Οι νομοθετικές, διοικητικές και δικαιοδοτικές αρμοδιότητες της ρυθμιστικής αρχής ενέργειας στην Ελλάδα και στην Γαλλία

Abstract

In Greece and in France the Energy Regulatory Authority is the Authority that has administrative, legislative and judicial competencies. The scope of these competencies is to face the challenges of the liberalized energy markets. This Thesis has as goal to analyze the importance of the Energy Regulatory Authority and the width of its competencies that is connected to the function of the energy markets that were once a state monopoly.The third Energy Package that the Greek and French Governments implemented in delay has empowered and broadened the competencies of the Energy Regulatory Authorities. Not only the French Energy Code but also the Greek Law 4001/2011 have changed the energy policy followed by the Regulatory Authorities until their put into force.The milestones of this new policy are the protection of the consumers and the energy network users on the one hand, and the new authorization procedure and the disputes’ resolution on the other. This thesis supports the idea that a new branch of law has been created by the Energy Regulatory Authorities’ function, the law of the energy regulatory authority.Through its function the Regulatory Authority creates a new group of laws based on its case law that reflects the energy policies and the new trends in the liberalized energy markets in Europe.

Στην Ελλάδα και στην Γαλλία, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας αποτελεί την ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή που συγκεντρώνει αρμοδιότητες διοικητικές, κανονιστικές (ή και νομοθετικές) καθώς και δικαιοδοτικές προκειμένου να ανταπεξέλθει στην νέα πρόκληση: στην ρύθμιση των υπό απελευθέρωση αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου καθώς και άλλων μορφών ενέργειας. Με την διατριβή επιχειρήθηκε να αναλυθεί η σημασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας και ειδικότερα το εύρος των αρμοδιοτήτων της, που συνδέεται με την ουσιαστική λειτουργία των αγορών ενέργειας που απετέλεσαν κρατικό μονοπώλιο.Το τρίτο πακέτο Οδηγιών για την ενέργεια που ενσωματώθηκε στην ελληνική και γαλλική έννομη τάξη το 2011, με αρκετή καθυστέρηση, διεύρυνε τις αρμοδιότητες της ΡΑΕ, ενίσχυσε και αναβάθμισε το ρόλο της. Η εποπτεία της άσκησης των ενεργειακών δραστηριοτήτων που ανήκε στην εκτελεστική εξουσία και διενεργείτο μέσω του αρμόδιου Υπουργού, με τον Ν 4001/2011 στην Ελλάδα και τον Κώδικα Ενέργειας στην Γαλλία, ανατέθηκε και στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.Η γενική πολιτική που ακολουθεί η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει δύο κεντρικούς άξονες. Αφ’ ενός την προστασία των καταναλωτών και των χρηστών του δικτύου και αφ’ ετέρου την προσπάθεια να συμβιβάσει τα νέα στοιχεία της ελεύθερης αγοράς και τις σχέσεις μεταξύ χρηστών και διαχειριστών, ρυθμίζοντας την απελευθερωμένη αγορά. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν οι Ρυθμιστικές Αρχές Ελλάδας και Γαλλία, η ταχύτητα της διαδικασίας για την αδειοδότηση και την επίλυση των διαφορών, η αποτελεσματικότητά τους, ο σεβασμός των αρχών που διέπουν τη λειτουργία τους, καθιστούν την ελληνική και την γαλλική Ρυθμιστική Αρχή υπόδειγμα και την ξεχωρίζουν από τις υπόλοιπες ρυθμιστικές αρχές.Στην ρύθμιση ως νομική δραστηριότητα, περιλαμβάνεται η θέσπιση κανόνων δικαίου, που συνδέονται με την λειτουργία της αγοράς, αλλά και ο έλεγχος της εφαρμογής των κανόνων αυτών από τα αρμόδια ρυθμιστικά όργανα. Περαιτέρω η ρυθμιστική δραστηριότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιβολή κυρώσεων, καθώς χωρίς αυτές η ρύθμιση θα παρέμενε σε θεωρητικό επίπεδο. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της ρύθμισης είναι η πολιτική σκοπιμότητα των οργάνων που την υπηρετούν. Η πολιτική αυτή σκοπιμότητα είναι πολύ συγκεκριμένη και διαμορφώνεται από την ενεργειακή πολιτική κάθε κράτους . Η ρυθμιστική αρχή συμμετέχει την ενεργειακή πολιτική με τρόπο άμεσο, εφόσον είναι το όργανο εκείνο που θέτει σε εφαρμογή την πολιτική αυτή. Προσβλέπει στην τροποποίηση της αγοράς, στο άνοιγμα της στον ανταγωνισμό ή στην ιδιωτικοποίηση, την απελευθέρωση ή την απορρύθμιση μιας υπηρεσίας δημοσίου συμφέροντος. Με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνεται το σύνολο κανόνων δικαίου, οι οποίοι συνθέτουν το δίκαιο της ΡΑΕ. Όπως διαφαίνεται από την μελέτη των αποφάσεων ιδίως της γαλλικής ΡΑΕ, η ρυθμιστική αρχή προσπάθησε να δημιουργήσει ένα γερό θεμέλιο πάνω στο οποίο θα στηριχθεί η ελεύθερη αγορά της ενέργειας. Μέσα από την πολυετή εμπειρία της και τις εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις, η ΡΑΕ ανέπτυξε μεθόδους ανάλυσης της λειτουργίας της συγκεκριμένης μονοπωλιακής αγοράς που μεταβλήθηκε σε ελεύθερη, που συντελούν στην προαγωγή της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής. Στόχος είναι η προστασία του ανταγωνισμού και για να βελτιωθεί η κερδοφορία των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα αυτών των παροχών καθώς και η πρόσβαση όλων των πολιτών στις βασικές διευκολύνσεις , ώστε να αναφερόμαστε και στην προστασία του δικαιώματος στην ενέργεια.