Ankara şehrinde ısı adası oluşumu
No Thumbnail Available
Files
Date
2013
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Bu çalışma, mekânsal olarak Ankara şehri ve yakın çevresini konu alırken, içerik olarak bu mekândaki sıcaklık durumunu, sıcaklığın dağılışını, bu dağılışa etki eden olası faktörleri ele almaktadır. Çalışmada iki farklı mekân ele alınmıştır. Bunlardan ilki Ankara şehri ve çevresi, ikicisi ise bu çerçeve içinde, hem kırsal hem de şehirsel alanların içerisinde bulunduğu, kuzeyden güneye uzanan bir hat ve yakın çevresidir. Çalışma zamansal olarak üç ölçekte değerlendirilebilir. Bunlardan ilki uzun yıllık değişimlerdir. Çalışmada kullanılan ana materyal termal uydu görüntüleri olduğu için, uzun yıllık dönemin başlangıcı olarak termal görüntülerin üretilme tarihi esas alınmıştır. Bu nedenle çalışmada uzun yıllık dönem 1984-2010 yılları arasını kapsamaktadır. Zamansal ölçeklerden ikincisini bir yıl içerisindeki ayları oluşturmaktadır. Bu değişimler ay ölçeğinde incelenmiştir. Fakat uydu görüntülerinin özellikle bulutlu olan dönemde alındığında kullanılamaması yüzünden çalışmada bir yılı oluşturan 12 ay yerine, 12 aya ait uydu görüntülerin elde edilebildiği birbirine yakın yıllara ait dönem seçilmiştir. Bu uydu görüntülerin tüm aylara dağılımı sağlanabilecek şekilde, 2007-2011 yılları arasındaki zaman dilimi ikinci zaman ölçeğini oluşturmaktadır. Zamansal ölçeğin üçüncüsü yine bir yılı kapsamaktadır. Bu ölçekte de, şehir içi ve çevresindeki sıcaklık şartları, mobil ölçümlerle araştırılmıştır. Bu araştırma 2011 yılı şubat ayında başlamış, 2012 yılı ocak ayında bitirilmiştir. Bu dönemde her ayda 1 gece ve onu takip eden gündüzde 1 ölçüm olmak üzere toplam 24 (12 çift) mobil ölçüm yapılmıştır. Uydu görüntülerinin sıcaklık modellerine çevrildiği ve mobil ölçümler yapılarak bunların istatistiksel yorumlarının yapıldığı çalışma sonucunda aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır. Ankara’da sabah saatlerinde (TSİ:10:15 veya 11:15) alınan Landsat uydu görüntülerinden elde edilen sonuçlara göre, şehirde negatif YIA oluşmaktadır. Negatif YIA, şehrin özellikleri ile değil, şehir çevresindeki kırsal alanların (mera-tarım alanı) özelliğinden kaynaklanmaktadır. Bu alanlardaki özgül ısının şehre göre düşük olması, gündüz hızlı ısınmalarına neden olmakta, dolayısıyla daşehir daha serin bir alan olarak görünmektedir. Ankara şehri, 1984 yılından günümüze alansal olarak büyümektedir. Bu büyümeye bağlı olarak YIA da büyümektedir. Şehrin büyümesine sağlayan her insan yapısı, YIA’nın da büyümesini sağlamaktadır. Ankara’da oluşan negatif YIA, tüm mevsimlerde hakim durumdadır. Buna karlın, şehrin YIA olduğu durumla daha çok kış aylarında karşılaşılmaktadır. Kış aylarına ait görüntülerin az olması, bu döneme ait bilgi eksikliğine yol açsa da, elde edilen sınırlı bilgilerden, YIA’nın oluşmasının kış aylarında daha çok meydana geldiği düşünülmektedir. Çünkü kış aylarında hem sıcaklıklar düşebilmekte, hem bulutluluk artabilmekte, hem de antropojenik ısı artmaktadır. Yağış bu dönemde daha fazladır. Ankara ve çevresinde, yıl içinde en yüksek yüzey sıcaklıkları mera alanları ile kuru tarım alanlarında çıkmaktadır. Sanayi alanları, şehre göre daha yüksek yüzey sıcaklığına sahipken, en düşük yüzey sıcaklıkları su yüzeyleri ile park ve bahçelerde belirlenmiştir. Yüzey sıcaklığı açısından en soğuk arazi örtüsü su yüzeyleridir. Su yüzeylerini şehir alanları izlemekte, bu da şehirsel alanların diğer arazi örtülerine göre homojen yüzey sıcaklarına sahip olduğunu göstermektedir. Ankara’da geceleri ŞIA oluşmaktadır. Tüm şekil üniteleri ile belirlenen ŞIA, sabahları güneş doğuşuyla birlikte kaybolmaya başlamaktadır. Bu nedenle sabah yapılan mobil ölçümlerde ŞIA’nınşekil üniteleri tam olarak belirlenememiştir. Ankara’daki ŞIA’nın zirve kısmı tek bir nokta özelliğinden çok, değişken özelliktedir ve Çankırı Caddesi, Ulus Caddesi ve Kızılay Caddesi arasında paylaşılmaktadır. Bu iki çekirdek arasında paylaşılan zirve kısmı, Adliye Caddesi ve çevresindeki şehir içi boşluklar ve yeşil alanlarla kesintiye uğramaktadır. Şehir merkezinden uzaklaştıkça sıcaklıklar düşmektedir. Geceleri her 1 kilometrede 0,4 °C, gündüzleri ise 0,2 ° civarında düşen sıcaklık düşüşü görülmüştür. Şehirsel alan, yükseltiye bağı sıcaklık değişimini ortadan kaldırmakta ya da karmaşık hale getirmektedir.Abstract While this study is related to the Ankara metropolitan and its vicinity spatially, its content deals with the state of the temperature, the distribution of this temperature in the area and the factors affecting this distribution. For the study; two different areas have been taken into consideration. The first one is Ankara metropolitan and its vicinity and the second one is the line from the north to the south where the rural and urban areas are included in this frame and its surroundings. The study can be evaluated in three scales in terms of time. The first one is the long annual changes. As the main material of the study is the satellite images, the date of generating the thermal satellite images have been taken as the start of the long annual period. For this reason, the long annual period of the study covers from 1984 to 2010. The second of the time scales consists of the months in one year. The changes have been examined on a monthly basis. However, as the satellite images cannot be used especially during the periods when it is cloudy, the period including the years close to each other in terms of obtaining the satellite images for 12 months have been selected instead of 12 months forming one year. Ensuring the distribution of these satellite images for all the months, the time slot between the years 2007 - 2011 form the second time scale. The third of the time scale again covers one year. In this scale, the temperature conditions within the province and its surroundings have been searched via mobile measurements. This study started in February of 2011 and ended in January of 2012. during this period, 24 (12 pairs) mobile measurements were performed being 1 night and the following 1 day’s measurement per month. As a result of the study where the satellite images have been turned into temperature models and statistically interpreted via mobile measurement, the following results have been obtained: According to the results obtained from the Landsat satellite imagesduring the morning hours in Ankara (Turkey time: 10:15 a.m. or 11:15 a.m.), there is a negative Surface Heat Island (Negatif SUHI)) in theprovince. The negative SUHI is not caused by the features of the province but the features of the rural areas around (meadow, agricultural land). The lower specific heat in these areas compared to the center causes a fast rise in temperature during the day and therefore the province is observed to be a cooler area. Ankara province has been expanding spatially since 1984 up to now.Depending on this expansion, the SUHI is also growing. Each human construction ensuring the expansion of the province also contributes to the growth of the SUHI. The negative SUHI present in Ankara is dominant during all the seasons. Despite this, the state of SUHI is mostly seen during the winter months. As the view belonging to the winter months is less, the data about this period is deficient; however, it is thought that the SUHImostly occurs during the winter months depending on the restricted data obtained. As the temperature decreases during the winter months, cloudiness increases and anthropogenic heat rises. There is more rainfall during this season. The highest surface temperatures in Ankara and its vicinity are seen in the meadow areas and dry agricultural areas. While the industrial areas have higher surface temperatures compared to the city, the lowest surface temperatures are determined to be in the water surfaces and parks and gardens. The coldest land surface in terms of surface temperature is the water surfaces. The water surfaces are followed by the city areas which indicates that the urban areas have a homogenous surface temperature compared to the other land covers. Urban Heat Island (UHI) occur at nights in Ankara. The UHI, determined with all the shape units start to disappear with the rise of the sun in the morning. For this reason, the shape units of the UHI could not be determined entirely during the mobile measurements performed in the morning. The peak of the UHI in Ankara is not a single point and variable and shared among the Çankırı Street, Ulus Street and Kızılay Street. The
Description
Keywords
Coğrafya (Genel), Hava coğrafyası