bych- an yn mlaen. Ygelyn ydyw y llwyth o Indiaid Madogaidd. Ychydia flynyddoedd yn ol, rhoda- oud y L ywodiaeth Americanaidd dir iddynt i ymsefydlu arno; ond gwell ganddynt grwydro, ysbeilio, a hela, na bywyd sefydlog. Y mae mil- wyr yr Undeb er's peth amser yn ceiaio gyru yr Indiaid yn ol i'w tiriogatth eu hunain; ond ym- ddetigys fod y gwaith yn ormod i'r gallu sydd wedi ymgvmmeryd fig ef. Mynega telegram o New YOlk fod peiwar cant o filwyr rheolaidd, a gwirfoddoli.id, ar ol treulio diwrnod cyfan i geisio cymmeryd sefyllfa a feddiennid gao nifer o Fadoiain, wedi gorfod encilio gyda cbolIed o ddeugain o laddedigion. 6

Nid ydyw vn ddrwg genym ddeall fod Dr. KIRK i gael ei syium id yo fuan o Ziozibar i wasin&ettu mewn rhyw gvlch arall; canya y mae Arglwydd NORTHBROOK, yr hwn sydd yn gwneyd llawer o we,tnredoedd doetb, wedi llwyddo gyda'r awdurdotiau cartrefol i gyttuno &g ef y dylai y g iruchwyliwr a'r trafooddwr yno feddu profiad o India, a bod yn feistr ar yr Hin- doatanaeg, oa nad ar yr Aiabaeg. Llywodraeth Bombay sydd yn meddu hawl i bennodi ua ir swydd; a chan y bydd India yn awryn ymarferol yn dechreu llywodraethu Dwyreiubartb Afbica, yr ydyw yu gobeithio y dewisir goruchwyliwr politicaidd hollol effeithiol-dyn o wybodaeth eang, ac un yn meddu digon o wroldeb a phen- dertyniad i gario allan y wladlywiaeth newydd ,n Zanzibar a gychwynwyd trwy anfouiad Syr BARTLE FREPs yno i ddarostwng y gaethwae- laetb.

TRYCHINEB ARSWYDUS. Y MAE y many lion am un o'r trychinebau mwyaf dychrynllyd a gymmerodd le er's Ilawer o flynyddoedd ar lenydd y wlad hon i'w cael mewn colofn arall o'r rhifyn hwn; yr hyn a achlysurwyd drwy yr hyn a ganlyn:- Ymddengys fod ysbryd ymfudo i wneyd ffyrdd haiarn yn Tasmania, a lleoedd ereill, wedi disgyn ar nifer mawr o lafurwyr mewn rhan- au o Loegr; ac o ddeutu pythefnos yn ol, I cychwynodd llestr ymfudol hardd, o'r enw North fleet, am Hobart Town, Tasmania. Yr oedd ganddi ar ei bwrdd, heb law y dwylaw, 343 o deithwyr; ac yr oedd wedi ei Ilwytho yn drwm a. llwyth cyffredinol, ac a rheil at wneyd ffyrdd haiarn. Yr oedd y teithwyr wedi eu cyflogi gan y Meistri ULARK a PUNCHARD am ddwy flynedd a hanner, i weithio ar briflinell ffordd haiarn Tasmania; a chanlynid nifer nid bychan o honynt gan eu gwragedd a'u plant. Cadwyd y llestr yn y Sianel am rai dyddiau; ond o'r diwedd, yr oedd pob peth yn barod: yr oedd pawb ar y bwrdd, oddi eithr y cadben, yr hwn oedd wedi ei wysio i roddi ei bresennoldeb ar brawf TICHBORNE; canys efe oedd y dyn olaf a welsai Syr ROGER yn A wstralia- acfelly Ilallwyd ei Ie gan ddir- prwywr. Boreu ddydd lau, yr oedd yr angorau i gael eu codi, a'r llestr i gychwyn; ond am un ar ddeg o'r gloch nos Fercher diweddaf, nofiai y NortIfleet wrth ei hangorau ger Duugeness, a goleuadau mawr yn llosgi ar ben ei hwylbren. Wrth gwrs, yr oedd y gwylwyr ar ei bwrdd; ond yr oedd y tanau a'r canwyllau wedi eu ditiüdd er's amser maitli, a phob peth yn ddistaw oddi tanodd, a'r teithwyr yn cysgu yn drwm. Yn ddisym- mwth, trwy dywyllwch y nos, gwelai y gwyl- wyr agerlong fawr yn dyfod yn union tuag atynt; a vhybuddiasant hi i gadw draw cyn gynted ag y gallasenc; ond yr oedd yn rhy ddiweddar Rhedodd yr agerlong i'r North- fleet, gan ei thori ar ei thraws yn llvvyr yn mron; a lhuthrodd y dwfr i mewn iddi, gan ysgubo pob peth o'i flaen! Ymddengys fod Mr. KNOWLES, yr hwn oedd newydd ei ap- pwyntio yn gadben, wedi gwneyd ei oreu i gadw trefti, a llwyddodd i gael rhai o'r merched i gwch o dan ofal penbadwr y Ilona. Ond dylid cofio mai navvies oedd y rhan fwyaf o'r teitliwyr- dynion geirwon ar y goreu; ac yr oeddynt, pan o dan ddylanwad dyclnyn disymmwth, inor beryglus ae aflyw- odraethus a bwysttilod gwylltion. Er an- rhydedd i'r csidben, dylid dyweyd ei fod ef wedi gwneyd pob peth a aliasai i achub y gweiniaid a'r digynnnhorth; a bod ei ddwy- law, cyn belled ag y gellir gwybod, wedi ei gynnorthwyo yn ffyddlawn. Gyrwyd y ewcli cyntaf, gyda'i lwyth o ferched a phlant, ymaith yn ddiogel. Yna ymladdodd y rhai cryfaf yn mhlith y teithwyr, wedi gwallgofi (ran ddychryn marwolaeth, fel teigrod gyda'r dwy- law am y gweddill o'r cycliod oedd yn arcs ond gorchfvgwyd y dwyjaw gan y lliaws oedd yn eu herbyit Aeth un eweh arall yniaith ac ynddo—er gwarth iddynt—yr oedd deg ar hugain o ddynion cryfioil-teithwyr olloud