Οικονομική ανάλυση της αειφορικής λειτουργίας προστατευόμενων φυσικών περιοχών. Η περίπτωση της Δαδιάς Έβρου

Abstract

Protected areas with the range and the variety of their functions, constitute an essential element in the conservation of natural resources. Diverse benefits are associated with each type of protected area, some of which can been valued easily, whereas others are difficult to measure in monetary terms. These benefits are usually referred to as social benefits and they are very important, because they signify the strong links between man and nature. Social benefits arising from protected areas are usually underestimated. This is due to the fact that certain values, such as spiritual and aesthetic values or biological diversion, can not be expressed in monetary terms since there is no market where they could be exchanged. During the last decades, several economic techniques have been developed, in an effort to estimate the total economic value of protected areas. Economic analysis employing specific methods of evaluation, offers an indispensable tool to all natural resource managers and decision makers. It broadens the conventional cost-benefit analysis with new qualitative elements, thus promoting a more efficient management of world protected areas. The main objective of this dissertation has been to indicate the importance of the economic analysis in the sustainable function and management of natural protected areas. More specifically, an effort has been made to estimate the total economic value of a protected forest ecosystem such as the forest of Dadia in North Greece, using the contingent valuation method. The research was based on a survey, using two types of questionnaires, one addressed to citizens over 18 year old at national level, whereas the other was addressed to over 18 year old visitors to the Dadia forest. The research is divided in two parts. In the first part, the theoretical background concerning sustainable management of protected areas is considered and the role of economic analysis in natural resource valuation together with the critical aspects of contingent valuation method are presented. The second part, includes the study area description, the survey planning and implementation and the conclusions and proposals for further research. The main conclusions of the study are the following: Citizens of Greece, consider the protection of Dadia forest to be of high importance and are willing to offer money for its conservation. Their mean maximum willingness to pay, ranges from 7.000 up to 10.000dr. whereas for the total of the population the amount estimated ranges from 34 up to 46 billion dr. Non use values, mainly bequest and existence values, are considered to be more important when compared to use values, such as recreation and tourism.

Οι προστατευόμενες περιοχές, με το εύρος και την μεγάλη σπουδαιότητα των λειτουργιών που επιτελούν, αποτελούν απαραίτητο στοιχείο για την διατήρηση των φυσικών πόρων, ενώ συγχρόνως προσφέρουν σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές υπηρεσίες, καταδεικνύοντας έτσι την αναπόσπαστη σύνδεση του ανθρώπου και της φύσης. Συνήθως, οι οικολογικές και κοινωνικές αξίες των προστατευόμενων περιοχών υποεκτιμώνται σε βάρος των αντίστοιχων χρηματοοικονομικών αξιών. Αυτό συμβαίνει διότι, ορισμένες από τις αξίες των προστατευόμενων περιοχών δύσκολα εκφράζονται με χρηματικούς όρους, καθώς δεν αποτελούν μέρος του συστήματος της αγοράς και έτσι δεν μπορούν να περιληφθούν στις συμβατικές οικονομικές αναλύσεις κόστους-οφέλους. Την τελευταία εικοσαετία έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της αποτίμησης της συνολικής αξίας των προστατευόμενων περιοχών. Η οικονομική ανάλυση χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές και μεθόδους, δίνει πλέον ένα εργαλείο σε όσους ασχολούνται με την διαχείριση των φυσικών πόρων, έτσι ώστε να μπορέσουν να διευρύνουν τις κλασικές αναλύσεις κόστους-οφέλους, ενσωματώνοντας σε αυτές νέες ποιοτικές παραμέτρους, προωθώντας έτσι μια πιο αποτελεσματική διαχείριση των προστατευόμενων φυσικών περιοχών. Βασικός στόχος της έρευνας είναι να καταδείξει τη σημασία της οικονομικής ανάλυσης, στην αειφορική λειτουργία και διαχείριση των προστατευόμενων φυσικών περιοχών. Συγκεκριμένα, επιχειρήθηκε η αποτίμηση της συνολικής οικονομικής αξίας ενός προστατευόμενου δασικού οικοσυστήματος, του Δάσους της Δαδιάς, με την εφαρμογή της μεθόδου της εξαρτώμενης αποτίμησης. Η έρευνα έγινε με τη χρήση δύο τύπων ερωτηματολογίων. Το ένα απευθύνθηκε σε ενήλικες πολίτες (άνω των 18 ετών) σε εθνικό επίπεδο, ενώ το δεύτερο σε ενήλικες επισκέπτες του Δάσους της Δαδιάς. Η έρευνα χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος τίθενται οι θεωρητικές βάσεις του προβλήματος της αειφορικής λειτουργίας και διαχείρισης των προστατευόμενων φυσικών περιοχών και διερευνάται ο ρόλος της οικονομικής ανάλυσης στην αποτίμηση της αξίας τους, με εκτενή αναφορά στην μέθοδο της εξαρτώμενης αποτίμησης. Το δεύτερο μέρος, περιλαμβάνει την περιγραφή της περιοχής μελέτης, τον σχεδιασμό, την εφαρμογή και τα αποτελέσματα της έρευνας, καθώς επίσης την εξαγωγή των συμπερασμάτων και τις προτάσεις για μελλοντική έρευνα. Τα βασικότερα συμπεράσματα της έρευνας συνοψίζονται στα παρακάτω: Οι Έλληνες θεωρούν την προστασία του Δάσους της Δαδιάς εξαιρετικά σημαντική και είναι διατεθειμένοι να δώσουν χρήματα για την προστασία του Η μέση μέγιστη προθυμία πληρωμής κυμαίνεται από 7.000 έως 10.000 δραχμές, ενώ το εύρος της εισφοράς για το σύνολο του πληθυσμού της Ελλάδας, κυμαίνεται από 34 έως 46 δις δραχμές Οι αξίες μη χρήσης και κυρίως η κληροδοτική αξία και η αξία ύπαρξης, θεωρούνται πιο σημαντικές, σε σύγκριση με την αξία αναψυχής και την οικονομική αξία του οικοσυστήματος.