Etnograficzne mapowanie polskiej Góralszczyzny przez Wincentego Pola i innych badaczy
Authors:
- Stanisław Węglarz
Abstract
As early as the first half of the 19th century, attempts were made to describe the inhabitants of the Carpathians (Carpathian Highlander Region – Góralszczyzna), taking into account the existing divisions into groups (“clans”) or ethnographic regions. In accordance with the modernist (Enlightenment-positivist) paradigm of scientific cognition, these groups/regions were presented in a “substantial” manner, following the principles of the objective and methodological naturalism. The first researcher who divided the population living in the northern slopes of the Carpathians – analogically to how these mountains are divided – into three “ethnographic groups” and in then into “clans” was Wincenty Pol. He did not present this quite detailed ethnographic delimitation in a graphic form due to the lack of a map suitable for this purpose. A detailed map, presenting the divisions and ranges of the Polish Highlander Region and its ethnographic groups proposed by Pol and several other researchers, was made only almost 120 years later by Józef Babicz. The differences between the boundaries of the Highlander region and the ranges of the groups/regions it contains indicate that the substantial approach to these issues is inadequate to the depicted social and cultural reality. Certain views of Pol may inspire the creation of an alternative concept of ethnographic diversity in general, and of the Polish Highlander Region in particular.
- Record ID
- USL05f21bb2a26440229e5599c206189b22
- Author
- Other language title versions
- Ethnographic mapping of the Polish Highlanders' region by Wincenty Pol and other researchers
- Journal series
- Lodzkie Studia Etnograficzne, ISSN 0076-0382, e-ISSN 2450-5544
- Issue year
- 2021
- Vol
- 60
- Pages
- 133-150
- Publication size in sheets
- 0.90
- Keywords in Polish
- Góralszczyzna, etnografia, mapy, substancjalizm, prototyp
- Abstract in Polish
- Już w pierwszej połowie XIX wieku zaczęto podejmować próby opisania mieszkańców Karpat (Góralszczyzny karpackiej), z uwzględnieniem istniejących podziałów na grupy („rody”) czy regiony etnograficzne. Zgodnie z modernistycznym (oświeceniowo-pozytywistycznym) paradygmatem poznania naukowego ujmowano owe grupy/regiony na sposób „substancjalny”, kierując się przy tym zasadami naturalizmu przedmiotowego i metodologicznego. Pierwszym badaczem, który dokonał podziału ludności zamieszkującej północne stoki Karpat – analogicznie do tego, jak się te góry dzielą – na trzy „grupy etnograficzne”, a w nich na „rody”, był Wincenty Pol. Tej dosyć szczegółowej delimitacji etnograficznej nie przedstawił w formie graficznej, ze względu na brak odpowiedniej do tego celu mapy. Szczegółową mapę, prezentującą dokonane przez Pola i kilku innych badaczy podziały oraz zasięgi polskiej Góralszczyzny i wchodzących w jej skład grup etnograficznych, wykonał dopiero prawie 120 lat później Józef Babicz. Różnice pomiędzy wytyczanymi przez różnych uczonych granicami Góralszczyzny i zasięgami wchodzących w jej skład grup/regionów wskazują, że substancjalne ujęcie tych zagadnień jest nieadekwatne do obrazowanej rzeczywistości społecznej i kulturowej. Pewne poglądy Pola mogą być inspiracją dla stworzenia alternatywnej koncepcji zróżnicowania etnograficznego w ogóle, a polskiej Góralszczyzny w szczególności.
- DOI
- DOI:10.12775/LSE.2021.60.08 Opening in a new tab
- Handle.net URL
- hdl.handle.net/20.500.12128/21883 Opening in a new tab
- URL
- http://hdl.handle.net/20.500.12128/21883 Opening in a new tab
- Language
- pol (pl) Polish
- License
- File
-
- File: 1
- Etnograficzne mapowanie polskiej Góralszczyzny przez Wincentego Pola i innych badaczy, File Weglarz_Etnograficzne_mapowanie_polskiej_Goralszczyzny_przez_Wincentego_Pola_i_innych_badaczy.pdf / 3 MB
- Weglarz_Etnograficzne_mapowanie_polskiej_Goralszczyzny_przez_Wincentego_Pola_i_innych_badaczy.pdf
- publication date: 06-02-2024
- Etnograficzne mapowanie polskiej Góralszczyzny przez Wincentego Pola i innych badaczy, File Weglarz_Etnograficzne_mapowanie_polskiej_Goralszczyzny_przez_Wincentego_Pola_i_innych_badaczy.pdf / 3 MB
-
- Score (nominal)
- 70
- Score source
- journalList
- Score
- = 70.0, 22-02-2023, ArticleFromJournal
- Uniform Resource Identifier
- https://opus.us.edu.pl/info/article/USL05f21bb2a26440229e5599c206189b22/
- URN
urn:uni-kat-prod:USL05f21bb2a26440229e5599c206189b22
* presented citation count is obtained through Internet information analysis, and it is close to the number calculated by the Publish or PerishOpening in a new tab system.