Görsel ipuçlarının sigara ile ilgili aranma davranışına etkisi: davranışsal aktivasyon/inhibisyon sistemlerinin rolü
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İktisadi Kalkınma ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Son dönemde yapılan araştırmalar, çağrışımsal ipuçlarının sigara aranma davranışı
üzerinde ne dereceye kadar etkili olduğuna ve bu etkiyi farklılaştıran bireysel faktörlere
odaklanmıştır (Özdemir, 2018; Saladin ve ark., 2012; Tong ve ark., 2007). Bu bağlamda,
çağrışımsal uyaranlar karşısında davranışsal yanıtlarımızı yöneten nörobiyolojik sistemler
olarak ileri sürülen davranışsal aktivasyon sistemi (DAS) ve davranışsal inhibisyon sistemi
(DİS)’nin ipucunun tetiklediği aranma tepkilerindeki bireysel farklılıklardan sorumlu
olabileceği ileri sürülebilir (Franken, 2002; Lovett ve ark., 2015). Bununla birlikte, literatürde
sigara kullanıcılarıyla ilgili söz konusu ilişkiyi ortaya koyabilecek yeteri çalışma
bulunmamaktadır.
Bu araştırmada, sigarayla ilişkili video ipuçlarının sigara içme istekliliği üzerindeki
etkisi DİS/DAS’a bağlı motivasyonel kişilik özellikleri açısından incelenmiştir. Araştırmanın
örneklemini, halen sigara kullanmakta olan 72 üniversite öğrencisi (40 kadın) oluşturmuştur.
Katılımcıların yaş aralığı 18-34 (Ort=22,01; Ss=2.91)’dir. Tüm katılımcılar, sigarayla ilişkili
olan (ipucu) ve olmayan (nötr) iki video izlemiştir. Katılımcıların nikotin bağımlılık
düzeyleri, Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT) aracılığıyla ölçülmüştür. Tüm
katılımcılar, DİS/DAS Ölçeğini doldurmuşlardır. Katılımcıların sigara içme istekliliği
düzeyleri, sunulan her video öncesi ve sonrasında ölçülüp, video sunumuna bağlı ortaya çıkan
aranma düzeyleri hesaplanmıştır.
Araştırmanın sonuçları, sigarayla ilişkili görsel ipuçlarının, öznel değerlendirme
yoluyla ölçülen sigara içme istekliliğini artırdığını ortaya koymuştur. Önemli diğer bir bulgu,
DAS dürtü boyutundan yüksek puan alan katılımcıların, düşük puan alan katılımcılara
kıyasla, görsel ipuçları sonrasında daha yüksek düzeyde sigara içme istekliliği göstermiş
olmasıdır. Buna karşın, DAS’ın diğer alt boyutları, toplam puan ve DİS açısından, gruplar arasında sigara içme istekliliği farkı gözlenmemiştir. Bu bağlamda, sigara kullanıcılarının
DAS dürtü düzeyleri ile aranma davranışları arasındaki saptanan ilişki, önceki çalışmaların
bulgularıyla kısmen tutarlılık arz etmektedir.
Recent research has focused on the degree to which associative cues trigger nicotine craving, and the parameters about individuality which moderate the relation between these cues and the level of nicotine craving (Özdemir, 2018; Saladin et al., 2012; Tong et al., 2007). In this respect, behavioral inhibition/activation systems (BIS/BAS), postulated as the managing biological system for the behavioral responses for associative cues, is proposed to be responsible for individual differences on craving response differentiation which are triggered by the cues (Franken, 2002; Lovett et al., 2015). However, the existing data regarding the role of this factor among smokers is insufficient. In this study, we aimed to explore how the effect of smoking-related visual cues on the urge of smoking differs in terms of individual differences in Behavioral Activation System (BAS) and Behavioral Inhibition System (BIS). For this purpose, we recruited a total of 72 current smokers (female 55.6%) aged 22.01 years (SD=2.91, range=18-34 years). The participants watched videos with (cue) and without (neutral) images related to smoking. Prior studies had confirmed the effectiveness of these videos (Özdemir, 2018; Tong et al., 2007). A combination of standardized questionnaires [Behavioral Inhibition System-Behavioral Approach System (BIS-BAS), Fagerstrom Test for Nicotine Dependence (FTND), Urge to Smoking Questionnaire] were used to measure psychological variables and smoking-related characteristics of the participants. The results of the study revealed that smoking-related visual cues significantly increased the urge to smoke, which was measured through self-report (pretest and posttest). Crucially, we observed that for the participants with high BAS drive level, the urge to smoking increased significanlty more compared to those with low BAS drive level in the presence of smoking-related cues. In contrast, we observed no significant difference between the other BAS subscales and BIS scores in terms of cue-induced urge to smoking. Consistent with previous findings, our research provided further evidence for the association between individuals’ BAS drive and their sensitivity to the reward cues.
Recent research has focused on the degree to which associative cues trigger nicotine craving, and the parameters about individuality which moderate the relation between these cues and the level of nicotine craving (Özdemir, 2018; Saladin et al., 2012; Tong et al., 2007). In this respect, behavioral inhibition/activation systems (BIS/BAS), postulated as the managing biological system for the behavioral responses for associative cues, is proposed to be responsible for individual differences on craving response differentiation which are triggered by the cues (Franken, 2002; Lovett et al., 2015). However, the existing data regarding the role of this factor among smokers is insufficient. In this study, we aimed to explore how the effect of smoking-related visual cues on the urge of smoking differs in terms of individual differences in Behavioral Activation System (BAS) and Behavioral Inhibition System (BIS). For this purpose, we recruited a total of 72 current smokers (female 55.6%) aged 22.01 years (SD=2.91, range=18-34 years). The participants watched videos with (cue) and without (neutral) images related to smoking. Prior studies had confirmed the effectiveness of these videos (Özdemir, 2018; Tong et al., 2007). A combination of standardized questionnaires [Behavioral Inhibition System-Behavioral Approach System (BIS-BAS), Fagerstrom Test for Nicotine Dependence (FTND), Urge to Smoking Questionnaire] were used to measure psychological variables and smoking-related characteristics of the participants. The results of the study revealed that smoking-related visual cues significantly increased the urge to smoke, which was measured through self-report (pretest and posttest). Crucially, we observed that for the participants with high BAS drive level, the urge to smoking increased significanlty more compared to those with low BAS drive level in the presence of smoking-related cues. In contrast, we observed no significant difference between the other BAS subscales and BIS scores in terms of cue-induced urge to smoking. Consistent with previous findings, our research provided further evidence for the association between individuals’ BAS drive and their sensitivity to the reward cues.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Davranışsal Aktivasyon Sistemi, Davranışsal İnhibisyon Sistemi, Sigara İçme İstekliliği, Aranma, İpucu Etkisi, Behavioral Activation System, Behavioral Inhibition System, Urge to Smoke, Craving, Cue Reactivity
Künye
Çıtak, O.F. ve Özdemir, B. (2021). Görsel ipuçlarının sigara ile ilgili aranma davranışına etkisi: davranışsal aktivasyon/inhibisyon sistemlerinin rolü / The effect of the visual cues on smoking craving: the role of behavioral activation/inhibition systems. Gözükara, E. (Ed.) XIII. International Congress On Social Sciences, China To Adriatic içinde (ss. 279-288.) Ankara: İKSAD.
