PKK terörünün Türk basınına yansımaları (1984-2002)
No Thumbnail Available
Date
2020
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
Abstract
ÖNSÖZTerör ve terörizm, ortaya çıktığı 1795 senesinden günümüze kadar geçen süredeinsanlığın en büyük problemlerinden bir olmuştur. Söz konusu olan terörizm, yeryüzündekibütün ulusların ortak problemidir ve kendi içerisinde tedhişçilik birçok sınıfa ayrılmaktadır.Terörizm, çok uzun yıllardır Türkiye’nin de gündemini meşgul etmektedir. Türkiye,terörizmin kendi içerisinde barındırdığı farklı biçimlerin neredeyse tamamına tanıklıketmiştir. Yine Türkiye, kendi içerisinde birçok bölüme ayrılan terörizmin en keskintaraflarından biri olan etnik-bölücü terörizm ile Cumhuriyet’in ilk dönemlerinden berimücadele etmektedir ve bu mücadele günümüzde hâlen devam etmektedir.Şüphesiz etnik-bölücü terörün en can alıcı örgütlü yapısını PKK terör örgütüoluşturmaktadır. PKK, ideolojik temellerini Osmanlı Devleti zamanında baş gösteren Kürtisyanlarından almaktadır ve 1978 tarihinde resmen kurulmuş olan örgüt, Kürt milliyetçiliğifikrini silahlı olarak savunmaktadır. Bu suretle PKK, etnik bir terörizm örneğisergilemektedir.Bu bağlamda PKK terör örgütü, Türkiye Cumhuriyeti için büyük bir tehlike arzetmektedir. Bu sebeple Türk Devleti’ne yöneltilmiş bu tehdidin amaç ve metotlarını ortayakoyarak daha iyi analiz edilebilmesini sağlamak maksadıyla PKK terör örgütü hakkındaçalışmaya karar verdik. Vakıa geçmişten günümüze gerçekleşen PKK saldırılarını ve örgütünstratejilerini bilerek, öğrenerek ve analiz ederek terörizmle olan mücadeleye bilimsel açıdankatkı sağlamak istedik.Bu konunun seçilmesindeki ikinci sebep ise doğrudan PKK’nın eylemlerini ele alançalışmaların azlığıydı. Bunlar titizlikle incelenerek eksiklikler tespit edilmiş ve tezimizinçerçevesi bu doğrultuda çizilmiştir. Özellikle PKK’nın eylemleri ayrıntılarıyla günbegünincelenmiştir. Bununla beraber, siyasi iktidarlar nezdinde PKK’nın eylemlerini inceledik vedaha önce yapılmamış yeni bir çalışma oluşturduk. Böylece 1984-2002 arasında iktidardabulunmuş siyasi partiler ve hükümetler özelinde çalışmamızı şekillendirdik.Bu bağlamda PKK terör örgütünü en iyi takip edeceğimiz kaynaklar dönemingazeteleridir. Vakıa PKK, ilk eylemini gerçekleştirdiği Bucak Aşireti saldırısından itibarenbasın tarafından sıkı bir şekilde takip edilmiş ve 2002 senesinde örgütün çöküşüne kadargeçen sürede gerçekleştirilen bütün PKK saldırıları gecikmeli de olsa basına yansımıştır.Buna ilaveten köşe yazarlarının fikirleri ve birçok gazetecinin örgüt kamplarınaIVgerçekleştirdiği ziyaretler PKK’nın analiz edilebilmesinde yardımcı olmuştur. Bu nedenletezimizi yazarken dönemin gazetelerini temel aldık.Bütün bu bilgiler ışığında yüksek lisans tez çalışmamı onaylayan, bana çalışma yolunuaçan, süreç boyunca desteğini esirgemeyen, kıymetli tez danışmanım Prof. Dr. Şerafettin CanErdem’e en içten duygularımla teşekkür ederim. Yüksek lisans ders döneminde benimlebilgilerini paylaşan Prof. Dr. Süleyman Beyoğlu ve Prof. Dr. Bülent Bakar’a teşekkürlerimisunarım. Lisans eğitimim sırasında bana destek olan Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Eray Biber’eayrıca teşekkür ederim. Tezin yazım aşamasında benimle askerlik bilgilerini el verdiği ölçüdepaylaşan amcam Emekli Albay Kemal Yavan’a ve değerli büyüğüm İbrahim Akış’a teşekkürederim. Tezin yazım aşamasında bana manevi destek olan Enver Paşa’nın torunu Burak EnverBey’e ve Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi’nin editörü Mehmet Töre Yıldırım’a ve gazeteincelemeleri yaptığım Beyazıt Devlet Kütüphanesi’nin çalışanlarına minnetlerimi sunarım.Son olarak maddi ve manevi olarak her zaman arkamda duran annem Eteri Yavan,babam Cengiz Yavan ve ablam Ülkü Yavan’a teşekkür ederim.Mehmet Kürşad YavanÖZETPKK, ilk yapılanmasını 1973 senesinde Ankara Çubuk’ta başlatan ve 27 Kasım 1978tarihinde Partiye Karkeren Kürdistan ismiyle Diyarbakır Lice’de faaliyete geçen etnik birterör örgütüdür.PKK, 1978 senesinden isim değişikliği yaptığı 2002 senesine kadar güvenlik güçlerinive sivil halkı hedef almıştır. Bu doğrultuda Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindefaaliyetler yürütmüştür.PKK terör örgütü, 1984 senesinde Siirt’in Eruh İlçesi’nde sistematik ilk saldırısınıgerçekleştirmiştir. Örgüt, 1985 senesinde köy katliamları yapmaya başlamış ve 1987senesinde bu katliamlarını hızlandırmıştır. 1989 senesinde ise kitle hareketlerine başlamıştır.1990 senesinde örgüt, silahlı eylemlerini daha geniş alanlara yaymıştır. 1992 senesindeise üç defa ayaklanma girişimlerinde bulunmuş, bu girişimler Türk Devleti tarafındanönlenmiştir. 1993 senesinde örgütün katliamları artmış ve aynı senenin sonunda TürkOrdusu’nun da mücadelesiyle örgüt ateşkes talebinde bulunmuştur. Bu ateşkes uzun ömürlüolmamış ve örgüt aynı yılın Nisan ayında tekrar saldırılarına başlamıştır.1993 senesinin sonundan 1994 senesinin sonuna kadar Türk Ordusu PKK’yı büyükölçüde imha etmiş ve 1995 senesindeki Çelik Harekâtı ve 1997 senesindeki Çekiç Harekâtı ilePKK terör örgütünün askeri kanadı çökertilmiştir. 1998 senesinde ise örgütün başındakiAbdullah Öcalan’ın yakalanma süreci başlatılmış, 16 Şubat 1999’da Abdullah Öcalan’ınyakalanmasıyla beraber örgüt etkisizleştirilmiştir. 2002 senesinde ise PKK, ismini KADEKolarak değiştirmiştir.İÇİNDEKİLERÖNSÖZ................................................................................................................................... IIIÖZET........................................................................................................................................ VABSTRACT............................................................................................................................VIKISALTMALAR.................................................................................................................. VIIGİRİŞ......................................................................................................................................... 11. BÖLÜM: PKK TERÖRÜNÜN DOĞUŞU VE ETNİK TERÖRÜN GELİŞİMİ(1973-1990).............................................................................................................................. 201.1. PKK TERÖR ÖRGÜTÜNÜN KURULUŞU ....................................................................... 201.2. PKK TERÖR ÖRGÜTÜ’NÜN İÇ YAPILANMASI ............................................................. 231.3. PKK TERÖR ÖRGÜTÜNÜN İLK EYLEMLERİ................................................................. 261.4. 12 EYLÜL 1980 ASKERİ MÜDAHALESİ VE PKK’NIN STRATEJİ DEĞİŞİKLİĞİ............... 281.5. TURGUT ÖZAL İKTİDARINDA BÖLÜCÜ TERÖR (14.08.1984-31.10.1989) ................... 311.5.1. Güneş Harekâtı ve Terörün Tırmanışı................................................................... 341.5.2. Terörle Mücadele ve Harekât Daire Başkanlığı’nın Kuruluşu .............................. 391.5.3. PKK Terörünün 1986 Senesi Faaliyetleri.............................................................. 401.5.4. PKK’nın Köy Katliamları (1987)........................................................................... 441.5.5. PKK Terörünün 1988 Senesi Faaliyetleri.............................................................. 521.5.6. Kürt Sorunu Tanımı ve PKK’nın TBMM’de Değerlendirilmesi ............................ 551.5.7. PKK Terörünün 1989 Senesi Faaliyetleri.............................................................. 562. BÖLÜM: PKK TERÖRÜNÜN HIZ KAZANMASI VE ETNİK TERÖRLEMÜCADELE (1990-1993)...................................................................................................... 602.1. YILDIRIM AKBULUT DÖNEMİNDE BÖLÜCÜ TERÖR (09.11.1989-23.06.1991)............ 602.2. CUMHURBAŞKANI TURGUT ÖZAL VE KÜRT POLİTİKASI............................................. 692.3. MESUT YILMAZ’IN İLK İKTİDARINDA BÖLÜCÜ TERÖR (23.06.1991-20.11.1991) ...... 742.3.1. Kuzey Irak’a Ağustos Harekâtı (1991)............................................................... 762.3.2. Ağustos Harekâtı’ndan Sonra Bahar Saldırıları ............................................... 772.3.3. TBMM’de Yemin Krizi ve PKK’nın Siyasi Kanadı ............................................ 812.4. SÜLEYMAN DEMİREL DÖNEMİNDE BÖLÜCÜ TERÖR (20.11.1991-25.06.1993) .......... 812.4.1. 1992 Kanlı Nevruzu ve Birinci Şırnak Saldırısı................................................. 852.4.2. PKK’nın Bahar Saldırıları ve Terörizmin Tırmanması (1992).......................... 892.4.3. İkinci Şırnak Saldırısı......................................................................................... 922.4.4. Ekim Harekâtı (1992)......................................................................................... 942.4.5. Ekim Harekâtı’ndan Sonra Etnik Terörün Seyri................................................ 972.4.6. PKK Terör Örgütünün Ateşkes İlanı (1993) ...................................................... 983. BÖLÜM: PKK TERÖR ÖRGÜTÜNÜN YENİLGİSİ (1993-2002) ............................ 1043.1. TANSU ÇİLLER DÖNEMİNDE BÖLÜCÜ TERÖR (25.06.1993-06.03.1996) .................. 1043.1.1. Üçüncü Şırnak Saldırısı (1993)........................................................................ 1043.1.2. PKK’nın Bahar Saldırıları ve Tansu Çiller’in Terör Politikası ...................... 1053.1.3. PKK Terör Örgütünün Sonbahar Saldırıları ve Terörle Mücadele (1993) ..... 1123.1.4. Lice Olayları .................................................................................................... 1153.1.5. Kato Dağı Operasyonu (1994)......................................................................... 117II3.1.6. Tuzla PKK Saldırısı.......................................................................................... 1183.1.7. Birinci Bahar Operasyonları (1994)................................................................ 1183.1.8. Ejder-1 Harekâtı (1994)................................................................................... 1193.1.9. İkinci Bahar Operasyonları (1994).................................................................. 1203.1.10. Kuzey Irak’a Sinat Hava Harekâtı (1994) ....................................................... 1213.1.11. PKK Terörünün Sonbahar Eylemleri ve Terörle Mücadele (1994)................. 1223.1.12. Çelik Harekâtı (1995)....................................................................................... 1243.2. MESUT YILMAZ’IN İKİNCİ İKTİDARINDA BÖLÜCÜ TERÖR (06.03.1996-28.06.1996) 1283.3. NECMETTİN ERBAKAN İKTİDARINDA BÖLÜCÜ TERÖR (28.06.1996-30.06.1997)..... 1293.3.1. Çekiç Harekâtı (1997)...................................................................................... 1323.4.MESUT YILMAZ’IN ÜÇÜNCÜ İKTİDARINDA BÖLÜCÜ TERÖR (30.06.1997-11.01.1999). 1333.4.1. Abdullah Öcalan’ın Suriye’den Çıkarılması.................................................... 1343.5. BÜLENT ECEVİT İKTİDARINDA BÖLÜCÜ TERÖR (11.01.1999-18.11.2002)............... 1393.5.1. Abdullah Öcalan’ın Yakalanması .................................................................... 1393.5.2. PKK’nın İntihar Saldırıları.............................................................................. 1413.5.3. Abdullah Öcalan’ın Yargılanması ve PKK Terörünün Sonu ........................... 142SONUÇ.................................................................................................................................. 145KAYNAKÇA ........................................................................................................................ 150EKLER.................................................................................................................................. 154--------------------PKK is an ethnic terrorist organization that started its first structuring in AnkaraÇubuk in 1973 and started its operations in Diyarbakır Lice on 27 November 1978 under thename of Karkeren Kurdistan.The PKK targeted security forces and civilian people from 1978 until 2002, when itchanged its name. Accordingly, it has carried out activities in Eastern and SoutheasternAnatolia Regions.The PKK terrorist organization carried out its first systematic attack in Eruh District ofSiirt in 1984. The organization started to carry out village massacres in 1985 and acceleratedthese massacres in 1987. In 1989, it started mass action.In 1990, the organization extended its armed actions to wider areas. In 1992, itattempted to revolt three times and these attempts were prevented by the Turkish State. Themassacres of the organization increased in 1993 and at the end of the same year, theorganization requested a ceasefire with the struggle of the Turkish Army. This ceasefire didnot last long and the organization started its attacks again in April of the same year.From the end of 1993 to the end of 1994, the Turkish Army largely destroyed thePKK, and the military wing of the PKK terrorist organization was smashed by the SteelOperation in 1995 and the Hammer Operation in 1997. In 1998, the capture process ofAbdullah Öcalan, the head of the organization, was initiated, and on 16 February 1999, theorganization was neutralized with the capture of Abdullah Öcalan. In 2002, the PKK changedits name to KADEK.
Description
Keywords
History, Turkey, Tarih, Türkiye, Kurds, Turkey, Politics and government, Kürtler, Türkiye, Siyaset ve hükümet, Terrorism, Press, Turkey, Terörizm, Basın, Türkiye