Διδακτική αξιοποίηση στοιχείων πολιτισμού και παιδαγωγικού υλικού παλαιού σχολείου σε παιδιά προσχολικής ηλικίας: η περίπτωση των νηπιαγωγείων Γόννων και Μακρυχωρίου Νομού Λάρισας

Abstract

This thesis consists of a preface, introduction, three main parts, conclusion, a section onsuggestions and the works cited section. The first part addresses issues concerning culturalremains, the environment and cultural heritage, language as a means of approaching culturalelements, narration as a teaching method, the comprehension of the time sequence concept,and learning theories. The second part includes the research methodology, the organizationof the teaching intervention and the conceptual approach to cultural elements. The third partfocuses on the instructional utilization of cultural elements and old-school type pedagogicalmaterial for preschool-age children. This specific educational program was applied to andevaluated in two classes of the nursery schools of Gonnoi and Makrychori regions. The maingoals of the study were for the preschool age children to comprehend concepts which wererelated to cultural elements of their region, to approach elements of school life in the pastand, in general, the way of living in the past, to understand the changes brought by time tothe human environment and to everyday life as well as develop ecological consciousness,sensitivity and respect for the natural and the constructed environment. As for themethodology, a combination of the quantitative and qualitative scale method was used, i.e. acombination of the observational and experimental method. The main conclusions of thestudy are the following: 1) The kindergarten pupils had the opportunity to approach conceptsconcerning the cultural, educational and economic mobility of their region in the past, tofamiliarize themselves with evidence of the past and to comprehend the concept of timesequence in a suitable preschool educational environment, using pedagogical material thatincluded cultural remains and rich stimuli for creating relevant activities. 2) The pupilsapproached concepts concerning school life in the past, and got familiar with them. 3)Approaching cultural elements helped the pupils develop their critical ability and reflect onthese issues, and promote their environmental awareness; it also gave them the opportunityto gain motivation for research activity, and develop an interest in their culture.

Η διατριβή αποτελείται από τον Πρόλογο, την Εισαγωγή, τα τρία Μέρη, τα Συμπεράσματα,τις Προτάσεις και τη Βιβλιογραφία. Στο Πρώτο Μέρος εξετάζονται, κυρίως, ζητήματασχετικά με τα πολιτιστικά κατάλοιπα, το περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά, τηγλώσσα ως μέσο για την προσέγγιση πολιτιστικών στοιχείων, την αφήγηση ως τρόποδιδασκαλίας, την κατανόηση της έννοιας της χρονικής ακολουθίας, καθώς και θεωρίεςμάθησης. Το Δεύτερο Μέρος αναφέρεται, κυρίως, στη μεθοδολογία της έρευνας, τηνοργάνωση διδακτικής παρέμβασης και την εννοιολογική προσέγγιση των πολιτιστικώνστοιχείων. Το Τρίτο Μέρος εστιάζεται στη διδακτική αξιοποίηση των στοιχείων πολιτισμούκαι του παιδαγωγικού υλικού του παλαιού σχολείου σε παιδιά προσχολικής ηλικίας.Πρόκειται για την εφαρμογή και αξιολόγηση του συγκεκριμένου εκπαιδευτικούπρογράμματος που πραγματοποιήθηκε σε δύο τμήματα των νηπιαγωγείων Γόννων καιΜακρυχωρίου. Οι κυριότεροι στόχοι της έρευνας επικεντρώνονται στο να κατανοήσουν τανήπια έννοιες σχετικές με τα πολιτιστικά στοιχεία της περιοχής τους, να προσεγγίσουνστοιχεία από τη σχολική ζωή κατά το παρελθόν και γενικότερα, τον τρόπο ζωής τωνανθρώπων του παρελθόντος, να κατανοήσουν τις αλλαγές που έφερε ο χρόνος στοανθρωπογενές περιβάλλον, στην καθημερινότητα των ανθρώπων, καθώς και να αποκτήσουνοικολογική συνείδηση, ευαισθησία και σεβασμό στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον. Σεμεθοδολογικό επίπεδο, υπήρξε συνδυασμός ποιοτικής και ποσοτικής μεθόδου, δηλ.παρατήρησης και πειραματικής μεθόδου. Τα σπουδαιότερα συμπεράσματα: ( 1 ) Τα νήπιαμέσα σε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο περιβάλλον προσχολικής εκπαίδευσης, μεπαιδαγωγικό υλικό που περιελάμβανε πολιτιστικά κατάλοιπα και πλούσιο σε ερεθίσματα γιατην ανάπτυξη δραστηριοτήτων, είχαν τη δυνατότητα να προσεγγίσουν έννοιες σχετικές μετην πολιτιστική - εκπαιδευτική και οικονομική κινητικότητα της περιοχής τους, στοπαρελθόν, να εξοικειωθούν με τα τεκμήρια του παρελθόντος και να κατανοήσουν την έννοιατης χρονικής ακολουθίας. ( 2 ) Τα νήπια προσέγγισαν έννοιες σχετικές με τη σχολική ζωήστο παρελθόν και εξοικειώθηκαν με αυτές.( 3 ) Η προσέγγιση των νηπίων με τα πολιτιστικάστοιχεία βοήθησε στην ανάπτυξη της κριτικής τους ικανότητας και την καλλιέργεια τηςσκέψης τους πάνω σ’ αυτά τα θέματα, ανέπτυξε την περιβαλλοντική τους ευαισθησία καιτους έδωσε τη δυνατότητα να αναπτύξουν κίνητρα για ερευνητική δραστηριότητα καιενδιαφέρον για τον πολιτισμό τους.