• polski
    • English
  • polski 
    • polski
    • English
  • Zaloguj
Zobacz pozycję 
  •   Strona główna Repozytorium Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej
  • Serie Wydawnicze
  • Prace Monograficzne
  • Prace Monograficzne - Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Zobacz pozycję
  •   Strona główna Repozytorium Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej
  • Serie Wydawnicze
  • Prace Monograficzne
  • Prace Monograficzne - Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Zobacz pozycję
JavaScript is disabled for your browser. Some features of this site may not work without it.

Lwów : miasto, społeczeństwo, kultura : studia z dziejów Lwowa. T. 4

Thumbnail
Oglądaj/Otwórz
Prace Monograficzne nr 326 (21.55MB)
Autor:
Mackewyj, Łeonid
Walczy, Łukasz
Borek, Piotr
Kmet', Wasyl
Popiołek, Bożena
Motylewicz, Jerzy
Wasztyl, Ryszard
Arkusza, Ołena
Sereda, Ostap
Szust, Roman
Lubowiecka, Marzena
Czornowoł, Ihor
Brynkus, Józef
Michalski, Czesław
Wendland, Anna Veronika
Karolczak, Kazimierz
Mudryj, Marian
Masiarz, Władysław
Świątek, Szczepan
Kaczaraba, Stepan
Hampel, Józef
Szwahulak, Mychajło
Syrota, Roman
Bonusiak, Włodzimierz
Makarczuk, Stepan
Kondratiuk, Konstiantyn
Hułaj, Wasyl
Redaktor:
Karolczak, Kazimierz
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków
ISBN: 83-7271-146-1
ISSN: 0239-6025
Język: pl
Data: 2002
Metadata
Pokaż pełny rekord
Streszczenie
W historię Lwowa wpisali się przedstawiciele kilku nacji, by wymienić tylko Ormian, Żydów czy Niemców, ale szczególną rolę odegrało miasto w dziejach dwóch narodów: Polaków i Ukraińców. Jedni uważali je za ostoję polskości, drudzy wyznaczyli mu ważną rolę w kształtowaniu ukraińskiej świadomości narodowej. Konflikt interesów wywołał ostrą rywalizację polityczną, która ostatecznie doprowadziła do otwartej wojny o miasto po rozpadzie monarchii Habsburgów. Dla Polaków Lwów był jednym z kilku, ale ważnym ośrodkiem polskiej kultury, który w opinii wielu spełniał wręcz misję cywilizacyjną na wschodzie. Po rozbiorach I Rzeczypospolitej stał się lokalnym, austriackim centrum administracyjnym, co podniosło jego znaczenie także w życiu politycznym. Autonomia galicyjska stworzyła możliwość rozwoju narodowego zamieszkującym te ziemie Polakom oraz Ukraińcom. Pierwsi - rządząc krajem - realizowali bez większych przeszkód swe potrzeby, drudzy musieli się natomiast dopominać o swoje prawa. W miarę upływu czasu czynili to coraz skuteczniej, zwłaszcza, gdy politycy i najwybitniejsi przedstawiciele inteligencji ukraińskiej, rezygnując z budowania centrum ukraińskiego życia narodowego w Kijowie, przenieśli się do Lwowa. Najnowsze dzieje miasta sprawiły, że stało się ono mitem narodowym tak dla Polaków, jak i dla Ukraińców, czego obie nacje w pełni nie dostrzegały, skupiając się na starannym pielęgnowaniu wyłącznie „swojej pamięci” i udowadnianiu „historycznych praw” do Lwowa. Konsekwencją II wojny światowej była nie tylko zmiana przynależności państwowej miasta, ale i zaprzestanie badań nad jego przeszłością. Po kilkudziesięcioletniej przerwie podjęła je na nowo grupa historyków polskich i ukraińskich pokoleniowo nie obciążona wzajemnymi uprzedzeniami w takim stopniu, jak ich poprzednicy. Poważnym niebezpieczeństwem dla tego pokolenia badaczy są jednak opinie i sądy przenoszone (czasem bezkrytycznie) ze starszej literatury o zabarwieniu nacjonalistycznym. Antidotum mogą być w tym wypadku rzetelne badania źródłowe, które na szczęście pociągają coraz większą grupę młodych historyków z obu stron. Ze zdumieniem odkrywają oni niekiedy istotny udział innych nacji w kształtowaniu oblicza miasta na różnych etapach jego rozwoju. Dociekania źródłowe pozwalają nie tylko prostować (bądź łagodzić) wiele wcześniejszych sądów, ale i opisywać wydarzenia nie będące dotychczas - z różnych przyczyn - przedmiotem zainteresowania badaczy. Dobra znajomość faktografii stwarza bowiem podstawę do dyskusji o najtrudniejszej nawet przeszłości, niewiedza prowadzi zazwyczaj do nieporozumień. Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku nie tylko historycy odczuli we Lwowie powiew wielkiej polityki. Dla badaczy szerzej otwarły się podwoje archiwów i bibliotek, umożliwiając podjęcie intensywnych badań m.in. nad przeszłością miasta. Ważną rolę odegrała w tym względzie datująca się od 1991 r. współpraca pomiędzy historykami Akademii Pedagogicznej im. KEN w Krakowie i Państwowego Uniwersytetu im. I. Franko we Lwowie. Rezultaty owych badań prezentowane są na odbywających się od 1992 r. co dwa lata konferencjach naukowych, na przemian w Krakowie i we Lwowie. W spotkaniach tych uczestniczą także historycy z innych ośrodków naukowych (polskich i ukraińskich) zainteresowani badaniami nad dziejami Lwowa. Wymiernym efektem przedsięwzięć badawczych podejmowanych po obu stronach granicy są dotychczas trzy obszerne tomy studiów w języku polskim i ukraińskim Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura (t. 1, pod red. H.W. Żalińskiego i K. Karolczaka, Kraków 1995; t. 2, pod red. H.W. Żalińskiego i K. Karolczaka, Kraków 1998; t. 3, pod red. M. Mudrego, Lviv 1999), staże naukowe młodych pracowników naukowych w Krakowie i we Lwowie oraz stworzenie dobrego klimatu umożliwiającego rozwiązywanie spornych i drażliwych zagadnień pojawiających się przy próbach oceny współżycia zamieszkujących w przeszłości miasto Polaków, Ukraińców, Żydów i Ormian. Oddany do rąk czytelników IV tom studiów lwowskich prezentuje w dużej mierze materiały złożone do druku przez uczestników V Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura” zorganizowanej w dniach 17-19 maja 2000 r. przez Instytut Historii AP w Krakowie. Tę kolejną konferencję poświęconą problematyce lwowskiej próbowaliśmy poszerzyć o ukazanie zewnętrznej roli miast, będących regionalnymi centrami w północno- wschodniej części monarchii habsburskiej, tj. Lwowa, Pragi i Krakowa. W tym celu do współpracy zaprosiliśmy także historyków z Uniwersytetu im. Karola w Pradze oraz badaczy z Centrum Nauk Humanistycznych w Lipsku (GWZO), którzy pracują od kilku lat nad projektem „Miasta metropolitalne Europy Środkowej w latach 1900-1930”. Nie wszystkie wygłoszone na konferencji referaty zostały jednak przygotowane przez ich autorów do druku, co uniemożliwia zaprezentowanie szczątkowych chociażby studiów porównawczych nad wymienionymi miastami. Autorami prezentowanych studiów są historycy polscy z Krakowa (Akademia Pedagogiczna, Politechnika Krakowska, Akademia Wychowania Fizycznego, Archiwum Państwowe, Muzeum Żup Solnych w Wieliczce) i Rzeszowa (Uniwersytet Rzeszowski), ukraińscy ze Lwowa (Uniwersytet Lwowski, Instytut Ukrainoznawstwa NAN Ukrainy, Akademia Sztuk) oraz niemieccy z Lipska (GWZO). Zgodnie z przyjętą w poprzednich tomach konwencją redakcja nie stosowała ograniczeń chronologicznych, stąd też wyniki swych dociekań mogli przedstawić zarówno badacze początków Lwowa, jak i historycy zajmujący się jego dziejami po II wojnie światowej. Zdecydowanie większe zainteresowanie budzi jednak wiek XIX oraz okres II Rzeczypospolitej, co potwierdzają materiały zamieszczone w niniejszym tomie. Dominującą do niedawna problematykę polityczną uzupełniają coraz częściej badania nad kulturą, gospodarką oraz rozważania dotyczące świadomości narodowej, a także głębsze, aniżeli czysto polityczne, dywagacje nad wzajemnymi relacjami narodowościowymi. Fascynacja bogatą przeszłością miasta dawno wykroczyła już poza granice narodowe czy językowe, co w najbliższym czasie pozwoli być może pisać nie tyle o „polskim”, czy „ukraińskim”, ile o „naszym” Lwowie, a współczesnym jego mieszkańcom bez przeszkód czerpać z całego dorobku kulturalnego miasta, nie wybierając zeń tylko elementów tradycji ukraińskiej. Coraz częściej czynią tak młodzi Lwowianie (także historycy), uznający miasto za swą małą ojczyznę i kierujący się nie tyle patriotyzmem narodowym, co lokalnym. Studia zawarte w niniejszym tomie mają pomóc we wszechstronnym poznaniu przeszłości Lwowa, zbliżyć stanowiska historiografii polskiej i ukraińskiej, co być może pozwoli w niedalekiej przyszłości opracować monografię miasta „nie skażoną” perspektywą narodową. Tom ten poświęcamy zmarłemu w 1999 roku Orestowi Maciukowi, dyrektorowi Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we Lwowie, współorganizatorowi i aktywnemu uczestnikowi czterech pierwszych naszych spotkań konferencyjnych. Pragniemy w ten sposób zachować pamięć o postaci tak wiele znaczącej we Lwowie w ostatnich latach dla procesu normalizowania się stosunków pomiędzy Ukraińcami i Polakami, wnoszącego ogromny wkład w wyzwolenie w tym mieście tak potrzebnego ducha ukraińsko- polskiego porozumienia.
URI
http://hdl.handle.net/11716/1728
Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach
  • Monografie / Rozdziały (WH)
  • Prace Monograficzne - Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

DSpace software copyright © 2002-2016  DuraSpace
Kontakt z nami | Wyślij uwagi

Deklaracja dostępności
Theme by 
Atmire NV
Logo
Budowa Repozytorium Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie została sfinansowana ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na działalność upowszechniającą naukę.

Image
 

 

Przeglądaj

Całe RepozytoriumZbiory i kolekcje Daty wydaniaAutorzyTytułyTematyTa kolekcjaDaty wydaniaAutorzyTytułyTematy

Moje konto

Zaloguj

DSpace software copyright © 2002-2016  DuraSpace
Kontakt z nami | Wyślij uwagi

Deklaracja dostępności
Theme by 
Atmire NV
Logo
Budowa Repozytorium Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie została sfinansowana ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na działalność upowszechniającą naukę.

Image