Kamu borç stokunun uzun dönem faiz oranları üzerindeki etkisi: Avrupa birliği ülkeleri ve Türkiye üzerine bir panel veri analizi

Abstract

Borçlanma; gelişmiş ya da gelişmekte olan farketmeksizin hemen hemen her ülkede kullanılan önemli bir finansman aracıdır. Kamu borçlanması, kamu açıklarının finansmanında en fazla tercih edilen yöntemlerden biridir. Kamu borçlanmasında meydana gelen artış eğilimi ekonomi üzerinde pek çok olumsuz etkiye sebep olmaktadır. Genellikle borcun geri ödemesinde meydana gelen sorunlar ve dışlama etkisi olarak bunları örneklendirebiliriz. Diğer yandan, yüksek kamu borcu; en başta faiz oranı, enflasyon, GSMH gibi bazı makroekonomik değişkenler üzerinde de olumsuz yönde etkiye sahip olabilmektedir. Olumsuz etkiler ve ekonomik bazı belirsizlikler neticesinde borçlanmanın artan maliyeti faiz oranlarını da yükseltmektedir. Bu çalışmanın amacı; kamu borç stoku ve uzun dönem faiz oranları arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Analizde, 28 Avrupa Birliği Ülkesi ve ek olarak Türkiye olmak üzere; toplamda 29 ülke dahil edilmiştir. Kurulan ekonometrik modelde uzun dönem faiz oranlarını etkileyebileceğini düşündüğümüz; GSYİH büyümesi, cari işlemler dengesi, net dış yatırımlar, ihracat, ithalat, özel sektöre verilen borçlar ve kısa dönem faiz oranları gibi değişkenler de eklenerek analizin yapılması hedeflenmiştir. Değişkenlere ait 2008-2017 yıllarını kapsayan yıllık verilerden yararlanılarak panel veri analizi ile ekonometrik analizin yapılması hedeflenmiştir. Sonuç olarak elde edilen ampirik bulgulara göre, kamu borcunun uzun dönem faiz oranları üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca net dış yatırımlar, ihracat ve ithalat değişkenleri ile de uzun dönem faiz oranları arasında anlamlı bir ilişkinin varlığı tespit edilememiştir. Öte yandan uzun dönem faiz oranlarının; GSYİH büyümesi ile negatif, cari işlemler dengesi, özel sektöre verilen borçlar ve kısa dönem faiz oranları ile pozitif bir ilişki içinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Debt; It is an important financing tool used in almost every country, regardless of whether it is developed or developing. Public debt is one of the most preferred methods of financing public deficits. The upward trend in public debt has many negative effects on the economy. We can exemplify these as problems that usually occur in repayment of debt and the effect of crowding-out. On the other hand, high public debt may have negative effects on some macroeconomic variables such as interest rate, inflation and GNP. As a result of the negative effects and some economic uncertainties, the increasing cost of debt increased interest rates.The aim of this study; to investigate the relationship between public debt stock and long-term interest rates. In the analysis, and the addition of 28 European Union countries, including Turkey; a total of 29 countries were included. In the established econometric model, we think that it may affect long-term interest rates; It is aimed to make the analysis by adding variables such as GDP growth, current account balance, net foreign investments, exports, imports, debt to private sector and short term interest rates. It is aimed to make panel data analysis and econometric analysis by using annual data of variables covering 2008-2017 years.According to the empirical findings, it is concluded that public debt has no statistically significant effect on long-term interest rates. Also, there is no significant relationship between net foreign investments, export and import variables and long-term interest rates. On the other hand, long-term interest rates; It is concluded that the negative relationship with GDP growth and long-term interest rates are positively correlated with the current account balance, debt to the private sector and short-term interest rates.