Necmettin Erbakan Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi
DSpace@Erbakan, Necmettin Erbakan Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor, araştırma verisi gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.
Güncel Gönderiler
Yabancılar için Türkçe Öğretim Seti'ndeki metin altı soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisi'ne göre incelenmesi
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2023) Çırak, Fatma; Turna, Murat
Dil toplum içi ve toplumlar arası iletişimin en büyük vasıtasıdır. Bu sebeple dil eğitiminin temel materyalleri olan ders kitaplarının hazırlanmasında birtakım önemli unsurlar göz önünde bulundurulmalıdır. Ders kitapları, öğrencilerin öğrenme sürecini destekler nitelikte hazırlanmalıdır. Bu hususta ders kitabında yer alan metinler ve metinler bağlamında yer verilen soruların; öğrenmeyi desteklemesi, kolaylaştırması, zihinsel becerileri üst seviyede kullanmaya yardımcı olması gerekmektedir. Eğitim niteliğinin ölçülmesinde taksonomilerden yararlanılmaktadır. Bu araştırmada cevap aranan sorular şunlardır: Gazi TÖMER Yabancılar İçin Türkçe A1, A2, B1, B2 ve C1 Ders ve Çalışma Kitapları’ndaki dinleme ve okuma metinlerinde yer alan metin altı soruların “Yenilenmiş Bloom Taksonomisi”nin bilişsel süreç boyutuna ve bilgi boyutuna göre sınıflandırılması nedir? Bunların sıklığı nedir? Çalışmada amaç, Gazi Üniversitesi TÖMER- Türkçe Öğrenim Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından okutulan Gazi TÖMER Yabancılar İçin Türkçe Ders ve Çalışma kitaplarında yer alan dinleme ve okuma metinlerindeki metin altı sorularının Bloom Taksonomisi’ndeki bilişsel alanda hangi düzeyde ve ne sıklıkta yer aldığını tespit etmektir. Bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden tarama (betimsel araştırma) modeli kullanılmıştır. Betimsel çalışmalarda, var olan durumlar ortaya koyulur ve açıklanır. Araştırma bağlamında hedeflenen dil düzeyi Türkçe A1, A2, B1, B2 ve C1’dir. Okuma ve dinleme metinlerine dair hazırlanan metin altı sorularıyla çalışma sınırlandırılmıştır. Kitaplarda ulaşılmak istenen nitelikler doküman incelemesi yöntemiyle tespit edilmiştir. İncelenen veriler taksonomiye ve dil düzeylerine göre kategorize edilmiştir. Verilerin analizinde, nitel verilerin analizi olan betimsel analizden faydalanılmıştır. Bu çalışmada da var olan durumların ele alınması söz konudur. Bu çalışmada okuma metinleri kapsamında, 3090 soru yer alırken dinleme metinleri kapsamında 1537 sorunun yer aldığı görülmektedir. Okuma ve dinleme becerisine dair metin altı soru sayısı karşılaştırıldığında dinleme becerisine yönelik sorulara daha az yer verildiği anlaşılmaktadır. Okuma metinlerinde bilişsel süreçler doğrultusunda, en çok hatırlama düzeyi sorulara (1514) yer verildiği en az ise yaratma düzeyi sorulara (1) yer verildiği tespit edilmiştir. Bilgi boyutu kapsamında ise en çok olgusal bilgi boyutuna (1468) yer verilirken en az üst bilişsel bilgi boyutuna (30) yönelik sorulara yer verilmiştir. Dinleme metinlerinde bilişsel süreçlerden en çok hatırlama düzeyine (1318) ilişkin sorulara yer verilirken en az yaratma düzeyine (2) ilişkin sorulara yer verilmiştir. Değerlendirme düzeyine ilişkin soru örnekleri ise tespit edilememiştir. Bilgi boyutu doğrultusunda ise en çok olgusal bilgi boyutuyla (1130) ilgili, en az üst bilişsel bilgi boyutuyla (39) ilişkili sorulara yer verildiği görülmektedir. Tüm bu bilgiler sonucunda, okuma ve dinleme metinlerine dair hazırlanan metin altı sorularının üst bilişsel hedefleri yoklamada yetersiz olduğu görülmektedir.
Yaşam boyu öğrenme becerilerinin 3. sınıf fen bilimleri ders kitabında yer alma düzeyinin incelenmesi
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2023) Türkmenoğlu, Ferhan; Çınar, Derya
Bu araştırmada, yaşam boyu öğrenme becerilerinin 3. sınıf fen bilimleri ders kitabında yer alma düzeyinin incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel bir araştırma olup verilerin toplanmasında doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Evrenini 2021-2022 Eğitim ve Öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ilkokullarda okutulan Anka Kuşu Yayınları’na ait 3. sınıf Fen Bilimleri ders kitabı oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise bu kitapta yer alan metinler, etkinlikler ve değerlendirme soruları oluşturmaktadır. Toplanan veriler için içerik analizi yöntemi uygulanmıştır. Ders kitabının 7 temasının içerdiği tüm konular tek tek incelenerek, yaşam boyu öğrenme becerilerine yer verme düzeyi ile en az ve en çok hangi becerilerin bulunduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. İncelemeler sonucunda en çok; her temada bulunan etkili okuma yazma becerisi olurken onu araştırma becerileri ile öğrenmeyi öğrenme becerisi takip etmiştir. En az bulunan beceriler ise sırasıyla gelişim ve değişime uyum sağlama, olumlu benlik algısına sahip olma, iletişim becerileri ve üst düzey düşünme becerileri olmuştur. Dağılımına genel olarak bakıldığında öncelikle; en az ve en çok bulunan maddelerin her temada hemen hemen aynı maddeler olduğu göze çarpmaktadır. En az ve en çok iki uçlu keskin görüntünün bulunması; belli maddeler üzerinde durulduğunu ve belli maddelerin göz ardı edildiğini gösterirken bir dengesizlik durumunun hakim olduğu söylenebilir. Kalan maddeler ise konular arasında fazlasıyla dağılmıştır. Kısaca, konulara göre yer alma düzeyinin değiştiği tespit edilmiştir. Yarısı konulara göre yarısı dengesiz bir dağılım göstererek; yeterli ve istikrarlı bir düzeyde olmasa da genel olarak becerilere yer verilmeye çalışılmıştır. Yine de 3.sınıf fen bilimleri ders kitabı, yaşam boyu öğrenme becerilerini olması gereken ölçüde karşılamamaktadır. Aynı incelemeyi bir de uzman gerçekleştirmiş ve benzer sonuçlara ulaşmıştır. Uzman ve araştırmacı bulguları arasında maksimum üç maddede görüş ayrılığı oluşmuştur. Bu çalışma, Yaşam Boyu Öğrenme Becerileri’ nin ders kitaplarında yer alma düzeylerine yönelik örnek bir çalışma olup; fen bilimleri ve diğer ders kitapları beceriler açısından yeniden gözden geçirilmesi önerilir. Ders kitapları ve diğer kaynaklar, öğrencileri yaşam boyu öğrenebilmeye yönlendirebilecek bir bakış açısı sunabilmesi gerekmektedir.
İlkokulda yabancı uyruklu öğrencilere ikinci dil olarak Türkçe öğretiminin kapsayıcı eğitim açısından incelenmesi
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2023) Ovalı, Esra; Koçbeker Eid, Beyhan Nazlı
Bu çalışma ilkokulda yabancı uyruklu öğrencilere ikinci dil olarak Türkçe öğretimini kapsayıcı eğitim açısından incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma Konya ili Karatay ilçesinde bir devlet okulunda sınıfında yabancı uyruklu öğrenci bulunan 10 sınıf öğretmeni ve 3 PİKTES öğretmeni le bu okulda eğitim gören 10 yabancı uyruklu öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma nitel araştırma desenlerinden olan durum çalışması ile yürütülmüş olup veriler görüşme aracılığıyla toplanmıştır. Görüşmeler katılımcının kendini rahat hissettiği ortamlarda sohbet havasında gerçekleştirilmiştir. Yapılan görüşmelerde yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış aynı zamanda ses kayıt cihazı ile veriler desteklenmiştir. Elde edilen verilerin analizi için kodlar oluşturularak veriler kodlar altında toplanmıştır. Kodlar altında toplanan veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Elde edilen veriler ışığında yabancı uyruklu öğrencilere ikinci dil olarak Türkçe öğretimi için eğitim hayatının başında sistemli bir uygulama olmadığı, öğrencilerin sınıflarda Türkçeye maruz kalarak öğrendiği ve okul çapınca öğrenciler ve velilerde Türkçe dil sorunu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan gözlemlerde öğrencilerin çoğunun okuduğunu anlama gerektiren durumlarda zorlandığı, öğretmenlerin hiçbir öğrenciyi seçmeden sürece dâhil etmeye çalıştığı gözlenmiştir. Ulaşılan sonuçlar değerlendirildiğinde ikinci dil olarak Türkçe öğretiminin iki şekilde yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır. PİKTES projesinin olduğu okullarda ayrı bir sınıf oluşturulmaktadır ve bu durumun kapsayıcı eğitime uygun değildir. Bununla beraber projenin olmadığı okullarda ise sınıfta öğretmen ve akran etkileşimi ile öğrendikleri yabancı uyruklu öğrencilerin fazla olduğu sınıflara bir yardımcı öğretmen verilerek öğretmenlerin sınıf içinde her öğrencinin aktif katılımını sağlaması hususunda destek verilebilir. Aynı zamanda dil bilmeyen çocukların PİKTES projesi kapsamında ayrı sınıflara alınmasındansa çocukların aşamalı bir şekilde ders saatleri dışında destek eğitime alınması şeklinde bir program geliştirilebilir. Bunların dışında en eğitimin en önemli unsurlarından olan aile faktörünün süreçte daha aktif bulunabilmesi için velilere yönelik dil eğitimleri veya kurs sınıfları açılarak ulaşılmak istenen amaçlara daha kalıcı ve hızlı bir şekilde ulaşılabilir.
Kaynaştırma sınıflarında çalışan sınıf ve branş öğretmenlerinin Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) ile ilgili yeterliliklerinin arttırılmasına yönelik geliştirilen eğitim programının etkisi
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2023) Karakoç, Burhanettin; Sarı, Hakan
Bu araştırmanın amacı; kaynaştırma sınıflarında görev yapan sınıf ve branş öğretmenlerinin BEP yeterliliklerinin arttırılmasına yönelik öğretmenler için geliştirilen BEP eğitim programının öğretmenlerin BEP’le ilgili yeterliliklerinin arttırılmasına yönelik etkililiğinin belirlenmesidir. Araştırmada nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı sıralı karma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında kaynaştırma sınıflarında çalışan sınıf ve branş öğretmenlerine yönelik yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi yoluyla ihtiyaç analizi yapılmıştır. İhtiyaç analizine Sivas il merkezinde görev yapan 20 öğretmen katılmıştır. Toplanan veriler betimsel analiz tekniği ile analiz edilerek kategorikleştirilmiştir. Toplanan ihtiyaç analizi verileri doğrultusunda öğretmenlerin BEP yeterliliklerinin arttırılması amacıyla Öğretmenler İçin Geliştirilen Uygulamalı BEP Eğitim Programı hazırlanmıştır. Daha sonra Ön test-Son test kontrol gruplu deneysel model ile araştırmaya ilişkin 32 maddeden oluşan “Sınıf ve Branş Öğretmenleri İçin BEP Yeterlilikleri Belirleme Ölçeği” (SİBEP) geliştirilmiş ve ayrıca 25 sorudan oluşan başarı testi hazırlanmıştır. SIBEP ölçeğinin geliştirilmesinde ölçek dört kategoriden oluşmuş, doğrulayıcı ve açımlayıcı faktör analizleri yapılmış, ölçeğin güvenilirliği 0,94 olarak bulunmuştur. Araştırmanın tüm analizleri SPSS programı aracılığı ile yapılmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında 20’si kontrol grubunda, 20’si ise deney grubunda yer alan sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf ve branş öğretmenleri araştırmaya katılmıştır. Deney ve kontrol grubunda yer alan öğretmenlere Ön test ve Son test olacak şekilde “SİBEP” ölçeği uygulanmıştır. Deney grubunda yer alan öğretmenlere yönelik her biri 50 dakika olan 8 oturum Öğretmenler İçin Geliştirilen Uygulamalı BEP Eğitim Programı eğitimi verilmiş, kontrol grubunda yer alan öğretmenlere ise herhangi bir eğitim verilmemiştir. Deney grubunda yer alan öğretmenlere ayrıca eğitim öncesi ve eğitim sonrasında başarı testi uygulanmış ve eğitim programının etkililiğini belirlemek amacıyla sosyal geçerlilik verileri toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda ise Öğretmenler İçin Geliştirilen Uygulamalı BEP Eğitim Programına katılan ve katılmayan öğretmenlerin SİBEP ölçeği analiz sonuçları incelenmiş ve ön test ve son test puanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir farkın olduğu bulunmuştur (P<0,05). Deney grubunda yer alan öğretmenler aldıkları eğitimde ön test ve son test puan ortalamaları ve başarı testi ön test ve son test puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık sağlanmış, kontrol grubunda yer alan öğretmenlerde ise ön test ve son test puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunamamıştır. Eğitime katılan 20 öğretmenden 16'sının halen kaynaştırma öğrencisi olduğu belirlenmiş ve 2023/2024 eğitim öğretim yılı için hazırladıkları BEP planları BEP geliştirme kontrol listesi ile incelenmiş ve elde edilen veriler sonucunda öğretmenlerin BEP konusunda, uygulama noktasında yeterliliklerinin arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, Sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf ve branş öğretmenlerine yönelik geliştirilen eğitim programının etkili ve başarılı olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırma sonucunda sosyal geçerlilik bulguları incelendiğinde hazırlanan eğitim programının açık, anlaşılır, kapsamlı ve öğretmenlerin BEP yeterliliğini arttırdığına ve verilen eğitin sayesinde öğretmenler bir sonraki yılda hazırladıkları BEP'lerin daha amaca uygun ve kapsamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Tanzimat'tan Cumhuriyet'e tarih ders kitabı yazarları, tarih eğitimcileri ve eserleri üzerine bir araştırma
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2023) Tüfekçi, Saime; Köstüklü, Nuri
Tanzimat, Osmanlı Devleti’nde 1839-1876 yılları arasındaki döneme verilen isimdir. Tanzimat Dönemi’ndeki yenilik anlayışı, etkilerini bugüne kadar sürdürmesi bakımından önemlidir. Bu dönemde ülkede yeniliklere ihtiyaç duyulması, halkın eğitilmesinin öneminin daha iyi anlaşılması ve bunun devletin sorumluluğu ve önemli bir görevi olarak görülmesi, Avrupa devletlerinin ülke üzerindeki baskısı gibi nedenlerle eğitim alanında yenileşme konusunda önemli adımlar atılmıştır. Eğitimin iyileştirilmesinin devletin çöküşünü engelleyebilecek bir yol olarak görülmeye başlanması ve eğitimin bilim olarak kabul edilip eğitim bilimiyle ilgili kitapların yazılmaya başlanması da bu adımların atılmasında destekleyici olmuştur. Tanzimat Dönemi, tarih bilimi ve tarih eğitimi açısından da son derece önemli gelişmelerin yaşandığı bir dönemdir. Osmanlı Devleti'nin bütününde görülen Batılılaşma çabaları ve modernleşme hareketlerinden tarih anlayışı ve tarih yazıcılığı da önemli ölçüde etkilenmiştir. 1877-1922 yılları arasını kapsayan ve Osmanlı Devleti’ni derinden etkileyen Meşrutiyet Dönemi’nde iç ve dış meselelere, askeri alanda alınan birçok yenilgiye ve çok büyük boyutlara ulaşmış mali sıkıntılara şahit olunmaktadır. Dönemin devlet adamları, aydınları, eğitimcileri, vatansever tüm fertleri devletin olumsuz gidişatını değiştirebilmek ve dağılmasını engelleyebilmek gayesiyle üstün bir çaba sarf etmiş, vatanına ve milletine karşı hissettiği sorumluluk bilinciyle ömrünü toplum yararına büyük ve önemli hizmetlerle geçirmiştir. Bu gidişatı değiştirebilmenin en etkili yolunun eğitim alanında yapılacak yenilikler olduğu konusunda toplum, yöneticiler ve aydınlar hemfikirlerdi. Yine eğitim alanında olduğu kadar tarih, tarih anlayışı ve tarih yazımına dair de çok önemli ve değerli gelişmeler yaşanmıştır. Fransız İhtilali sonrasında dünyaya yayılan milliyetçilik akımı, bu yüzyılda devletleri ve milletleri kendi geçmişini ve köklerini araştırmaya yöneltmiş, bu doğrultuda tarihin önemi günden güne artmış ve tarih, bilim olarak kabul edilmiştir. Takvimler 23 Nisan 1920'yi gösterdiğinde ise Ankara'da olağanüstü yetkilere sahip olan Türkiye Büyük Millet Meclisi kurulmuş Türk milleti egemenliğini ilan etmişti. Anadolu'daki işgallere karşı çıkan milletimiz durdurulmak istendiyse de bunda başarılı olamamışlardı. Yeni kurulan devletin, cumhuriyetin ve büyük zorluklarla kazanılan bağımsızlığımızın devamı için yine en önemli rollerden birisi eğitime düşmekteydi. Özellikle de tarih dersleri ve tarih ders kitapları: Cumhuriyetimizi ve devletimizin bağımsızlığını koruyacak, devletine ve milletine bağlı nesilleri yetiştirecek güce ve etkiye sahip olması nedeniyle büyük öneme sahipti. Bu dönemde de tarihe, tarihçilik anlayışına, tarih eğitimine, tarih ders kitaplarına dair önemli çalışmalar yapılmış ve Türk Gençliğiyle birlikte halkın da tarihini öğrenmesine çok büyük önem verilmiştir.
