Η συμβολή της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας στις σύγχρονες προσεγγίσεις συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού

Abstract

This thesis investigates the contribution of ancient Greek philosophy and especially of its main representatives, (giving emphasis to the Platonic and Aristotelian philosophy), in the modern approaches of counseling and guidance. This connection is demonstrated through systematic and comparative historical research and through the recording of the historical continuity of ancient fundamental issues and concepts as well as theories stated by the most eminent philosophers of antiquity. The research also demonstrates, how these statements, either unchanged or differentiated, where shared so as to become the fundamental basis for main streams and disciplines, such as psychology, which are nowadays related to career counseling and guidance. Undoubtedly, the conceptual, and not only, wealth of ancient Greek philosophy which relates to the counseling field cannot be seen or captured in its entirety because of its volume. This is the reason why this thesis focuses mainly on the contribution of the Platonic and the Aristotelian philosophy in the foundation of the counseling and in a smallest degree on earlier or later philosophy and streams. The research is not limited of course purely to the capture of the fundamental concepts of these renowned philosophers who are related to this specific direction, but on the contrary, it demonstrates the chronology and their influence through subsequent related philosophical theories and currents and it ends to the dominant career counseling theories of the 20th century. Terms which structure the basic principles of consulting, such as self- awareness, self-perception, labor division as well as subject areas with regard to the communicative competence and the role of the counselor, are discussed thoroughly. This survey and investigation of specific concepts and elements related to the consulting field, is implemented in the light of a knowledge base established by the ancient Greek philosophy, which also constituted the bond between philosophy and psychology even when the second one was completely detached. In this way, it is demonstrated indirectly and directly, that counseling approaches, various interpretations about human personality as well as career development theories, which are all of them fundamental components and parameters of guidance, were formed highly and directly influenced by dominant statements of the philosophical thinkers of antiquity who are under examination. Understandably, as main conclusion of this thesis, raises the assumption that there is a central pertinence between the parameters mentioned above, the Platonic philosophy principally and by extension, the other prominent representatives of ancient Greek philosophy.

Η παρούσα διατριβή διερευνά τη συμβολή της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και κυρίως των βασικότερων εκπροσώπων της με έμφαση στην πλατωνική και αριστοτελική φιλοσοφία, στις σύγχρονες προσεγγίσεις συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού. Η σύνδεση αυτή καταδεικνύεται μέσα από συστηματική ιστορικοσυγκριτική έρευνα και σημασιολογική καταγραφή της ιστορικής συνέχειας θεμελιωδών αρχαιοελληνικών ζητημάτων, εννοιών αλλά και θεωριών όπως διατυπωθήκαν από τους επιφανέστερους φιλοσόφους της αρχαιότητας και πώς οι διατυπώσεις αυτές μεταλαμπαδευθήκαν είτε αυτούσιες είτε διαφοροποιημένες για να αποτελέσουν θεμελιολογική βάση για ρεύματα ή και επιστήμες όπως για παράδειγμα η ψυχολογία, που συνδέονται με τη συμβουλευτική και τον επαγγελματικό προσανατολισμό σήμερα. Αναμφίβολα, ο εννοιολογικός, και όχι μόνο, πλούτος της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας που σχετίζεται με τον κλάδο της συμβουλευτικής δεν είναι δυνατόν να εξεταστεί ή να αποτυπωθεί στην ολότητα του λόγω του όγκου του και για το λόγο αυτό η παρούσα διατριβή εστιάζει κυρίως στη συνδρομή της πλατωνικής και αριστοτελικής φιλοσοφίας στη θεμελίωση της συμβουλευτικής και λιγότερο στην προγενέστερη ή μεταγενέστερη φιλοσοφία και ρεύματα. Η έρευνα βέβαια δεν περιορίζεται καθαρά στην αποτύπωση των θεμελιωδών εννοιών των καταξιωμένων αυτών φιλοσόφων που σχετίζονται προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση αλλά απεναντίας καταδεικνύει την ιστορική διαδρομή και επίδρασή τους μέσα και από μεταγενέστερες συνδεόμενες φιλοσοφικές θεωρίες και ρεύματα μέχρι να καταλήξει στις κυρίαρχες θεωρίες του 20ου αιώνα του έτερου επιστημονικού κλάδου που εξετάζουμε. Όροι όπως η αυτογνωσία, η αυτοαντίληψη, ο καταμερισμός της εργασίας αλλά και θεματικές όπως ο επικοινωνιακός λόγος και ο ρόλος του συμβούλου, στοιχεία που δομούν βασικές αρχές της συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού, εξετάζονται ενδελεχώς. Η έρευνα και η εξέταση αυτή συγκεκριμένων εννοιών και στοιχείων που σχετίζονται με τον κλάδο της συμβουλευτικής, υλοποιείται υπό το πρίσμα μιας γνωσιακής βάσης που εδραιώθηκε μέσω της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και η οποία αποτέλεσε συνεκτικό ιστό μεταξύ της φιλοσοφίας και της ψυχολογίας ακόμη και όταν η δεύτερη αποσπάστηκε ολοκληρωτικά από την φιλοσοφία. Κατά αυτόν τον τρόπο, καταδεικνύεται έμμεσα και άμεσα πως προσεγγίσεις συμβουλευτικής, διάφορες ερμηνείες για την ανθρώπινη προσωπικότητα αλλά και θεωρίες επαγγελματικής ανάπτυξης, θεμελιώδη συστατικά και παράμετροι του επαγγελματικού προσανατολισμού διαμορφωθήκαν έχοντας άμεση επιρροή από κυρίαρχες φιλοσοφικές τοποθετήσεις των διανοητών της αρχαιότητας που εξετάζουμε. Εύλογα, ως βασικό συμπέρασμα της διατριβής, τίθεται η παραδοχή της συνάφειας των κεντρικών αυτών παραμέτρων που προαναφέρουμε κυρίως με την πλατωνική φιλοσοφία αλλά και με τους υπόλοιπους επιφανείς εκπροσώπους της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας.