Η παραδοσιακή μουσική της Νάξου: η περίπτωση των ‘‘βιολιών’’: μια μουσική - εθνογραφική προσέγγιση

Abstract

The ph.d examines the traditional music of najos by an ethnomousicology methodology, to the case of "violins", in other words the "officcial" folk orchestra group which is based on the local music group named “takimi”: violin - lute. The study is based on a fieldwork research with participant observation, during the period 1998-2007 in naxos and athens. The recordings include material of specific music-dance events related to the dimensions of time (when), space (where), people (who) reason (why) and modes of perfomance (how), as well as include recordings - interviews of persons connected with the various roles in “violins’ glendia” (musicians, singers, composers, dancers, spectators, businessmen, public people of the local communities etc). The classification and evaluation of my research material led me to the writing of this study, which shows the cultural dimension of naxos’ “violins” through a music ethnographic description, analysis and critical comments. The presentation focuses on the music - emigration networks and practices of the “violins’’, as well as the face of george konitopoulos as an artist in connection with the modern “nisiotiko song”. The ethnographic fieldwork research gave me the opportunity to record and study a “live” ethnomusicological material. This experience is reflected in ph.d as a critical view on the idioms of modern music and dance culture of naxos. In this study the “violins” are designated not just as the" official professional music group that performing music at festivals for entertaitment, but mainly as a necessary and decisive cultural factor which ensures the "success" of the feast (as this success is determined by the local audience in every occasion). Also beyond the preview and evaluation of the perfomed music-dance repertoire, the study analyses certain roles of people involved in the perfomance of a glendi, which often emerge symbolismes of social gender and local community identity. The six glentia i chose to show as music practices of “violins”, are not representative samples of local musical–dancing tradition, but they are also certain aspects of naxos’ glendi which sometimes associated with local pockets of tradition and sometimes with points of modernity and retrofit.

Η διατριβή εξετάζει εθνομουσικολογικά την παραδοσιακή μουσική της Νάξου ως προς την περίπτωση των «βιολιών», του «επίσημου» μουσικού σχήματος στο ναξιώτικο γλέντι, που έχει ως βάση του το τακιμι: βιολί – λαούτο. Η μελετη στηριζεται σε επιτοπια ερευνα με συμμετοχικη παρατηρηση την περιοδο 1998-2007 σε ναξο και αθηνα. Οι καταγραφες περιλαμβανουν υλικο απο μουσικοχορευτικα γεγονοτα με συγκεκριμενες ιδιαιτεροτητες ως προς τις διαστασεις χρονου (ποτε), χωρου (που), προσωπων (ποιος), αιτιας (γιατι) και τροπου επιτελεσης του γλεντιου, καθως επισης και συνεντευξεις και ηχογραφησεις με προσωπα που συνδεονται με διαφορους ρολους με τα γλεντια των “βιολων” (οργανοπαιχτες, τραγουδιστες, μουσικοσυνθετες, χορευτες, ακροατες, επιχειρηματιες, δημοσια προσωπα της κοινοτητας κ.α.). Η ταξινομηση και αξιολογηση του ερευνητικου υλικου με οδηγησε στην συγγραφη αυτης της μελετης που παρουσιαζει την πολιτισμικη διασταση των ναξιωτικων βιολιων, μεσα απο μια μουσικη εθνογραφικη περιγραφη, αναλυση και κριτικο σχολισμο. Η παρουσιαση εστιαζεται στα μουσικα - μεταναστευτικα δικτυα και τις μουσικες πρακτικες των «βιολιων», καθως και στο προσωπο του γιωργου κονιτοπουλου, ως καλλιτεχνη που συνδεεται με το συγχρονο «νησιωτικο τραγουδι». Η εθνογραφικη μου ερευνα μου εδωσε τη δυνατοτητα να καταγραψω και να μελετησω ενα «ζωντανο» εθνομουσικολογικο υλικο. Η εμπειρια αυτη αποτυπωνεται στη διατριβη ως μια κριτικη ματια, σχετικα με τα ιδιωματα της νεωτερης ναξιακης μουσικοχορευτικης κουλτουρας. Σε αυτη την εργασια τα ναξιωτικα «βιολια» αναδεικνυονται οχι μονο ως το «επισημο» επαγγελματικο μουσικο σχημα που ερμηνευει μουσικη σε γλεντια για να διασκεδασει ο κοσμος, αλλα κυριως ως απαραιτητο και καθοριστικο πολιτισμικο παραγοντα που εξασφαλιζει την «επιτυχια» του γλεντιου (οπως αυτη καθοριζεται απο το τοπικο ακροατηριο). Επισης εκτος της αναδειξης του μουσικοχορευτικου ρεπερτοριου που ερμηνευουν η ορχηστρα και οι χορευτες, εξεταζωνται οι ρολοι που αναλαμβανουν τα προσωπα του γλεντιου κατα την επιτελεση του, οι οποιοι συνηθως προβαλουν συμβολισμους του κοινωνικου φυλλου και της τοπικης κοινοτητας. Τα εξι γλεντια που επιλεχθηκαν να παρουσιαστουν ως μουσικες πρακτικες των «βιολιων», δεν θεωρουνται αντιπροσωπευτικα δειγματα τοπικης μουσικοχορευτικης παραδοσης, αλλα συγκεκριμενες πτυχες του ναξιωτικου γλεντιου, που αλλοτε αναδεικνειουν «θυλακες παραδοσης» και αλλοτε σημεια νεοτερισμου και εκσυγχρονισμου.