Terrakotta-figuren aus dem hellenistischen Zentral-Kreta: Knossos, Kamilari und Astritsi

Abstract

The subject of this Ph.D. thesis is to study the Terracotta figurines of the Hellenistic period from the sanctuaries of Demeter in Knossos and Kamilari, as well as the statuettes found accidentally in Astritsi. The objective of the thesis is twofold: firstly it aims to prove the unity of the workshops production in central Crete concerning the production of figurines, given that the figures discovered were highly resembled; secondly, it extracts conclusions about the iconographic unity of Demeter by comparing the figurines of both sanctuaries of Demeter referred above with those of her coming from Greece and Asia Minor. In order to attain this objective the thesis comprised both the isolated figurines and those stemming from mould series.The main chapters of this Ph.D. are: typology, technique, workshops, chronology and Iconography.The conclusions of the thesis are as follows:1. All the types were influenced from the Hellenistic Koine. However the figurine of Cistophore with piglet from Kamilari is a type of local production of the region of Gortyn. 2. Types of stone Sculpture, such as small Herculanensis, the so-called Sophocles type and the Kore-type were also modelled.3. The existence of workshops was confirmed in all three places due to the fact that many mould series and a variety of prototypes were discovered. 4. The knossian workshops seem to have had a huge Terracotta production, as they were producing Terracotta figurines for a long time with the assistance of numerous coroplasts, who were also working for various clients as it can be confirmed by the differences in the quality of the figurines.5. The production in Knossos, Kamilari and Astritsi was extended from the end of the 4th century B.C. up until the end of the 3rd century. On the other hand, the production of the 2nd century was much less. 6. The iconographic types are the following: deities, little girls, young women, little boys, adolescents, adult women and adult men, such as warriors, shepherds, farmers and hunters.7. The main iconographic themes are the figurines of little girls, young women, little boys, adolescents. However, the majority constituted of little girls and young women.8. Among the sanctuaries of Demeter in Greece, Asia Minor and Crete the same iconographic types are observed: deities, female and male figurines. However, the majority constituted of the female figurines. Even though the male figurines are less, the mere fact of their existence proves that not only women participated in the festivals of Demeter.9. There are not specific iconographical terracotta types for Demeter.10. In Knossos and Kamilari there is not as much variety in Iconography as there is in the sanctuaries of Demeter in Greece and Asia Minor.

Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι η μελέτη των ειδωλίων της ελληνιστικής εποχής από τα ιερά της Δήμητρας στην Κνωσσό και το Καμηλάρι καθώς και τα ευρήματα που βρέθηκαν τυχαία στο Αστρίτσι. Στόχοι της μελέτης είναι να αποδειχθεί η ενότητα στην παραγωγή των εργαστηρίων της κεντρικής Κρήτης, επειδή βρέθηκαν πολύ όμοιοι τύποι και να βγουν κάποια συμπεράσματα ως προς την παραγωγή και τη λατρεία της Δήμητρας μετά από συγκρίσεις ειδωλίων από τα δυο προαναφερθέντα ιερά της Θεάς με εκείνα των ιερών της θεάς από την Ελλάδα και τη Μικρά Ασία που σίγουρα αποδίδονται σε αυτήν. Για την διεκπεραίωση των δύο αυτών στόχων μελετήθηκαν τόσο τα ειδώλια που σώζονται μόνο σε ένα αντίτυπο όσο και αυτά που σχηματίζουν σειρές. Τα κύρια κεφάλαια της εργασίας είναι Τυπολογία, Τεχνική, Εργαστήρια, Χρονολόγηση και Εικονογραφία.Τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξα είναι τα εξής:1. ΄Oλοι οι τύποι έχουν παραχθεί στα πλαίσια της ελληνιστικής Κοινής. Μόνο ο τύπος της Κιστοφόρου με γουρουνάκι δεν συναντάται πουθενά αλλού. Μάλλον πρόκειται για τοπική παραγωγή στην περιοχή της Γόρτυνας2. Γνωστοί τύποι της Μεγάλης Πλαστικής έχουν παραχθεί, όπως η μικρή Herculanensis, ο λεγόμενος Sophocles type and τύπος της Κόρης.3. Επιβεβαιώθηκε και στους τρεις τόπους λόγω των πολλών σειρών η ύπαρξη εργαστηρίων και λόγω των πολλών διαφορετικών πρωτοτύπων η ύπαρξη πολλών εργαστηρίων4. Τα κνωσσιακά εργαστήρια φαίνεται πως είχαν μεγάλη παραγωγή, παρήγαγαν ειδώλια για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και απασχολούσαν αρκετούς κοροπλάστες. Δούλευαν μάλιστα για πολύ διαφορετικούς πελάτες, όπως δείχνει η διαφορετική ποιότητα τω ειδωλίων που παρήγαν . 5. Η παραγωγή σε Κνωσσό, Καμηλάρι και Αστρίτσι εκτείνεται χρονικά από το τέλος του 4ου αι. μέχρι και όλο τον 3οαι. Η παραγωγή όμως το 2οαι. είναι ελάχιστη.6.Τα εικονογραφικά θέματα που παρατηρούνται είναι τα εξής: Θεοί, μικρά κορίτσια, νεαρές γυναίκες, μικρά αγόρια, έφηβοι, ενήλικες γυναίκες καθώς και ενήλικοι άνδρες, ανάμεσα στους οποίους πολεμιστές, βοσκοί, αγρότες και κυνηγοί.7. Το κύριο εικονογραφικό θέμα είναι τα ειδώλια νεαρών γυναικών, νεαρών ανδρών και μικρών παιδιών. Την πλειοψηφία όμως αποτελούν οι νεαρές γυναίκες και τα μικρά κορίτσια. 8. Ανάμεσα στα ιερά της Δήμητρας της Ελλάδας, της Μικρασίας και της Κρήτης παρατηρούνται ίδιοι εικονογραφικοί τύποι: θεοί, γυναικείες και ανδρικές μορφές. Το προβάδισμα όμως το έχουν οι γυναικείες μορφές. Αν και οι ανδρικές μορφές δεν είναι πολλές και μόνο η παρουσία τους αποδεικνύει ότι η συμμετοχή στις γιορτές στα συγκεκριμένα ιερά της Δήμητρας δεν ήταν απoκλειστικά μόνο για τις γυναίκες. 9. Δεν υπάρχουν ιδιαίτεροι εικονογραφικοί τύποι ειδωλίων που να συναντούνται μόνο στα ιερά της Δήμητρας 10. Η ποικιλία των εικονογραφικών τύπων από τα ιερά της Δήμητρας στην Κνωσσό και το Καμηλάρι σε σύγκριση με αυτήν από την υπόλοιπη Ελλάδα και τη Μικρά Ασία είναι περιορισμένη.