Μία έρευνα-δράσης για την προώθηση της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, μέσω της καθολικής σχεδίασης για μάθηση και της ολικής ποιότητας, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση της Ελλάδας

Abstract

The present study discusses ways through which the inclusive education can be promoted in primary education in Greece. Particularly, suggests that Universal Design for Learning (UDL) and Total Quality in Education (TQE) create an environment where inclusion can flourish. The method that was followed lies within the qualitative research methodology and specifically the action research. Also, were used the grounded theory and the constant comparative method for the analysis of the data. Concerning the methodology, the tools that were chosen were the method of photovoice, the observation, the interview and the reflective diary. In order to establish trustworthiness, was used a plethora of practices that targeted to credibility, transferability, dependability and confirmability. The research took place at a primary public school of Greece, with the participants being the students, their parents, the teachers and the headmaster of the school. The research was divided in three phases. The first one was the primary evaluation of the conditions in the school, regarding the grade of evolvent of inclusive education. The second one was the intervention according to the principals of UDL and TQE and the last one was the final evaluation of the intervention, in order to see the potential changes in the promotion of inclusion. The results brought out the dynamic of these two philosophies for the promotion of inclusive education. Each one separately but in the same time simultaneously in combination with the other one created the conditions for the elimination of children’s marginalization, the increase in their everyday participation to school activities, the overcome of the obstacles as well as and for the attribution of equal opportunities to all. Positive impact also was observed to parents and teachers. The first ones felt their needs to be satisfied whereas they came closer to the school. Additionally, the teachers cultivated their cooperation culture and observed the positive change throughout the school and their classes.

Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται τρόπους προώθησης της Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα. Ειδικότερα προτείνει την εφαρμογή της Καθολικής Σχεδίασης για Μάθηση και της Ολικής Ποιότητας στην Εκπαίδευση ως ένα δομημένο πλαίσιο στο οποίο προάγεται η φιλοσοφία της συμπερίληψης και οι αρχές της. Η μέθοδος που ακολουθήθηκε για τη διεξαγωγή της έρευνας εντάσσεται στους κόλπους της ποιοτικής ερευνητικής μεθόδου και συγκεκριμένα της έρευνας – δράσης. Επιπρόσθετα, αξιοποιήθηκαν στοιχεία της θεμελιωμένης θεωρίας (grounded theory), στην οποία βασίστηκε η ανάλυση και επεξεργασία των δεδομένων, που έγινε μέσω της συνεχούς συγκριτικής μεθόδου (constant comparative method). Όσον αφορά στη μεθοδολογία, έγινε χρήση του photovoice, της παρατήρησης, της συνέντευξης καθώς και του αναστοχαστικού ημερολογίου. Για την επίτευξη της εμπιστευσιμότητας εφαρμόστηκε μία πληθώρα στρατηγικών, η οποία στόχευε στην αξία της αλήθειας, στη μεταφερσιμότητα, στην αληθοφάνεια και την επιβεβαιωσιμότητα. Η έρευνα διεξήχθη σε ένα ελληνικό δημόσιο δημοτικό σχολείο και συμμετέχοντές της ήταν μαθητές του σχολείου, οι γονείς τους, οι εκπαιδευτικοί των αντίστοιχων τάξεων και η διευθύντρια.Η έρευνα χωρίστηκε σε τρία στάδια, με το καθένα να προκύπτει λόγω αναγκαιότητας από το προηγούμενο. Έτσι, διαμορφώθηκε το στάδιο της αρχικής αξιολόγησης της υπάρχουσας κατάστασης στο σχολείο με στόχο τη διερεύνηση του βαθμού ανάπτυξης της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, το στάδιο της παρέμβασης με βάση τις αρχές των φιλοσοφιών της καθολικής σχεδίασης για μάθηση και της ολικής ποιότητας και αυτό της τελικής αξιολόγησης της παρέμβασης.Τα αποτελέσματα φανέρωσαν τη δυναμική των δύο παραπάνω φιλοσοφιών για την προώθηση της συμπεριληπτικής εκπαίδευση. Η κάθε μία ξεχωριστά αλλά και σε συνδυασμό με την άλλη οδήγησαν στην εξάλειψη φαινομένων περιθωριοποίησης των μαθητών, στην αύξηση της συμμετοχής τους στο καθημερινό μάθημα και τις σχολικές δραστηριότητες, στην υπερπήδηση των εμποδίων και στην απόδοση ισότιμων ευκαιριών προς όλους. Θετικό αντίκτυπο είχε η παρέμβαση και προς τους γονείς οι οποίοι ήρθαν πιο κοντά στο σχολείο και είδαν τις ανάγκες τους να ικανοποιούνται, όπως και προς τους εκπαιδευτικούς, που ανέπτυξαν σχέσεις συνεργασίας και είδαν την αλλαγή τόσο στους μαθητές τους όσο και στο σύνολο του σχολείου.