Necmettin Erbakan Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi
DSpace@Erbakan, Necmettin Erbakan Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor, araştırma verisi gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.
Güncel Gönderiler
Çenber usulü ve Zaharya'nın Çenber murabbalarının usul-aruz vezni ile Türk müziği eğitiminde kullanım durumlarının incelenmesi
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2023) Çelik Tokgöz, Halime Esra; Algı, Soner
Bu araştırma, Türk müziği eğitiminde Çenber usûlü ve Zaharya’nın Çenber murabbalarının usûl-arûz vezni yönünden incelenmesine yönelik yapılan tespitleri içermektedir. Zaharya'nın günümüze ulaşan 19 bestesinin 13'ü beste formunda, bunlardan 8'i ise Çenber usûlündedir. Araştırmada, Çenber usûlünün tanımı, ölçüsü ve uygulanışından bahsedilerek öncelikle güftelerinin doğru yazılışlarına ulaşılmış, murabbaların vezinleri tespit edilmiş ve güftelerin Türkçe açıklamaları yapılmıştır. Daha sonra Zaharya’nın Çenber usûlündeki murabbaları usûl ve arûz vezni yönünden incelenmiştir. Güftelerin yer aldıkları güfte mecmuaları ve bulundukları sayfalar, el yazması ve matbu divandaki yerleri de dipnotlarda gösterilmiştir. Murabbaların çeşitli arşiv ve kaynaklardan ulaşılabilmiş olan tüm nota nüshaları toplanmış, araştırmaya kaynak teşkil edecek nüshalar belirlenmiştir. Daha sonra nüshalar birbirleriyle karşılaştırılarak güfte hecelerinin yerleşimindeki farklılıklar tespit edilmiştir. Bu farklılıklar her nüsha için ayrı ayrı yazılmıştır. Bu aşamadan sonra esas alınan nüshadaki hecelerin usûl-arûz veznine göre hazırlanan şekillere yerleşimi ve nüshaların karşılaştırılması sonucu hecelerin olması gerektiği düşünülen yerler, şekil üzerinde gösterilip yorumlanmıştır. Zaharya’nın Çenber usûlünü bestelerinde çokça tercih ettiği görülmüştür. Zaharya’nın Çenber murabbalarının biçim özellikleri bakımından ortak özelliklerinin ve murabbaların terennümlerinin işleniş biçimlerinde dikkat çeken unsurların ortaya çıkarılması araştırmanın dikkat çeken bir başka yönünü oluşturmaktadır. Araştırma, bütün bu hususlar ve bestekârın Çenber murabbalarının günümüze gelebilmiş nota nüshalarında güfte hecelerinin yerleşimleri bakımından gösterdiği farklılıkların da ortaya çıkarılması gayesiyle hazırlanmıştır. Araştırmada Zaharya’nın Çenber usûlündeki murabbalarında güfte hecelerinin nota altındaki yerleşiminde günümüze gelene kadar herhangi bir değişikliğin olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmış, eserlerin araştırmada esas alınan nota nüshası ve incelenen diğer nüshaları karşılaştırma yapılarak değerlendirilmiş, bütün bunlar doğrultusunda hecelerin yerleşimi düzenlenerek 8 Çenber murabbanın notası yeniden yazılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kapsamında görüşme tekniği uygulanmış ve elde edilen veriler doküman analizi ve betimsel analiz ile yorumlanmıştır. Örneklem grubunu oluşturan sözlü eserlerin usûl-arûz vezni ilişkisi incelemelerinin Türk müziği eğitiminde kullanılabilirliğine dâir, uzman Türk müziği eğitimcilerine dört adet yarı yapılandırılmış görüşme sorusu yöneltilmiştir. Elde edilen bulgular betimsel olarak analiz edilip teze eklenmiştir. Araştırma sonucunda Zaharya’nın aynı vezindeki Çenber murabbalarında güftelerin usûle bağlı hece dağılımlarının büyük ölçüde aynı şekilde olduğu görülmüştür. .Murabbaların muteber kabul edilen nota nüshalarında meşk sürecinde meydana gelmiş olabileceği tahmin edilen hece kaymalarının fazla sayıda olmadığı tespit edilmiştir.
İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin üstbilişsel farkındalıklarının akademik başarılarını yordama düzeyi
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2023) Demirtaş, Esra Nur; Kormaz, İsa
Bu çalışma, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık becerilerinin akademik başarıyı yordama düzeyini açıklamak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada nicel veri toplama yöntemlerinden ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu basit tesadüfi örneklemeye göre seçilmiştir. 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Niğde ilinde yer alan Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı beş farklı ilkokulda öğrenim gören 526 dördüncü sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmanın veri toplama aracı olarak “Çocuklar için Üstbilişsel Farkındalık Ölçeği (ÜBFÖ-Ç) A formu, kişisel bilgi formu ve akademik başarı testi (Türkçe, matematik, fen ve teknoloji ve sosyal bilgiler)” kullanılmıştır. Üstbilişsel farkındalık ölçeğinde yapı geçerliliğine bakılmış ve açımlayıcı faktör analizi(AFA) yapılmıştır. Çalışma değişkenler açısından incelendiğinde nicel veri analizi olarak SPSS 25 kullanılmıştır. Araştırmada; cinsiyet, okul öncesi eğitim alma durumu değişkenleri için Mann Whitney U testi, anne-baba eğitim durumları, ekonomik durum ve kardeş sayısı değişkenleri için Kruskall Wallis testi kullanılmıştır. Araştırmanın değişkenler açısından üstbilişsel farkındalık düzeyinin cinsiyet, okulöncesi eğitim alma durumu, anne ve baba eğitim durumu, ailenin ekonomik durumu ve kardeş sayısı arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Akademik başarı modelini test etmek için bir Yapısal Eşitlik Modeli(YEM) oluşturulmuş ve IBM AMOS 23 programında analizler yapılmıştır. Nihai model, üst bilişselliğin akademik başarıyı yordama da etkisini %35‟ini açıklamıştır. Araştırmanın bulgularına göre üstbilişsel farkındalık ölçeğinin akademik başarı üzerinde orta düzeyde, olumlu ve doğrudan etkisi bulunmuştur.
Ortaokul öğrencilerinin tam sayılarla toplama işleminde kullanılan temsiller üzerindeki göz hareketlerinin incelenmesi: Bir göz izleme çalışması
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2023) Karaca, Hilmi; Ertekin, Erhan; Çağıltay, Kürşat
Temsiller, matematik eğitiminde, fikirlerin veya ilişkilerin yerini alarak somutlaştırma, dönüştürme ve temsil etme işlevi görürler. Öğrenciler, matematiksel temsillerle etkileşime girdiklerinde, gözlenmesi zor olan birçok bilişsel faaliyeti gerçekleştirebilmektedir. Bu bilişsel faaliyetlerin ortaya çıkarılması, matematik eğitimi açısından oldukça önemlidir. Gelişen teknoloji ile göz izleme yöntemi gibi yaklaşımlar bilişsel faaliyetlerin incelenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin tam sayılarla toplama işleminde sıklıkla kullanılan sayma pulu, sayı doğrusu, sembolik ve sözel temsil üzerindeki göz hareketlerinin incelenmesidir. Çalışmaya ortaokul 7. sınıfta öğrenim gören 85 (40 kız ve 45 erkek) öğrenci katıldı. Göz hareketi verileri uygun olmayan 21 öğrencinin verilerinin çıkarılması ile 64 öğrencinin verileri analizlere dahil edildi. Veri toplama sürecinde göz izleme uygulamalarında her bir temsil türünden üçer tane olmak üzere 12 tam sayılarla işlemler sunumu kullanıldı. Göz izleme verileri GazePoint GP3 (60 Hz) göz izleyici ile toplandı ve Gazepoint Analysis Professional Edition programı ile analiz edildi. Göz izleme yöntemi ile sayısal ve görsel veriler elde edildi. Bu sebeple, çalışma nicel ve nitel unsurlar içermektedir. Çalışmanın nicel boyutunda, öğrencilerin göz hareketlerinden elde edilen sayısal veriler kullanılmıştır. Bağımsız değişkenler, dört farklı temsil türü olan sözel temsil, sembolik temsil, sayı doğrusu temsili ve sayma pulu temsilidir. Bağımlı değişkenler, dört temsil türü üzerindeki bakış süreleri, sabitlenme sayıları ve sabitlenme süreleridir. Öğrencilerin temsiller üzerindeki göz hareketlerine ait görsel dokümanlar (ısı haritaları ve bakış yolları) çalışmanın nitel verilerini oluşturmaktadır. Bu dokümanlar ile öğrencilerin temsiller üzerinde nasıl göz hareketleri sergiledikleri, hangi noktalara daha fazla odaklandıkları ve öğrencilerin temsiller üzerindeki göz hareketlerinde benzerliklerin veya farklılıkların bulunup bulunmadığı incelendi. Öğrencilerin temsiller üzerinde göz hareketleri hem temsil bazında hem de temsiller arasındaki ilişkiler bağlamında incelenmesi sebebiyle çalışmanın nitel boyutu, bütüncül çoklu durum çalışması niteliğindedir. Sayma pulu temsilinde, en fazla sabitlenme ve en uzun süre bakış SPc (toplanacak sayıları temsil eden pulların bir araya geldiği) üzerinde gerçekleşti. Sayı doğrusu temsilinde öğrenciler, SDa (birinci okun ucu ile ikinci okun başlangıç noktası) ilgi alanı üzerinde daha uzun süre odaklandı. Ancak SDb’de sabitlenmelerin süresi daha fazla gerçekleşti. Sembolik temsil ilgi alanları üzerindeki bakış süresi, sabitlenme sayısı ve sabitlenme süresi arasında fark gözlenmedi. Temsil türleri birbiri ile karşılaştırıldığında, öğrenciler sözel temsil üzerinde daha fazla sabitlenerek ve daha uzun süre bakarak nasıl odaklandıkları incelendi. Ancak sözel temsil üzerindeki sabitlenme süreleri diğer temsillere kıyasla oldukça düşüktü. Katılımcıların temsiller üzerindeki bakışlarına ait modellerin içerik analizi sonucu, ilişkilendirme (geriye dönük, döngüsel, taramalı ve çapalı bakış), desen (bütünlük ve tekrar durumu) ve gezinme (kısa, orta ve uzun gezinme) olmak üzere üç tema elde edildi. Sayma pulu, sayı doğrusu ve sembolik temsilde çapalı bakışlar daha az gözlendi. Sayma pulu ve sembolik temsilde tekli bütüncül desen daha sık gözlenirken sayı doğrusunda çoklu bütüncül desen daha sık gözlendi. Sözel temsillerde eylem belirten sözcüklere durum belirtilen sözcüklerden daha fazla odaklanma gözlendi. Başarı düzeyleri arttıkça geriye dönük, döngüsel, çapalı bakış sergileme durumunun azaldığı, döngüsel bakış sergileme durumunun arttığı belirlendi. Düşük başarılı katılımcılar yüksek başarılı katılımcılara kıyasla daha fazla tekrarlı desen ve daha uzun gezinmeler sergilediği belirlendi. Elde edilen bulgular, tam sayılarla toplama işlemi, matematiksel temsil ve göz izleme literatürleri bağlamında tartışıldı ve öğretmenler ve araştırmacılar için öneriler sunuldu.
Bağlamada başlangıç düzeyi zeybek tezene tavrının öğretimine yönelik egzersiz ve etüt temelli bir öğretim modeli önerisi
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2023) Apaydın, Ali Kerem; Algı, Soner
Bu araştırma, bağlamada başlangıç düzeyine yönelik zeybek tezene tavrı öğretiminde egzersiz ve etüt temelinde geliştirilen bir öğretim modelini kapsamaktadır. Başlangıç düzeyi zeybek tezene tavrı öğretiminde etkili ve kalıcı bir öğrenme sağlamaya yönelik sunulacak bir öğretim modelinin nasıl olması gerektiği problem durumundan yola çıkan araştırma; zeybek tezene tavrı öğretimine yönelik bir eğitim ve öğretim materyali sunarak bu konuda etkili ve kalıcı bir öğrenme sağlamayı, ayrıca bağlamada farklı tezene tavırlarının öğretimine yönelik geliştirilecek öğretim modellerine ışık tutmayı amaçlamaktadır. Nitel ve nicel yaklaşımlara dayalı karma yöntem deseninin kullanıldığı araştırmada bu doğrultuda güzel sanatlar liselerinde bağlama derslerini yürüten 10 öğretmenle yapılandırılmış görüşme sağlanarak bu kurumalarda başlangıç düzeyi zeybek tezene tavrı öğretimine yönelik mevcut durum betimlenmeye çalışılmıştır. Elde edilen veriler ışığında öğretim modelinin temelini oluşturan egzersiz ve etüt üretimi aşamasına geçilmiştir. Araştırmada sunulan 83 egzersiz ve 6 etüt, “Güzel Sanatlar Lisesi Çalgı Eğitimi Bağlama 11” kitabında yer alan 6 temel zeybek tezene tavrı tartım kümesi referans alınarak üretilmiştir. Egzersizler, tezene tartım kümelerindeki notaların birden fazla perdeye uygulanması esasına göre hazırlanmıştır. Ancak kolaydan zora ilkesi dahilinde bu tartım kümeleri, aynı notadan oluşacak şekilde başlayarak kademeli bir biçimde artırılmıştır. Etütler ise belirlenen 6 tartım kümesinin her birini içerecek şekilde hazırlanmıştır. Araştırmanın deney süreci; tek gruplu ön test-son test deseni ile kurgulanmış olup Mersin Nevit Kodallı Güzel Sanatlar Lisesinde 10 ve 11. sınıfta eğitim gören ve hazır bulunuşluk testiyle denklik durumları tespit edilen 4 öğrenci ile haftada 2 ders olmak üzere 7 hafta boyunca yürütülmüştür. Değerlendirmenin sağlıklı olabilmesi açısından dersler ve testler video ile kayıt altına alınmıştır. Her iki ders bitiminde haftalık ders değerlendirmesi testi yapılarak öğrencilerin zeybek tezene tavrı icra becerileri düzeylerindeki değişim süreç boyunca izlenmiştir. Deney sürecinin sonunda öğrencilerin ön test, son test ve son testten 2 ay sonra gerçekleştirilen kalıcılık testi değerlendirme sonuçları karşılaştırılarak arada anlamlı bir fark olup olmadığına bakılmıştır. Araştırmada 4 çalışma grubu yer almaktadır. Birinci çalışma grubu, güzel sanatlar liseleri bağlama derslerinde zeybek tezene tavrı öğretiminin mevcut durumunu tespit etmek için görüşülen 10 öğretmenden oluşmaktadır. İkinci çalışma grubu; öğretmenlerle gerçekleştirilen görüşme formu ve hazırlanan egzersiz, etüt ve eserler için uzman görüşü alınan bağlamayla ilgili 2 öğretim elemanından oluşmaktadır. Üçüncü çalışma grubu; ön test/son test/kalıcılık testi, hazır bulunuşluk değerlendirme ve haftalık ders değerlendirme formlarına uzman görüşü sunan ve aynı zamanda bu formları dolduran bağlamayla ilgili 3 öğretim elemanından oluşmaktadır. Dördüncü çalışma grubu ise deneyin gerçekleştirildiği Mersin Nevit Kodallı Güzel Sanatlar Lisesinde eğitim gören 10 ve 11. sınıf 4 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın sonunda ön test, son test ve kalıcılık testi değerlendirme verileri incelendiğinde bu testler arasında anlamlı bir fark oluştuğu gözlenmiştir. Bu noktadan hareketle araştırma kapsamında sunulan öğretim modelinin öğrencilerin zeybek tezene tavrı icra becerilerini artırma noktasında belirgin bir katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.
Türk musikisi keman öğretiminde 7E modelinin uygulanması ve öğretme-öğrenme sürecine etkisi
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2023) Nünükoğlu, Ali; Nayir, Aynur Elhan
Yapılandırmacı Yaklaşımda öğretmenler, öğrencilerin öğrenme etkinliklerinde rehberlik ederek bireysel öğrenme stratejileri geliştirmelerinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu yaklaşımda öğretmenler pasif bir konumda olmalarına rağmen, öğrencilerin özgür bir öğrenme ortamında başarılı olmaları için gereken yönlendirmeyi sağlarlar. Hızla değişen dünyada, bireylerin değişimden kaynaklanan yeniliklerin ve gelişmelerin farkında olması ve aynı zamanda üzerine düşen görevleri yerine getirmesi gerekmektedir. Bu nedenle, dünyadaki değişikliklere ayak uydurabilen ve gerektiğinde uygun davranabilen bireylere ihtiyaç duyulmaktadır. Bireylerin, bilgiyi tüketmek yerine kendilerince sentezleyerek yeni bilgiler üretmeleri hedeflenmektedir. Bu çalışmada, içerik analizi tekniği kullanılarak nitel veri toplama gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz yaklaşımı kullanılarak yapılandırmacı öğrenme yöntemiyle uygulanan 7E modelinin Türk Musikisi Keman Eğitimi üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Çalışma, yapılandırmacı 7E öğretim modeliyle düzenlenen Türk Müziği keman derslerinde öğrenci başarısını ve etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın nicelverileri ise deneysel öntest-son-test kontrol gruplu desen kullanılarak elde edilmiştir. Buçalışma kapsamında, Keman Dersi Başarı Testi Ölçeği, Tutum Ölçeği ve Performans Testi ön testi deney ve kontrol gruplarına uygulanmıştır. Deney grubuna 10 hafta boyunca 7E modeline uygun olarak tasarlanmış öğretim etkinlikleri uygulanırken, kontrol grubu mevcut programdaki etkinliklere devam etmiştir. Uygulama sonrasında, her iki gruba tekrar Keman Dersi Başarı Testi Ölçeği, Tutum Ölçeği ve Performans Ölçeği uygulanmıştır. Yapılan Mann Whitney U testi analizi sonucunda, 7E öğretim modeline uygun olarak düzenlenen ders etkinliklerinin öğrencilerin başarısına anlamlı bir şekilde katkı sağladığı belirlenmiştir. Bu sonuçlar, 7E modelinin keman eğitiminde etkili bir öğretim yöntemi olarak kullanılabileceğini göstermektedir.
