Kütüphanelerde yapay zekâ uygulamaları / Artificial intelligence applications in libraries
No Thumbnail Available
Files
Date
2020
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin geldiği seviye makine veya robotik cihazların sosyal ve iktisadi hayatta yaygın olarak kullanılmasını sağlamıştır. Bu anlamda özellikle kurumların verimi artırmak ve daha etkin hizmet sağlayabilmek amacıyla aktif olarak kullandıkları bu teknolojilerin bugün de yarın da insan hayatında büyük bir yer kaplayacağı kaçınılmazdır. Bugün oldukça popüler olan ve önemi üzerinde çokça durulan teknolojilerin başında yapay zekâ gelmektedir. Yapay zekâ, insanın yüzyıllardır hayalini kurduğu ve mitolojiden edebiyata birçok alanda bahsi geçen insan gibi düşünüp hareket edebilen ve insana hizmet için kullanılan adı varlıklar olarak düşlenmiştir. Modern anlamda ise başlangıcı ve gelişimi ise 20. yüzyıl ortalarını bulmuş ve günümüzde popüler bir alan olarak ilerlemesini sürdürmektedir. Yapay zekâ teknolojisi de diğer buluş ve ilerlemelerde olduğu gibi sosyal hayatı ve kurumları değiştirmekle birlikte bu değişimin büyük bir çapta gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Bu araştırma problemini, "Yapay zekâ teknolojisinin etkisiyle yeniden şekillenecek olan birçok yapı gibi kütüphanelerin de değişime uğrayacak olmasının kaçınılmazlığı dolayısıyla Ankara'daki üniversite kütüphaneleri özelinde Türkiye'nin bu dönüşüme hazır olup olmadığı" fikri oluşturmuştur. Araştırma dört aşamadan meydana gelmiştir: Birinci aşamada, kuramsal altyapı oluşturulması amacıyla kapsamlı bir literatür taraması yapılmıştır. Bu bağlamda; yapay zekânın tarihçesi ve türleri, kütüphane hizmetleri, yapay zekânın kütüphane hizmetlerine uygulanması, yapılmış yabancı ve yerli uygulama örnekleri ile çeşitli tanımlar ve açıklamalar yapılmıştır. İkinci aşamada, Ankara'da üniversite kütüphaneleri yöneticileriyle yapay zekâ bilinci ve uygulamalarının ne seviyede olduğunu belirlemek için anket çalışmaları yapılmıştır. Bu bağlamda Ankara'da bulunan 18 üniversite kütüphanesinde çalışmakta olan 160 kütüphaneciden 110 kütüphaneciye 18 sorudan oluşan bir anket çalışması uygulanmıştır. Üçüncü aşamada ise konunun önemi üzerine detaylı bir analiz yapılarak bu konuda Türkiye'deki kütüphaneler ve kütüphanecilik adına olumlu ve olumsuz yönler tespit edilmiş, araştırmanın özgün değerleri ortaya çıkarılmıştır. Dördüncü aşamada Ankara örneğinden hareketle Türkiye'deki durum değerlendirilecek, yabancı uygulamalarla karşılaştırılacak ve bu bağlamda neler yapılabileceği tartışılmıştır. Araştırma sonucunda kütüphanecilerin yapay zekâ teknolojisine ve potansiyel etkilerine tam olarak hazır olamadığı, gerekli planlama ve eğitimlerin yapılmasına dair önerilerde bulunulmuştur.
Description
Keywords
Bilgi belge yönetimi