Το βάπτισμα των χριστιανών κατά το Unitatis Redintegratio της β΄ βατικανής συνόδου: δογματική διερεύνηση από Ορθόδοξη άποψη

Abstract

The place of Baptism in the new ecclesiology of the Second Vatican Council as it is formulated in the Conciliar texts, Decree on Ecumenism (Unitatis Redintegratio) and also the Constitution on the Church (Lumen Gentium), is examined in two parts: (1) Key Aspects of the Historical Development of the Roman Catholic Teaching on Baptism and the Church and (2) Baptism and the Church in Unitatis Redintegratio. The potential of baptism to be the key which will open the door to unity was not fully acknowledged until the Second Vatican Council. With this council’s recognition of both the validity and efficacy of non-Roman Catholic baptism, and an already existing ecclesiastical unity, albeit imperfect, all eyes were set on baptism. In spite of the extensive ecumenical literature on the subject, scholars have neglected to examine important inconsistencies, historical and ecclesiological, which exist in the conciliar document of the Council on the subject, Unitatis Redintegratio, as well the historical and theological road which led to this document. In other words, premature theological conclusions have been reached and even celebrated without due consideration of the Patristic and Orthodox outlook. This paper fills this gap by presenting a critical examination of the place and understanding of baptism in the unity of the Church as expounded in the Decree on Ecumenism, Unitatis Redintegratio. This critique likewise contributes to a fuller understanding of the Orthodox view of the place of baptism in the unity of the Church.

Η θέση του Βαπτίσματος στην νέα εκκλησιολογία της Β΄ Βατικανηής Συνόδου, όπως αυτή διατυπώθηκε στα συνοδικά κείμενα, το Διάταγμα περί Οικουμενισμού (Unitatis Redintegratio) και το Σύνταγμα της Εκκλησίας (Lumen Gentium), εξετάζεται σε δύο μέρη: (1) Σημεία-κλείδια στην ιστορική ανάπτυξη της Ρωμαιοκαθολικής διδασκαλίας περί Βαπτίσματος και Εκκλησίας και (2) Το Βάπτισμα και η ενότητα της Εκκλησίας κατά το Διάταγμα περί Οικουμενισμού, Unitatis Redintegratio.Η προοπτική του Βαπτίσματος για να είναι το κλειδί που θα ανοίξει την θύρα προς την ενότητα δεν αναγνωρίστηκε πλήρως μέχρι τη σύγκληση της Β’ Βατικανής Συνόδου. Με την αναγνώριση από την Σύνοδο αμφοτέρων, της εγκυρότητας και αποτελεσματικότητας του μη ρωμαιοκαθολικού Βαπτίσματος καθώς και της ήδη υπάρχουσας εκκλησιαστικής ενότητας, αν και ατελούς, το ενδιαφέρον όλων στράφηκε προς το Βάπτισμα. Παρά την εκτεταμένη οικουμενική βιβλιογραφία επί του θέματος, οι επιστήμονες παρέβλεψαν να εξετάσουν σημαντικές αντιφάσεις, ιστορικές όσο και εκκλησιολογικές, που υπάρχουν στο σχετικό διάταγμα της Συνόδου, Unitatis Redintegratio, όπως και την ιστορική και θεολογική διαδρομή που είχε ως κατάληξη την UR. Με άλλα λόγια, πρόωρα θεολογικά συμπεράσματα εξήχθησαν και εγκωμιάστηκαν χωρίς να ληφθεί δεόντως υπόψη η Πατερική και Ορθόδοξη θεώρηση.Η παρούσα διατριβή ελπίζει να καλύψει αυτό το κενό παρουσιάζοντας μια κριτική επισκόπηση της θέσεως του Βαπτίσματος στην ενότητα της Εκκλησίας, όπως έχει αποτυπωθεί στο Διάταγμα περί Οικουμενισμού, Unitatis Redintegratio. Αυτή η κριτική θα συμβάλλει συνάμα σε μια πληρέστερη κατανόηση της Ορθόδοξης θεώρησης για τη θέση που επέχει το Βάπτισμα στην ενότητας της Εκκλησίας.