Consecutief tolken: het effect van de moeilijkheidsgraad van de brontekst op de notities en de vlotheid van de vertolking

Deze resultaten maken deel uit van een lopend doctoraatsonderzoek in de tolkwetenschap. De focus ligt hier op consecutief tolken en het mogelijke effect van de notities op de vlotheid van een vertolking. Een eerste pilot study met tolkstudenten werd daarvoor georganiseerd, waarbij de notities werden opgedeeld in stukken, volgens de onderverdeling die de tolken zelf hadden aangebracht, en voor elk stuk notities werd nagegaan wat de totale hoeveelheid notities en het percentage uitgeschreven woorden, afkortingen en symbolen was. De samenstelling van de notities in vlotte en aarzelende stukken werd onderzocht en vergeleken en hieruit bleek dat er bij de vlotte vertolkingen minder notities, meer uitgeschreven woorden en minder afkortingen gebruikt werden dan in aarzelende vertolkingen. Die conclusie in verband met vlotheid is opvallend, aangezien Dam (2007) de notities van professionele tolken heeft onderzocht in verband met volledigheid en heeft vastgesteld dat volledige vertolkingen geproduceerd werden op basis van meer notities, minder woorden en meer afkortingen dan onvolledige vertolkingen. Dit zou kunnen wijzen op een spanningsveld bij het noteren tussen volledigheid en vlotheid, nochtans beide belangrijke subparameters van kwaliteit. Om de vergelijking met de resultaten van Dam te vergemakkelijken, werden daarom bij een volgende pilot study twee variabelen toegevoegd: de ervaring van de proefpersonen en de moeilijkheidsgraad van de brontekst. Op dit moment zijn de gegevens van de professionele tolk al verwerkt en de resultaten bevestigen de conclusie van de eerste pilot study. De moeilijkheidsgraad had echter wel een effect: als de moeilijkheidsgraad steeg, daalde het aantal uitgeschreven woorden en steeg het aantal afkortingen, wat erop zou kunnen wijzen dat de tolk dan tijdens het noteren meer moet inzetten op volledigheid en dit ten nadele van de vlotheid. Dit spanningsveld kan worden verklaard door de Tightrope hypothesis (Gile, 1999) en het Effort Model (Gile, 1995, 175-179), en wordt dus hier ook zichtbaar in de samenstelling van de notities. Om te weten wat nu precies efficiënte notities zijn, moet dan misschien nagegaan worden wat het belangrijkste kwaliteitsaspect van de vertolking wordt: vlotheid of volledigheid.
Key words: consecutive interpreting, note-taking, fluency, methodology, quality

Dam, Helle V. 2007. 'What makes interpreters' notes efficient? Features of (non)efficiency in interpreters' notes for consecutive'. In Doubts and Directions in Translation Studies: Contributions from the EST Congress, Lisbon 2004, Y. Gambier, M. Shlesinger and R. Stolze (eds). Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins. 183-198.
Gile, Daniel. 1995a. Basic Concepts and Models for Interpreter and Translator Training. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins.
Gile, Daniel, 1999. 'Testing the Effort Models' tightrope hypothesis in simultaneous interpreting - A contribution.' Hermes 23: 153-172.